YoRuMSuZ
Biz işimize bakalım...
Amaç – sonuç cümleleri ile neden – sonuç cümleleri arasındaki fark nedir?
Amaç – sonuç ve neden – sonuç cümleleri, cümlede anlam konusunun belki de en fazla karıştırılan iki unsurdur. Bunun başlıca sebebi, her ikisine de aynı soruların sorulabiliyor olması ve bu sorulara cümleden cevap alınabiliyor olmasıdır. Her iki cümlenin yüklemine;
Örneğin:
Amaç – Sonuç;
İngilizceyi öğrenmek için yurt dışına gitti.
(Niçin yurt dışına gitti? = İngilizceyi öğrenmek için)
(Sonuç = yurt dışına gitti : gerçekleşmiştir)
(Amaç = İngilizceyi öğrenmek : İngilizceyi öğrendi mi? Belli değil)
Neden – Sonuç;
İngilizceyi iyi öğrendiği için yurt dışı tatilinde çok rahat etti.
(Sonuç = yurt dışı tatilinde rahat etti : gerçekleşmiştir)
(Neden = İngilizceyi iyi öğrenmiş olması : İngilizceyi öğrenmiş mi? Evet)
İPUCU:
Amaç – sonuç cümleleri ile neden – sonuç cümlelerini karıştırmamak için; cümledeki amaç veya neden anlamını sağlayan “için, diye, -e, -a” sözcük ve eklerinin yerine, aynı anlamı “amacıyla” sözcüğünü kullanarak kurmaya çalıştığınızda cümlenin anlamında bir bozulma olmuyorsa kesin bir şekilde bu cümle “amaç – sonuç“, bozulma meydana geliyorsa “neden – sonuç” cümlesidir diyebilirsiniz.
Örneğin:
Direksiyon sınavında heyecanlandığı için sınavı geçemedi.
Direksiyon sınavında heyecanlanması amacıyla sınavı geçemedi. (Neden – sonuç)
Bu cümledeki heyecanlanmanın bir amacı değil nedeni vardır. Bu yüzden, “için” kelimesi yerine “amacıyla” sözcüğü getirildiğinde anlamsız bir cümle ortaya çıkmaktadır.
Direksiyon sınavında heyecanlanmamak için nefes egzersizleri yaptı.
Direksiyon sınavında heyecanlanmamak amacıyla nefes egzersizleri yaptı. (Amaç – sonuç)
Bu cümledeki nefes egzersizleri yapmanın bir amacı olduğu için “amacıyla” sözcüğü getirildiğinde cümlenin anlamında bir bozulma meydana gelmemektedir.
Amaç – sonuç ve neden – sonuç cümleleri, cümlede anlam konusunun belki de en fazla karıştırılan iki unsurdur. Bunun başlıca sebebi, her ikisine de aynı soruların sorulabiliyor olması ve bu sorulara cümleden cevap alınabiliyor olmasıdır. Her iki cümlenin yüklemine;
Niçin?
Neden?
Ne diye?
gibi sorular sorduğunuzda cevap alabildiğinizi görürsünüz. Ancak aradaki fark; amaç – sonuç cümlelerinde 1. yargının (amacın) gerçekleşip gerçekleşmediği belli değildir (bilinmez), neden – sonuç cümlelerinde ise her iki yargı da gerçekleşmiştir (bilinir).Neden?
Ne diye?
Örneğin:
Amaç – Sonuç;
İngilizceyi öğrenmek için yurt dışına gitti.
(Niçin yurt dışına gitti? = İngilizceyi öğrenmek için)
(Sonuç = yurt dışına gitti : gerçekleşmiştir)
(Amaç = İngilizceyi öğrenmek : İngilizceyi öğrendi mi? Belli değil)
Neden – Sonuç;
İngilizceyi iyi öğrendiği için yurt dışı tatilinde çok rahat etti.
(Sonuç = yurt dışı tatilinde rahat etti : gerçekleşmiştir)
(Neden = İngilizceyi iyi öğrenmiş olması : İngilizceyi öğrenmiş mi? Evet)
İPUCU:
Amaç – sonuç cümleleri ile neden – sonuç cümlelerini karıştırmamak için; cümledeki amaç veya neden anlamını sağlayan “için, diye, -e, -a” sözcük ve eklerinin yerine, aynı anlamı “amacıyla” sözcüğünü kullanarak kurmaya çalıştığınızda cümlenin anlamında bir bozulma olmuyorsa kesin bir şekilde bu cümle “amaç – sonuç“, bozulma meydana geliyorsa “neden – sonuç” cümlesidir diyebilirsiniz.
Örneğin:
Direksiyon sınavında heyecanlandığı için sınavı geçemedi.
Direksiyon sınavında heyecanlanması amacıyla sınavı geçemedi. (Neden – sonuç)
Bu cümledeki heyecanlanmanın bir amacı değil nedeni vardır. Bu yüzden, “için” kelimesi yerine “amacıyla” sözcüğü getirildiğinde anlamsız bir cümle ortaya çıkmaktadır.
Direksiyon sınavında heyecanlanmamak için nefes egzersizleri yaptı.
Direksiyon sınavında heyecanlanmamak amacıyla nefes egzersizleri yaptı. (Amaç – sonuç)
Bu cümledeki nefes egzersizleri yapmanın bir amacı olduğu için “amacıyla” sözcüğü getirildiğinde cümlenin anlamında bir bozulma meydana gelmemektedir.
