Anlam Genişlemesi Örnekleri
Bazı sözcükler eski anlamları yanında yeni anlamlar da kazanabilirler. Çok anlamlı olurlar.
Örnek:
Kol organ Dal Ağacın uzantısı
Kol bölüm Dal Bölüm, Kısım
Ödül: güreşlerde verilen mükâfat (Eski Türkçe)
Ödül: yarışmalarda verilen mükâfat (Günümüzde)
Anlam Genişlemesi (Yan Anlam)
Kimi sözler, başlangıçta bir eylemi ya da varlığı karşılarken zaman içerisinde başka kavramları da karşılayacak biçimde kullanılmaktadır.
Konmak fiilinden türeyen konak sözcüğünün anlamının konma yeri olması gerekir. Konak sözcüğü, Türkçede yolcuların konup geceledikleri yer, iki konak arasındaki uzaklık, kentlerdeki büyük ve görkemli ev yerine kullanıl*maktadır.
Mum asıl olarak bir ışık aracıdır. Bu sözcük fizikte ışık birimi olarak da kullanılır.
Aşı ağaçlarla, bitkilerle ilgili bir terim olduğu halde anlam genişlemesine uğrayarak bir tıp terimi olarak kullanılmak*tadır: Çiçek aşısı, kolera aşısı gibi.
Anlam Genişlemesi Benzer Kaynak
Bir varlığın bir türünü anlatan, kullanılış alanları sınırlı olan sözcüklerin zamanla o varlığın bütününü, bütün türlerini anlatır duruma gelmesine, daha geniş alanlar*da kullanılmaya başlanmasına anlam genişlemesi denir.
Örneğin, Türkçede ödül sözcüğü eskiden sadece güreşlerde kazananlara verilen bir mükâfat anla*mında kullanılırken, günümüzde her türden yarışma sonunda verilen mükâfat için kullanılmaktadır.
Öte yandan kimi sözcükler zamanla yeni anlamlar ka*zanabilir. Buna da anlam genişlemesi denir. Bu tür sözcükler çok anlamlıdır.
Örneğin, yüz sözcüğünün ilk anlamı surat'tır. An*cak bu sözcük, zamanla suyun yüzü (yüzey), evin ön yüzü (taraf, cephe), yorgan yüzü (bir şeyin görünen bölümünü kaplamakta kullanılan kumaş) anlamlarını da kazanarak anlam genişlemesine uğramıştır.
Yine tatlı olmayan anlamında kullanılan acı söz*cüğü acı yeşil (koyu), çok acı çekti (ıstırap) anlamların*da kullanılmaya başlanmış, dolayısıyla sözcük birden çok anlamı ifade etmeye başlamıştır.
Buradan da anlaşılacağı üzere sözcüklerin bazıları tek anlamlı, bazıları da çok anlamlıdır.
Bazı sözcükler eski anlamları yanında yeni anlamlar da kazanabilirler. Çok anlamlı olurlar.
Örnek:
Kol organ Dal Ağacın uzantısı
Kol bölüm Dal Bölüm, Kısım
Ödül: güreşlerde verilen mükâfat (Eski Türkçe)
Ödül: yarışmalarda verilen mükâfat (Günümüzde)
Anlam Genişlemesi (Yan Anlam)
Kimi sözler, başlangıçta bir eylemi ya da varlığı karşılarken zaman içerisinde başka kavramları da karşılayacak biçimde kullanılmaktadır.
Konmak fiilinden türeyen konak sözcüğünün anlamının konma yeri olması gerekir. Konak sözcüğü, Türkçede yolcuların konup geceledikleri yer, iki konak arasındaki uzaklık, kentlerdeki büyük ve görkemli ev yerine kullanıl*maktadır.
Mum asıl olarak bir ışık aracıdır. Bu sözcük fizikte ışık birimi olarak da kullanılır.
Aşı ağaçlarla, bitkilerle ilgili bir terim olduğu halde anlam genişlemesine uğrayarak bir tıp terimi olarak kullanılmak*tadır: Çiçek aşısı, kolera aşısı gibi.
Anlam Genişlemesi Benzer Kaynak
Bir varlığın bir türünü anlatan, kullanılış alanları sınırlı olan sözcüklerin zamanla o varlığın bütününü, bütün türlerini anlatır duruma gelmesine, daha geniş alanlar*da kullanılmaya başlanmasına anlam genişlemesi denir.
Örneğin, Türkçede ödül sözcüğü eskiden sadece güreşlerde kazananlara verilen bir mükâfat anla*mında kullanılırken, günümüzde her türden yarışma sonunda verilen mükâfat için kullanılmaktadır.
Öte yandan kimi sözcükler zamanla yeni anlamlar ka*zanabilir. Buna da anlam genişlemesi denir. Bu tür sözcükler çok anlamlıdır.
Örneğin, yüz sözcüğünün ilk anlamı surat'tır. An*cak bu sözcük, zamanla suyun yüzü (yüzey), evin ön yüzü (taraf, cephe), yorgan yüzü (bir şeyin görünen bölümünü kaplamakta kullanılan kumaş) anlamlarını da kazanarak anlam genişlemesine uğramıştır.
Yine tatlı olmayan anlamında kullanılan acı söz*cüğü acı yeşil (koyu), çok acı çekti (ıstırap) anlamların*da kullanılmaya başlanmış, dolayısıyla sözcük birden çok anlamı ifade etmeye başlamıştır.
Buradan da anlaşılacağı üzere sözcüklerin bazıları tek anlamlı, bazıları da çok anlamlıdır.
