Anlam Özelliklerine Göre Deyimler
a) Gerçek Anlamlı Deyimler:
Kimi deyimlerde sözcükler gerçek anlamda kullanılmıştır. Yani kalıplaşmış sözün anlamı değişmez gerçek anlamın dışına çıkmaz. Onunla aynı anlamı yansıtır.
- ağzına bir şey koymamak
- çoğu gitti, azı kaldı
- dosta düşmana karşı
- hem suçlu hem güçlü
b) Değişmece (Mecaz) Anlamlı Deyimler:
Deyimlerde genellikle öbekteki sözcüklerin biri ya da tümü gerçek anlamından uzaklaşabilir. Bu anlam özelliği iki biçimde karşımıza çıkar:
Değişmece anlamlı kimi deyimlerde deyimi oluşturan sözcüklerin anlamıyla deyimin karşıladığı kavram arasında hiçbir bağ yoktur. Bu anlam özelliğine yummaca denir.
- borusu ötmek
- çantada keklik
- hapı yutmak
- çam devirmek
- ipe un sermek
- saman altından su yürütmek
Değişmece anlamlı kimi deyimlerde ise, deyimi oluşturan sözcüklerin anlamıyla deyimin karşıladığı kavram arasında az ya da çok bir bağ vardır. Bu anlam özelliğine belirge (İliştirme) denir.
- göze batmak
- göz kulak olmak
- ağzı bozuk
- eli açık
