Türkçe Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden-sonuç ilişkisi yoktur?

Doğru cevap D) Son sınavdan doksan üzeri bir not gelirse takdir belgesi alacağım.

Neden-sonuç cümleleri, bir eylemin gerçekleşme nedenini ve bu eylemin sonucunu birlikte ifade eden cümlelerdir. Bu cümlelerde "çünkü", "bu nedenle", "bundan dolayı", "-den dolayı", "-diği için" gibi bağlaçlar veya ekler kullanılabilir. Bir neden-sonuç cümlesinde, önce neden belirtilir, sonra bu nedenin sonucu açıklanır.

Şimdi şıkları inceleyelim:

• A) Toplantıların zaman kaybı olduğunu düşündüğünden hiçbirine katılmadı. Bu cümlede, "toplantıların zaman kaybı olduğunu düşünmesi" neden, "hiçbirine katılmaması" ise sonuçtur. Dolayısıyla bu bir neden-sonuç cümlesidir.
• B) Şekerden uzak duruyorum çünkü onun sağlığa zararlı olduğunu biliyorum. Bu cümlede, "şekerin sağlığa zararlı olduğunu bilmesi" neden, "şekerden uzak durması" ise sonuçtur. Bu da bir neden-sonuç cümlesidir.
• C) Kardeşlerin en büyüğü olduğu için tüm sorumluluk onun omuzlarındaydı. Bu cümlede, "kardeşlerin en büyüğü olması" neden, "tüm sorumluluğun onun omuzlarında olması" ise sonuçtur. Bu da bir neden-sonuç cümlesidir.
• D) Son sınavdan doksan üzeri bir not gelirse takdir belgesi alacağım. Bu cümlede ise bir koşul-sonuç ilişkisi vardır. "Doksan üzeri bir not gelmesi" bir koşuldur. Bu koşul gerçekleşirse "takdir belgesi alması" sonucu ortaya çıkacaktır. Yani, takdir belgesi almasının nedeni doksan üzeri not alması değil, doksan üzeri not alması halinde takdir belgesi alacaktır. Bu nedenle bu cümle bir neden-sonuç cümlesi değildir.

Özetle, A, B ve C şıklarında bir eylemin gerçekleşme nedeni ve sonucu belirtilirken, D şıkkında bir koşul ve bu koşulun gerçekleşmesi durumunda ortaya çıkacak sonuç belirtilmektedir. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Neden-sonuç cümleleri ile koşul-sonuç cümlelerini karıştırmamak önemlidir. Neden-sonuç cümlelerinde bir eylem gerçekleşmiştir ve bunun nedeni açıklanır. Koşul-sonuç cümlelerinde ise bir eylemin gerçekleşmesi bir şarta bağlıdır.

Örnek:

• Neden-sonuç: Yağmur yağdığı için maç ertelendi. (Maç ertelenmiştir ve bunun nedeni yağmur yağmasıdır.)
• Koşul-sonuç: Yağmur yağarsa maç ertelenecek. (Maçın ertelenmesi yağmurun yağmasına bağlıdır. Henüz maç ertelenmemiştir.)

Bu ayrımı göz önünde bulundurarak, cümlelerin anlamlarını dikkatlice incelemek gerekir.