Aşırı adet kanaması (Menoraji) nedir?

Kansızlık, yorgunluk, çarpıntı ve nefes tıkanması gibi belirtiler gösteren aşırı aybaşı kanaması hakkında bilinmesi gerekenleri haberimizde bulabilirsiniz… Aşırı adet kanaması (Menoraji) nedir? Aşırı adet kanaması nedenleri, belirtileri ve tedavisi…

AŞIRI ADET KANAMASI (MENORAJİ) NEDİR?
Anormal derecede ağır veya uzamış adet kanaması aşırı adet kanaması olarak da adlandırılır. Bazen periyotlar arasında lekelenme gibi normal bir şekli takip etmeyen kanamayı tanımlamak için Menoraji kullanılır.
Ortalama olarak, normal bir kadın adet döneminde (dört ila yedi gün süren) yaklaşık 40 ml kan kaybeder. Bununla birlikte, bazı kadınlar için kanama aşırı derecede ağır olabilir veya normalden daha uzun süre devam edebilir.
Bir kadının ‘kronik’ ağır veya uzun süreli kanaması olabilir (altı aydan fazla) veya ‘akut’ (ani ve şiddetli) olabilir. Çoğu durumda, anormal adet kanamasının nedenleri bilinmemektedir.

AŞIRI ADET KANAMASI BELİRTİLERİ
Menoraji belirtileri ve semptomları aşağıdakileri içerebilir:
– Kansızlık yani anemi
– Yorgunluk
– Çarpıntı
– Nefes tıkanması
– Solukluk
– Baş dönmesi
– Bayılma
AŞIRI ADET KANAMASI NEDENLERİ
Aşırı adet kanamasına sebep olabilecek birçok etken bulunmaktadır. Sebeplerin bazıları şunlardır:

– Fibroidler ve polipler
– Adenomyozis
– Düzensiz yumurtlama: Düzenli olarak yumurtlamayan kadınlarda, endometrium (uterusun astarı) çok kalın olabilir. Bu durum ergenlik ve perimenopozda sık görülür. Ayrıca, polikistik over sendromu ve hipotiroidizm gibi belirli tıbbi durumları olan kadınlarda da görülebilir.
– Kanama bozuklukları: Kan uygun şekilde pıhtılaşmadığında, ağır kanamaya neden olabilir.
– İlaçlar: Kan inceltici maddeler ve aspirin, adet kanamalarına neden olabilir. Bakır intrauterin cihaz (RİA), özellikle ilk kullanım yılında, adet kanamasının ağırlaşmasına neden olabilir.
– Kanser: Aşırı adet kanaması endometrial kanserin erken bir belirtisi olabilir. Endometrial kanser vakalarının çoğu, kadınlarda menopoz dönemini geçmiş 60’lı yaşların ortalarında teşhis edilir. Genellikle tedavinin en etkili olduğu erken bir aşamada teşhis edilir.
– Diğer nedenler: Endometriozis adet kanamasında aşır kanamalara neden olabilir. Diğer nedenler arasında ektopik gebelik ve düşük gibi gebelikle ilgili olanlar yer almaktadır. Pelvik enflamatuar hastalık aynı zamanda ağır adet kanamasına neden olabilir. Bazen, neden bilinmemektedir.

AŞIRI ADET KANAMASI NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Anormal uterin kanamanın potansiyel nedenlerinin tanısı ve tanımlanması aşağıdakileri içeren birkaç test içerir:
– Genel kontrol
– Tıbbi geçmiş
– Adet tarihi
– Fiziksel muayene
– Servikal tarama testi
– Kan testleri
– Vajinal ultrason
– Endometrial biyopsi.
AŞIRI ADET KANAMASI TEDAVİSİ
Tedavi aşırı adet kanamasının nedenine bağlı olarak gerçekleştirilir. Tedavi seçenekleri aşağıdakileri içerebilir:
İlaç: Prostaglandin inhibitörleri, hormon replasman tedavisi veya antibiyotikler gibi
Dilatasyon ve küretaj (D&C): Rahimden doku almak için uygulanan küçük (kısa) bir cerrahi işlemdir.
Oral kontraseptifler: Doğum kontrolünün yanı sıra, oral kontraseptifler adet döngüsünü düzenlemeye yardımcı olabilir ve aşırı veya uzun süreli adet kanaması ataklarını azaltır.
Oral progesteron: Progesteron hormonu, hormon dengesizliğinin düzeltilmesine ve menorajinin azaltılmasına yardımcı olabilir.
Cerrahi: Tümörleri, polipleri veya fibroidleri çıkarmak veya ektopik hamileliği tedavi etmek için
Altta yatan hastalıkların tedavisi: Hipotiroidizm veya kanama bozukluğu gibi

Âdet Gecikmesi Nedir?​

Sağlıklı kadınlarda normal âdet döngüsü, son kanamanın başlama tarihinden itibaren 28 gündür. Bununla birlikte 21-40 gün arası da normal kabul edilebilir. Döngünün her seferinde birkaç gün değişmesi de normal bir durumdur. Kanamaların bu döngü dışında görülmesi ise âdet gecikmesi olarak adlandırılır.

Normal bir âdet döngüsü sırasında kadınların yumurtalıklarının birinden yumurta salınır. Bir sperm tarafından döllenmeyen yumurta, kan ve dokularla birlikte vücuttan atılır. Bu kanama ortalama 5 gün sürer. Daha sonra döngü, aylık olarak kendini tekrar eder.

Bazı dönemlerde ise stres gibi duygudurumlar, çeşitli dış etkenler ya da hastalıklar nedeniyle bu döngü bozulabilir. Bu durumda döngü dışında anormal kanamalar görülür.

Âdet Gecikmesi Neden Olur?​

Âdet kanamasının gecikmesinin bazı yaygın nedenleri şunlardır:

• Gebelik,

• Aşırı stres,

• Ani kilo kaybı,

• Aşırı kilolu olmak,

• Gün içinde çok fazla egzersiz yapmak,

• Doğum kontrol hapı kullanmak,

• Menopoz ya da erken menopoz,

• Polikistik over sendromu,

• Kontrolsüz diyabet,

• Kalp hastalıkları,

• Aşırı aktif tiroit bezi.

Herhangi bir faktöre bağlı olarak yaşanan uzun süreli stres, hormonları etkileyerek âdet gecikmesine ve menstrüal dönemin normalden daha ağrılı geçmesine neden olabilir. Stres, gecikmenin yanı sıra kanamanın erken olmasının da nedenlerinden biridir. Meditasyon, yoga, yüzme ve koşu gibi egzersizler stresin azalmasına yardımcı olabilir. Ancak, gün içinde aşırı egzersiz yapmak da stres seviyesini artırır. Bu durumda yağ seviyesi de düşeceği için yumurtlama gecikebilir ya da durabilir.

Menopoz, kadınlarda yaşlanmanın doğal bir parçasıdır. Genellikle 45-50 yaşlarında görülür. Menopoz dönemine yaklaşan kadınlarda âdet gecikmesi görülebilir. Bunun nedeni, östrojen seviyesinin düşmeye başlaması ve yumurtlamanın düzensiz hâle gelmesidir. Menopozdan sonra ise kanamalar tamamen durur.

Aşırı ve ani kilo kayıpları, âdetin gecikmesinin nedenleri arasında bulunur. Günlük alınan kalorinin büyük oranda kısılması, yumurtlamak için gerekli olan hormon üretimini olumsuz olarak etkiler. Özellikle vücut kitle indeksi 18.5 ve altında olan bireylerde âdet gecikmesi görülebilir.

Bu durumun tam tersi olarak, aşırı kilo da âdet döngüsünün düzensizleşmesinin önemli nedenlerden biridir. Aşırı kilolu kadınlarda östrojen hormonu fazla miktarda üretilir. Fazla östrojen, âdet kanamasının gecikmesine neden olabilir. Özellikle vücut kitle indeksi 30 ve üzerinde olan kadınlar bu risk grubuna dahildir.

Doğum kontrol hapları kullanmak, döngü içinde bir kanamanın atlanmasına neden olabilir. Bu durum çoğu kadın için normal kabul edilir. Özellikle yalnızca progesteron içeren haplar âdetin gecikmesine neden olur. Hapların bırakılmasıyla birlikte âdet döngüsünün normal seyrinde ilerlemesi beklenir.

Polikistik over sendromu ise üreme hormonlarına etki eden, kadınlarda yaygın olarak görülen ve tedavi edilebilen bir hastalıktır. Bu hastalık, yumurtalıklarda içi sıvı dolu kistlerin oluşmasına neden olur. Çoğunlukla küçük ve zararsız olan bu kistler genel olarak herhangi bir rahatsızlığa ya da ağrıya neden olmaz, ancak âdet döngüsünün bozulmasına neden olabilir

Kan şekeri değişiklikleri ve hormonal bozukluklara sebep olan diyabet ya da çölyak gibi bazı kronik hastalıklar da âdetin gecikme nedenleri arasında bulunur. Otoimmün bir hastalık olan çölyak, glüten alerjisine bağlı olarak sindirim sisteminde tahribata yol açar. Hipertiroidi ve hipotiroidi de hormonları etkileyerek âdet gecikmesine neden olabilir. Bu gibi durumlarda, uygun tedavinin ardından döngünün normale dönmesi beklenir.

Âdet Gecikmesinin Belirtileri Nelerdir?​

Âdet gecikmesinin yaygın olarak görülen belirtisi, kanamanın bir önceki kanamayı takiben 35-40 gün içinde gelmemesidir. Bununla birlikte, pek çok hastalığa bağlı olarak görülen âdet gecikmelerinde farklı belirtiler de görülebilir.

Âdet gecikmesi yaşayan kadınlarda görülen yaygın belirtiler şu şekildedir:

• Aşırı kıllanma,

• Baş ağrısı,

• Kasık bölgesinde ağrı,

• Yüz başta olmak üzere vücudun farklı bölgelerinde ortaya çıkan sivilceler,

• Aşırı kilo alma ya da verme.

Tanı Yöntemleri Nelerdir?​

Âdet gecikmesi, özellikle uzun süreli görülüyorsa farklı hastalıkların belirtisi olabilir. Bu nedenle, teşhis ve tedavi için kadınların bir sağlık kurumuna başvurmasında fayda bulunur. Jinekoloji ya da endokrinoloji muayenelerinde hastaların ve ailelerinin tıbbi geçmişleri, yaşanılan stres gibi duygusal sorunlar, kilo değişiklikleri, egzersiz yapma sıklığı gibi noktalar dinlenir. Ayrıca kadınların yaşı da önemli bir faktördür. Tıbbi bir durumun neden olabileceği âdet gecikmelerinde hastalar farklı bölümlere yönlendirilir.

Muayene öncesinde, âdet kanamasının başlangıç ve bitiş tarihlerinin not alınması faydalı olur. Tanı sürecinde herhangi bir hastalıktan şüphelenilmediği takdirde âdet döngüsünün belirli bir süre izlenmesi istenebilir.

Tanı için kan testlerinin yanı sıra ultrason, MR ve tomografi gibi yöntemlerden de yararlanılır. Kan testleri, anormal seviyede seyreden hormonların olup olmadığı konusunda bilgi alınmasını sağlar. Hipofiz bezi ya da üreme sistemindeki herhangi bir bozukluk içinse görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır.

Âdet Gecikmesi Tedavisi Nasıl Olur?​

Âdet gecikmesi tedavisi için öncelikle gecikmenin nedenleri belirlenir. Stres ya da beslenme bozuklukları gibi hormonları etkileyen nedenlerden kaynaklanan âdet gecikmelerinde kadınların yaşam koşullarında değişiklik yapması gerekir.

Âdet gecikmesinin nedeni polikistik over sendromu ise tedavide progesteron içerikli doğum kontrol hapları kullanılması önerilebilir. Ancak, doğum kontrol hapları da gecikmenin nedeni olabilir. Bu durumda hapların bırakılmasıyla döngünün normal seyrine dönmesi beklenir.

Erken menopoz vakalarında, hormon replasman tedavisinden (HRT) ya da doğum kontrol haplarından faydalanılır. Aşırı aktif tiroit bezinin fazla miktarda hormon üretmesi sebebiyle yaşanan âdet gecikmelerinde ise ilaç tedavisi uygulanabilir.

Op. Dr. Mehtap Yazıcıoğlu