Bağırsak Düğümlenmesi (Bağırsak Tıkanıklığı)

Bağırsak tıkanıkları ince bağırsak ya da kalın bağırsağın bir bölümünün daha önce karın içinde oluşan yapışıklıklar nedeniyle, bağırsakların dolaşım bozukluklarına bağlı olarak yeterli beslenememesi nedeniyle, bağırsaklara komşu organ bozukluklarının anormal şekilde basısı nedeniyle, doğumsal deformitelere bağlı olarak veya bağırsakların içinde oluşan kitleler nedeniyle oluşabilir. Tıkanma sonucunda dokuya iletilen kan akışının durmasına bağlı olarak çok ciddi komplikasyonlar gelişebilir.
Hem çocuk hem de yetişkinlerde görülebilen bağırsak tıkanıkları, acil müdahale gerektiren bir durumdur Belirtiler çok şiddetli ve ani olarak ortaya çıkabilir. Bağırsak tıkanıklığında rol oynayan risk faktörleri hakkında bilgi sahibi olmak rahatsızlığın önlenmesi açısından kritik önem taşır.

Bağırsak Düğümlenmesi (Tıkanıklığı) Nedir?​

İnce bağırsakta tıkanıklığının yetişkinlerde görülme sıklığı oldukça düşüktür. Çoğunlukla çocuk ve bebeklerde görülen ince bağırsak tıkanıkları hayatı tehdit eden boyuta ulaşabilir. Tıkanıklık sonucunda bağırsak fonksiyonları tamamen durabilir ve bölgeye kan akışı kesilebilir. Duruma zamanında müdahale edilmediği takdirde, dolaşım bozukluğu oluşan bölümde yeterince kan akışı sağlanamadığı için geri dönüşü olmayan doku ölümleri oluşabilir.

Bağırsak düğümlenmesi açısından risk faktörleri arasında özellikle yeni doğan yaş grubunda daha fazla olmak şartıyla doğumsal kusurlara bağlı olarak gelişen bağırsakta malrotasyon ve hareketlenmenin artması, Hirschsprung hastalığı sayılabilir. Hem çocukluk yaş grubunda hem de erişkinlerde ise daha önce yaşanan bağırsak tıkanıklığı hikayesi, normalden fazla şekilde genişlemiş kolon, kronik kabızlık, tümör, ameliyat sonrası yaşanan komplikasyonlar ve karın içi oluşan yapışıklıklar sayılabilir. Aynı zamanda, bağırsak düğümlenmesinin kadınlara oranla erkeklerde daha sık görüldüğü söylenebilir. Özellikle 50 yaş üzeri kişilerle birlikte çok fazla hareket etmeyen kişilerde bu rahatsızlığın görülme ihtimali daha yüksektir.

Bağırsak Düğümlenmesinin (Tıkanıklığı) Belirtileri​

Bağırsak tıkanıklarında, belirtiler çok ani ve şiddetli olabilir. Tıkanan bağırsak nedeniyle biriken gaz ve sıvı, kişide şiddetli ve ilerleyici ağrılara neden olur. Rahatsızlığın ilerlemesi durumunda, kan iletiminin kesilmesine bağlı olarak dokuda ölüm gerçekleşebilir.

En yaygın bağırsak düğümlenmesi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Ani ve şiddetli kramp tarzı karın ağrısı
• Şok belirtileri
• Karında şişkinlik
• Gaz ve gaita çıkaramama
• Bulantı ve Kusma
• Dışkıda kan
• Bulantı ve kusmaya bağlı olarak sıvı kaybı
• Ateş

Çocuklarda da görülen bağırsak tıkanıklarında bu belirtilere ek olarak aşağıdaki belirtiler de görülebilir:

• Yüksek sesle ve şiddetli ağlama
• Huzursuzluk
• Bebeklerde emme güçlüğü
• Ağlama ataklarının sıklığı ağrının durumuna göre değişiklik gösterir. 15-20 dakikada bir görülen ataklar ilerleyen fazlarda sıklaşabilir.
• İshal
• Kalp ritminin hızlanması
• Letarjiye bağlı olarak görülen uyku hali
• Hızlı nefes alıp verme

Bağırsak Düğümlenmesinin (Tıkanıklığı) Tanısı​

Doktorlar, öncelikle yukarıdan belirtilen şikayetlerle hastaneye başvuran hastaların şikayetlerini dinleyerek buna uygun bir tedavi planı oluştururlar. Kesin tanı için aşağıdaki yöntemlerden yararlanılabilir:

• Kan testi
• Dışkı testi
• Röntgen
• Bilgisayarlı tomografi (BT), Ultrasonografi (USG)
• Kolonoskopi

Özellikle kalın bağırsak tıkanıklarında tanı konulması için fleksibl sigmoidoskopi yöntemi kullanılabilir. Bu yöntemde, kalın bağırsağın son kısmı, anüsten girilen ufak bir cihaz yardımıyla incelenir. Bu cihazın boyutu, kolonoskopide kullanılan aletlere göre oldukça küçüktür. Aynı zamanda, bu yöntemin kişiye verdiği rahatsızlık hissinin çok az olduğu söylenebilir. İşlem için hastanede yatışa gerek yoktur, işlem sonrasında hasta normal yaşamına kaldığı yerden devam edebilir. Sigmoidoskopi işlemi sırasında bağırsak normal formuna kavuşabilir. Ancak, bu yöntemin bir tedavi yöntemi değil, bir tanı ve görüntüleme yöntemi olduğu unutulmamalıdır. Tıkanıklık nedeniyle bağırsakta çeşitli komplikasyonlar gelişebildiği için düğümün sigmoidoskopi yöntemiyle açılmasının ardından da farklı cerrahi işlemlerin uygulanması gerekebilir.

Bağırsak Düğümlenmesi (Tıkanıklığı) Tedavisi​

Tedavideki asıl amaç bağırsaktaki tıkanıklığın ortadan kaldırılmasıdır. Aynı zamanda, bağırsak fonksiyonlarının geri getirilmesi de hedeflenir.

Genel olarak bağırsak düğümlenmesi vakalarında cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulur. Tıkanıklığın medikal tedavi ile giderilemediği durumlarda vakit kaybetmeden cerrahi tedavi planlanmalıdır. Tedavideki amaç normal sindirim sistemi bütünlüğünün devamını ve normal fizyolojiyi sağlamak olduğundan, tıkanıklık olan bağırsak segmentinin çıkarılması ile tıkanıklık giderilir. Bu durumda, bağırsağın geriye kalan iki sağlıklı ucu birleştirilir. Tüm bu operasyonlar açık cerrahi ile yapılabildiği gibi seçilmiş vakalarda laparoskopik olarak da yapılabilmektedir.

Uygulanan bazı cerrahi operasyonların sonrasında, hasta stomaya(ince veya kalın barsak segmentinin karın duvarına ağızlaştırılması) ihtiyaç duyabilir, ancak bu durum çoğunlukla geçicidir.

Tedavinin olumlu sonuç vermesi genel anlamda müdahalenin ne kadar erken yapıldığına bağlıdır. Erken tanı konulamayan düğümlenmeler enfeksiyon ve sepsis gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Op. Dr. Ahmet Denizli Genel Cerrahi MEDICANA ÇAMLICA