Baklagiller
Baklagiller (Fabaceae), Fabales takımından çoğunu otsu bitkilerin oluşturduğu çalı ve ağaçtürlerini de içeren büyük bir familya.
400 cins ve 10.000 dolayında tür içerir. Fasulye, bakla, nohut, soya, mercimek, bezelye gibi insan gıdası olarak kullanılan türler bu familyadandır. Baklagiller otsu bir yapıya sahip olabildikleri gibi odunsu bir yapıya da sahip olabilirler. Yalancı akasya, yabani keçiboynuzu, akasya, gülibrişim gibi türler odunsu yapıya sahiptir.
Yapraklar saplı, hemen hepsinde almaşık dizili; tüysü, elsi veya üç yapraklıdır. Çiçekler zigomorfik genellikle salkım durumlu, başakçık veya başlıdır. Periant (çiçek örtüsü) bir çanaktan oluşmuştur. Korallanın her biri 5 bölümlüdür. Familya üyelerinin hepsinde çiçekler 5 taç yapraklıdır. Taç yaprakların iki kenarında birer kanatçık bulunur. 10 stamen (erkekorgan) ayrı ya da birleşik gruplar oluşturur. Pistil (dişi organ) basit, tek bir stigması (tepecik) vardır. Üst durumlu ovaryum bir gözlüdür. Meyve legümendir. Tohum sert kabuklu, genellikle böbrek şeklinde veya yuvarlak yapıya sahiptir.
Kazık köklere sahiptirler. Ana kökün etrafında damarlanma gösteren ikinci kökler vardır. Rhizobium bakterileri tarafından havanın serbest azotunu bağlarlar.
Baklagil Çeşitleri
Fasulye: protein, yag, sellüloz ve karbonhidratça zengindir. Bileşiminde bunlardan başka kalsiyum, fosfor, demir gibi madensel tuzlarla beraber B kompleksi vitaminleri de bulunur. Sindirimi oldukça zordur. Kabukları barsaklarda gaz yaptığı için kabuğu çıkartarak pişirilirse bu özelliği de gider. Et, yağ gibi maddeler ilâvesiyle pişirildiği zaman değeri daha da fazia-laşır. Soya fasulyesi besin değeri bakımından en iyisidir. 100 gr. beyaz fasulyede 22 gr. protein vardır.
Nohut: Protein ye madensel madde bakımından fasulyeden sonra gelen bir besin maddesidir. Lezzet ve besin değeri pişirilme şekillerine göre artırılır 100 gramında 20 gr: protein vardır.
Mercimek : Sindirimi daha kolay ve bilhassa bileşimindeki demir dolayısiyle çocuklara ve kansızlara verilen bir besin maddesidir.
Bakla : Bileşiminde "fazla'miktarda protein fosfor v.s. bulunan bir baklagildir. Çeşitli şekillerde kullanılır.
Bezelye: Protein, nişasta, fosfor ve B vitaminleri bakımından zengindir. Sindirimi kolay, lezzetli bir besin maddesidir. Yemek, garnitür v.s. olarak kullanılır.
Börülce: Protein, nişasta ve vitamin bakımından zengindir. Bazı bölgelerde çok kullanılır.
Baklagillerin Yararları - Baklagiller ve Faydaları
Kuru baklagiller, dünyadaki tüm geleneksel diyetlerde önemli bir rol oynar. Türk mutfağının geleneksel yiyeceği kuru baklagiller, hem çok besleyicidir, hem de kalp hastalıkları veve kötü kolesterolü düşürür, kan şekerini yükseltir, kabızlığı veve posa açısından zengin olmakla birlikte yüksek kalitede protein kaynağıdır. Araştırmalar, kuru fasulye alımının serum kolesterol konsantrasyonunu azalttığını, diyabeti birçok açıdan düzelttiğini ve met@bolik fayda sağladığını, bunun da kilo kontrolüne yardımcı olduğunu göstermiştir.Bitki temelli diyetleri daha çok kuru fasulye ve soyaya doğru kaydırmak, kronik hastalıkları tedavi etmede ve önlemede etkili olabilir. Bu besinler çok az yağ içerir. Doymuş yağ ve kolesterol yoktur; potasyum, magnezyum ve posa açısından zengindir.
Haftada 2-3 defa...Baklagiller aynı zamanda çok iyi birer folik asit kaynağıdır. Folik asit ise kalp sağlığında önemli rolü olan homosisteini dengede tutar. Soya fasulyesinin ise kötü kolesterolü (LDL) düşürdüğü yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Soya ve diğer baklagillerde bulunan glisin ve arginin adındaki aminoasitler kandaki insülin hormonunu düşürürler. İnsülin düzeyi düşük olunca karaciğer daha az kolesterol yapar. Sağlıklı ve yeterli beslenmek için haftada en az 2-3 kez kuru baklagil tüketilmelidir.
Kuru baklagiller nasıl pişirilmelidir?
Bitkisel protein kaynağımız olan kuru baklagillerin 'gaz yapma' etkisini azaltmak için ıslatma işlemi sırasında içinde bulunduğu su dökülmelidir. Fakat pişirmek için haşlama yöntemi tercih edildiyse B grubu vitaminlerden kayıp vermemek için haşlama suyunun dökülmemesi gerekir. Bu yüzden kuru baklagilleri ağzı kapalı, basınçlı tencerede baklagilin 2 katı miktarda suyla pişirmek en doğru tercih olacaktır.
Baklagiller (Fabaceae), Fabales takımından çoğunu otsu bitkilerin oluşturduğu çalı ve ağaçtürlerini de içeren büyük bir familya.
400 cins ve 10.000 dolayında tür içerir. Fasulye, bakla, nohut, soya, mercimek, bezelye gibi insan gıdası olarak kullanılan türler bu familyadandır. Baklagiller otsu bir yapıya sahip olabildikleri gibi odunsu bir yapıya da sahip olabilirler. Yalancı akasya, yabani keçiboynuzu, akasya, gülibrişim gibi türler odunsu yapıya sahiptir.
Yapraklar saplı, hemen hepsinde almaşık dizili; tüysü, elsi veya üç yapraklıdır. Çiçekler zigomorfik genellikle salkım durumlu, başakçık veya başlıdır. Periant (çiçek örtüsü) bir çanaktan oluşmuştur. Korallanın her biri 5 bölümlüdür. Familya üyelerinin hepsinde çiçekler 5 taç yapraklıdır. Taç yaprakların iki kenarında birer kanatçık bulunur. 10 stamen (erkekorgan) ayrı ya da birleşik gruplar oluşturur. Pistil (dişi organ) basit, tek bir stigması (tepecik) vardır. Üst durumlu ovaryum bir gözlüdür. Meyve legümendir. Tohum sert kabuklu, genellikle böbrek şeklinde veya yuvarlak yapıya sahiptir.
Kazık köklere sahiptirler. Ana kökün etrafında damarlanma gösteren ikinci kökler vardır. Rhizobium bakterileri tarafından havanın serbest azotunu bağlarlar.
Baklagil Çeşitleri
Fasulye: protein, yag, sellüloz ve karbonhidratça zengindir. Bileşiminde bunlardan başka kalsiyum, fosfor, demir gibi madensel tuzlarla beraber B kompleksi vitaminleri de bulunur. Sindirimi oldukça zordur. Kabukları barsaklarda gaz yaptığı için kabuğu çıkartarak pişirilirse bu özelliği de gider. Et, yağ gibi maddeler ilâvesiyle pişirildiği zaman değeri daha da fazia-laşır. Soya fasulyesi besin değeri bakımından en iyisidir. 100 gr. beyaz fasulyede 22 gr. protein vardır.
Nohut: Protein ye madensel madde bakımından fasulyeden sonra gelen bir besin maddesidir. Lezzet ve besin değeri pişirilme şekillerine göre artırılır 100 gramında 20 gr: protein vardır.
Mercimek : Sindirimi daha kolay ve bilhassa bileşimindeki demir dolayısiyle çocuklara ve kansızlara verilen bir besin maddesidir.
Bakla : Bileşiminde "fazla'miktarda protein fosfor v.s. bulunan bir baklagildir. Çeşitli şekillerde kullanılır.
Bezelye: Protein, nişasta, fosfor ve B vitaminleri bakımından zengindir. Sindirimi kolay, lezzetli bir besin maddesidir. Yemek, garnitür v.s. olarak kullanılır.
Börülce: Protein, nişasta ve vitamin bakımından zengindir. Bazı bölgelerde çok kullanılır.
Baklagillerin Yararları - Baklagiller ve Faydaları
Kuru baklagiller, dünyadaki tüm geleneksel diyetlerde önemli bir rol oynar. Türk mutfağının geleneksel yiyeceği kuru baklagiller, hem çok besleyicidir, hem de kalp hastalıkları veve kötü kolesterolü düşürür, kan şekerini yükseltir, kabızlığı veve posa açısından zengin olmakla birlikte yüksek kalitede protein kaynağıdır. Araştırmalar, kuru fasulye alımının serum kolesterol konsantrasyonunu azalttığını, diyabeti birçok açıdan düzelttiğini ve met@bolik fayda sağladığını, bunun da kilo kontrolüne yardımcı olduğunu göstermiştir.Bitki temelli diyetleri daha çok kuru fasulye ve soyaya doğru kaydırmak, kronik hastalıkları tedavi etmede ve önlemede etkili olabilir. Bu besinler çok az yağ içerir. Doymuş yağ ve kolesterol yoktur; potasyum, magnezyum ve posa açısından zengindir.
Haftada 2-3 defa...Baklagiller aynı zamanda çok iyi birer folik asit kaynağıdır. Folik asit ise kalp sağlığında önemli rolü olan homosisteini dengede tutar. Soya fasulyesinin ise kötü kolesterolü (LDL) düşürdüğü yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Soya ve diğer baklagillerde bulunan glisin ve arginin adındaki aminoasitler kandaki insülin hormonunu düşürürler. İnsülin düzeyi düşük olunca karaciğer daha az kolesterol yapar. Sağlıklı ve yeterli beslenmek için haftada en az 2-3 kez kuru baklagil tüketilmelidir.
Kuru baklagiller nasıl pişirilmelidir?
Bitkisel protein kaynağımız olan kuru baklagillerin 'gaz yapma' etkisini azaltmak için ıslatma işlemi sırasında içinde bulunduğu su dökülmelidir. Fakat pişirmek için haşlama yöntemi tercih edildiyse B grubu vitaminlerden kayıp vermemek için haşlama suyunun dökülmemesi gerekir. Bu yüzden kuru baklagilleri ağzı kapalı, basınçlı tencerede baklagilin 2 katı miktarda suyla pişirmek en doğru tercih olacaktır.
