TURNA BALIĞI.(Esox Lucius)
Bu konuya girmeden önce turna için kullanılan doğal yemleri tanıyalım. Akyem olarak kullanılabilen tüm deniz ve tatlı su balıkları turna balığına doğal yem olarak kullanılabilir. Turna solucana vurmaz. Uskumru turna için gayet iyi bir yemdir, oltaya takılışı yarım veya yaprak olarak olur. Tatlı su balıklarının ufakları oltaya canlı yem olarak takılabilir. Büyük tatlı su balıkları ve deniz balıkları yaprak yem, şakşak yem olarak da kullanılır. Küçük ölü balıkların 20 gr. civarında olanları. bütün olarak takılabilir. Ölü balıklar daha çok dip oltası, parakete için uygun olmakla beraber şamandıralı takımla da kullanılabilir. Serbast bırakma şamandıralı takımla canlı yem kullanmak gerekir. Ölü balıklar iğneye ya canlı yem gibi sırtından takılır veya kuyruk tarafından. Turna balığı avını kafadan yutmak alışkanlığında olduğundan kuyruktan takmak daha iyi sonuç verecektir, balık yemi aldığında iğneyi hissetmez ve yutmaya başlar böylece yakalanır. Ölü balıkla avlanmada iri turna yakalanması ihtimali yüksektir. yaşlı ve iri balıklar avlanma alışkanlıklarını hızlı, hareketli avlardan güçlerinin daha kolay yeteceği daha yavaşlarına çevirirler, iyi bir leş yiyici olarak ta ölü balıkları menülerinde üst sıralara alırlar. Uygulamada da iri turnaların büyük kısmı ölü doğal yemle yakalanırlar. Turna avlanmada görme duyusu kadar koku alma duyusunu da kullandığından ölü balıkları bulmada zorluk çekmez yalnız dibin yemin kaybolacağı kadar otlarla kaplı olmaması gerekir. Altta görüldüğü gibi av esnasında yem olarak kullanılan balığın parçalarının oltanın etrafına ayrıca atılarak yemleme yapılması koku yoğunluğunu arttıracak daha verimli av yapılmasına yardımcvı olacaktır. Ölü doğal yemlerle etkiyi arttıracak kokular da kullanılabilir. Bu tür kokuları Avrupalı amatörler kolaylıkla bulabilmekte veya özel aromatize edilerek kokulandırılmış ve konservelenmiş doğal yemler kullanmaktadırlar.
Canlı yem olarak turna balığının yaşadığı sulardaki küçük balıkları tercih etmek şansı arttırır. Canlı yemin iğneye en iyi takılması üçlü iğnenin iğnelerinden birini hemen sırt yüzgecinin altından batırıp balığı askıya almaktır. Bu şekilde yem saatlarca hatta günlerce canlı kalabileceği gibi avdan sonra eğer hala canlı ise, turna vurmadı ise, dikkatlice iğneden çıkartılıp salınabilir de, şansı varsa yaşayacaktır. Şamandıralı avcılıkta canlı yemin yandaki gibi takılması da mümkündür ama daha fazla uğraştırır ve pek fazla bir avantajı da yoktur.
Turna her ne kadar yırtıcı olsa da yemli oltaya vurduğunda yemi yutup yutmadığını anlamak zordur. Yutmadan önce uzun müddet ağzında tutabilir, bu nedenle yemli avcılıkta balık oltaya vurur vurmaz çekmemeli yutmasına yetecek kadar beklenmelidir. Turna eğer herhangi bir sebeple yemi kendi bırakırsa biraz beklemek gerekir, büyük bir ihtimalle tekrar vuracaktır bulduğu yemdem kolay kolay vaz geçmez.
a. Şamandıralı Takımlar
Turna avında sabit ve kayar bedenli olmak üzere iki tip şamandıralı takım kullanılabilir. 1 - 3 metre derinliğe kadar olan sularda sabit, daha derin sularda kayar bedenli takım kullanılır. Ben hep kayar bedenli kullanıyorum. Beden olarak 15 - 20 cm. çelik beden kullanılması gerekir aksi takdirde turna takımı kesecektir. Canlı yem ile kullanılmaya uygun şamandıra tipi yandaki gibidir. Bu tip şamandıralar özellikle derin ve hafif akıntılı sulara daha uygundur ve kayar bedenli olarak hazırlanması gerekir. Sabit bedenli şamandıra ise görüldüğü gibi klasik formdadır, ve şamandıranın anteni sökülerek oltanın şamandıra üzerindeki delikten geçirilip antenin tekrar monte edilerek sıkıştırılır. Yemin nasıl takıldığı üstteki resimlerde görülmektedir.
Şamandıralı takım 0,35 - 0,40 ana misina ucuna bir fırdöndü bağlanır, fırdöndünün hemen üstüne şamandırayı hassas olarak dengeleyecek ağırlıkta kıstırma veya kıstırmalar konur, fırdöndünün altına 20 - 25 cm lik çelik beden bağlanır, çelik bedenin ucunda canlı yem için üçlü iğne bulunur. Üçlü iğne o sularda bulunan balığın iriliğine göre 1/0 dan 3/0 a kadar olabilir. Yem olarak kullanılacak balık bu iğneye yukarıda tarif edildiği gibi sırt yüzgeninin hemen altından iğnenin bir ucunu geçirmek yolu ile takılır. Şamandıradan sonraki kısmın uzunluğu suyun derinliğine bağlıdır en ideal olanı yemin dipten veya dip otlarından 20 cm kadar yukarıda kalmasıdır. Sık otlu bölgelerde özellikle dikkat etmek gerekirki yem otların arasında kalıp görünmez hale gelmesin.
b. Serbest bırakma takım
Bu takımlar da aslında şamandıralı takımla aynı prensipte çalışır, sistemi suya serbest olarak bırakılmış iri bir şamandıradır. Sert köpükten imal edilmişlerdir, ölçüleri yanda verildiği gibi olabilir daha büyük olmasına gerek yoktur. Orta çubuk plastik veya tahtadan olabilir, ucunda misinanın oturacağı bir kertik bulunur, uzunluğu silindirik gövde ile uyumlu olmalıdır, kısa olur ise balık vurduğunda gövde ters dönmez. şamandıra kısmını oluşturan silindirik parça üzerine misina sarılacak şekilde yapılmıştır, buraya en fazla 15 metre 0,35 veya 0,40 misina sarılır, bu misinanın ucuna bir fırdöndü bağlanır, fırdündünün hemen üstünde kıstırma kurşun veya daha iyisi çalışır kurşun bulunur. Kurşunun görevi sadece yemin batmasını sağlamak olduğundan çok ağır olması gerekmez 15 - 20 gr. lık bir çalışır kurşun yeter. Fırdöndüden sonrası gene aynı şekilde çelik beden ve üçlü iğnedir. Üçlü iğne o sularda bulunan balığın iriliğine göre 1/0 dan 3/0 boyundadır. Bu sistemde mutlaka canlı yem kullanılmadır. Bundan sonra yemlenen oltalar, misina orta cubuğun ucundaki kertiğe takıldıktan sanra birbirinden 10 veya 15 metre aralıklarla turna balığının yaşadığı tahmin edilen yerlere serbest olarak bırakılır; 10 kadar olta yeterlidir daha fazlasını takip ve kontrol etmek zordur. Tabii bu işlem için bir sandal gerekmektedir, yani bırakma şamandıralı avcılık için bir de lastik bot veya sandalınız olmalı. Yem şamandıralı takımda olduğu gibi yerden veya otlardan 20 cm. kadar yüksek olacak şekilde bırakılmalıdır. Bundan sonra balığın vurması beklenir. Turna vurup yemi alınca takım devrilir, ters döner;, balık yemi ağzında gezdirirse gövdedeki fazla misina boşalarak balığın direnç hissetmemesini sağlar. Balıkçı da devrilip sallanan bırakma takımı görünce balığın yakalandığını anlar yanına giderek takımı sudan alır ve balığı çeker.
c. Dip oltası
Bu tür avcılıktan daha çok kullanılan ölü doğal yemdir. Yem olacak balığın boyuna göre ya bütün ya da parca olarak takılır, Soğuk dönemlerde turna uskumruya pek rağbet eder. Bu yöntemle gayet iri balık yakalamak mümkün olduğundan takım biraz daha kalın tutulmalıdır. Ben kamış makina kullanacaksanız 0,50 misina tavsiye ederim, el oltası pek tavsiye etmem ama ila el oltası olacaksa o zaman 0,60 bence yeter daha kalını sağır olur. Dip oltası pek çok şekilde yapılabilir. Benim en çok kullandığım yandaki gibi olanıdır. Bu sistemde 15 cm, boyunda üstüne kopçalı bir fırdöndü monte edilmiş plastik bir borucuk kullanılır. Borunun üstündeki kopçalı fırdöndüye kurşun ağırlık asılır. Misina (0,50 mm) borunun içinden geçirilerek ucuna bir fırdöndü bağlanır. Bu fırdöndü aynı zamanda alt stoper görevi de görür, istenirse üst tarafa da stoper konabilir. Fırdöndüden sonra da 20 - 25 cm boyunda çelik beden. Çelik bedendeki iğne kullanılan yeme göre tekli veya üçlü olabilir veya çift üçlü iğneli beden kullanılabilir. İğneler üçlü ise 1/0 - 3/0 arasıdır, tekli iğne kullanıyorsanız 2/0 - 5/0 arası tercih edilmelidir. Kurşun ağırlık derinlik, atış mesafesi, akıntı gibi durumlar gözönüne alınarak 40 - 80 gr. arası olabilir. Bu sistemin yararı olta boru içinde çalışır (hareketli) olduğundan turna yemi aldığında misina kayarak balığa direnç göstermez yutmasını kolaylaştırır. Makinalı takım kullanılıyorsa atıştan sonra olta dibe oturana kadar beklemek sonra sertçe çekerek takımı düzeltmek gerekir. Bundan sonra kamış bir çatala yaslanarak ve sarma teli açık olarak bırakılır yada eğer yem-kontrol-sistemli (bait-runner) makina kullanılıyorsa sürtünme freni tam olarak gevşetilmelidir. Burada bahsedilen borucuk bulunamaz ise o zaman Düğümler sayfasında bahsedilen Rapala bağı ile 20 -25 cm boyunda kasa yapılır kasa yapılmadan önce kurşun ağırlık kasaya monte edilmelidir daha sonra bu kasanın ucuna küçük bir kasa yapılarak çelik beden buraya monte edilir. (Burada bahsedilen dip olta takımlarının çok benzer şekilde hazırlanmışlarının resimleri Sazan sayfasında var. Tabii oradaki takımlar sazan için yapılıp yemlenmiştir ama fikir vermesi bakımından oraya da bir göz atabilirsiniz.) Böylece turna yemi aldığında oltayı hissetmeden büyük kasanın boyu kadar bir serbest hareket sağlanır. Bu sistem tüm dip oltalarında tüm balıklar için kullanılabilir. Dip oltası ile avlanırken daha etkili olması bakımından yem olarak kullanılan balığın parçaları etrafa yemleme amacı ille atılır. Bu kokuyu arttıracağından daha fazla balığın toplanmasını sağlar. Yemleme sadece dip oltası ile değil diğer tüm yöntemlerde de uygulanabilir.
d. Parakete
Turna balığı avında kullanılacan parakete iki şekilde düzenlenebilir. Biri yanda görüldüğü gibi, dibi nispeten daha az otla kaplı sularda dip oltası biçiminde, yani yemli iğneler dibe yatacak şekildedir. Bu tip paraketeler genellikle ölü doğal yemlerle yemlenir. Paraketenin yapımında kullanılacak ana misina ki buda parakete ipi veya parakete bedeni de denir 1,5 veya 2 mm. olabilir. Daha iyisi örme, kendi ağırlığı ile batan ipler kullanmaktır. Su çok derin değilse arada kurşun kullanmaya gerek yoktur. İğneler bölgedeki balığın büyüklüğüne göre uygun boyda seçilmelidir. İğne sayısı tecrübenize ve avlandığınız suların verimine göre 15 - 30 arası olabilir, isterseniz daha da fazla bu size kalmış ama fazla sayıda iğneyi yemlemek epey uğraştırıcıdır. Yaprak akyem kullanılıyorsa ben 2/0 veya 3/0 çapraz beyaz iğne tavsiye ederim. Daha iyisi parça balığı yukarıda görüldüğü gibi iki üçlü iğne ile yem takmaktır. Üçlü iğneler 1/0 - 3/0 boyunda olmalıdır. Bu tür yem takımı her zaman avantaj sağlar. Köstekler bedene kazık bağı veya çok sarımlı kazık bağı, yani kazık bağının her iki tarafı kösteğin sarılarak puntalanması yöntemi, ile bağlanır. (bu düğümler de paraketenin anlatıldığı sayfada ve düğümler sayfasında vardır) Bu tür parakete şamandıra olmayan ayak taşından başlanarak atılır, dibin ilişken ve paraketenin takılma ihtimalinin yüksek olduğu yerlerde her iki ayak taşına da şamandıra konulabilir ki takılma durumunda ikincin ayak taşından da toplamaya devam edilebilinsin. Bu işlemde sandal kullanılması gerekir ve tabii sandalda iki kişi olmalıdır; bir kişi kürek çekerken ikincisi paraketeyi bırakır. Toplarken de bu defa kürekçi siya yaparak sandalı geri geri paraketenin üzerine doğru yürütür, bir yandan da paraketeyi toplayan arkadaşının vereceği işaretlere dikkat etmelidir ki sandalı fazla yürütüp paraketeyi alta almasın bu durumda iri balık varsa paraketeyi karıştırabilir. Paraketeyi toplayan iğneler sudan çıktıkça boş ise yemi çıkartarak parakete sepetinin kenarındaki mantara sırayla düzenli olarak saplar. Balık var ise balığın büyüklüğüne ve gösterdiği dirence göre aşağıda belirtildiği gibi tekneye alır, balık çok iri ise (bazen bu paraketeye yayın da çıkar) kürekçi de yardım eder ikisi birlikte balığı sandala alırlar. Bütün bu işlemler sırasında paraketenin karışmaması için çok dikkat sarf edilmelidir.
Dibi fazlaca otlu olan yerlerde Turna için orta su paraketesi düzenlenmesi gerekir. Prensibi yandaki gibidir. Kullanımı diğer paraketelerle aynıdır. Yemlerin dip otlarının hemen 15 - 20 cm. üstünde kalacak şekilde bırakılabilmesi şansı arttırır. Bu tür paraketelerde eğer iğne sayısı fazla ve bu şekilde parakete boyu uzun olursa orta kısmı çökme yaparak otların arasında kalabilir. Bunu önlemek için parakete boyunca aralara birkaç şamandıra daha ilave edilebilir, böylece tüm boyun askıya alınması sağlanır. Bu tür paraketelerde canlı yem kullanılması daha etkilidir. Köstekler ve iğneler yukarıda anlatıldığı gibidir.
Parakete suda uzun süre bırakılmaz en iyisi sabah güneş doğumundan önce veya akşam güneş batımından önce atıp üç dört saat içinde çekmektir. Gündüz atılırsa da aynı sürede ya çekmeli ya da sık sık kontrol etmelidir
Yakalanan turna'nın sudan çıkartılması
Eveeet, turna yakalamayı öğrendik, şimdi bakalım suyun dışına nasıl alacağız. Tekrar hatırlatalım, turna balığını ne sudan çıkartırken ne de suyun dışındayken elinizi ağzına sokmayın.
Eğer kıyıdan avlanıyorsanız ve kıyı da müsaitse turnayı doğrudan sudan çıkarmadan karaya çekin. Eğer kasık çizmeleri ile suda iseniz ve yeteri kadar usta iseniz o zaman 1 numaralı resimdeki gibi elinizle alabilirsiniz. Aslında sandalla avlanırken de elle almak mümkündür. Bu yöntemde balık oltaya boşluk vermeden elle alınacak mesafeye kadar çekilir, yavaşça hemen solungaçlarının arkasından kavranarak kaldırılır ve sudan çıkartılır. Eğer yanınızda daha müsait durumda olan ikinci bir balıkçı var ise balığın elle alınması işini o da yapabilir. Turna balığı baş ve işaret parmakları (orta parmak da olabilir) ile göz çukurlarından sıkıca tutularak da sudan çıkartılabilir; bu şekilde tutulan balık çırpınmayı anında keser. İkinci ve daha yaygın yöntem kepçe kullanmaktır. Kepçe de hem kıyıdan hem de sandaldan avcılıkta rahatlıkla kullanılabilir. Bu yöntemde de hele hele çelik beden kullanılmıyorsa oltaya boşluk vermemek çok önemlidir. Yoksa turna sıçrayarak bedeni ağzına alıp kesebilir. Yine her zamanki gibi ikinci bir balıkçı yardım edip kepçeleme işini yapıyor ise bu durumda kepçeci kepçeyi suya sokarak oltacının balığı kepçeye çekmesini bekler, gerekir ise kepçeyi direnen balığın geliş yönüne doğru çevirir ve yaklaştırarak oltacıya yardımcı olur. Doğru olan budur kepçeci balığı ani hareketlerle kepçelemeye çalışırsa ve eğer bu başarılı olmaz ise büyük bir ihtimal balık boşluk bulup oltayı keserek kaçacaktır. Balığın kontrolu oltacıda olduğunda kepçeci ani kepçeleme işinde büyük bir ihtimal başarılı olamayacaktır. En çok balığın kaçtığı an budur. Balık oldukça iri ise kakıç yardımı ile de alınabilir. Kakıç daha çok sandaldan kullanmaya elverişli olmakla beraber yar oluşturan kıyılardan da kullanılabilir. Kakıç yakalanan balığın alt çenesine, ağız içine veya solungaç kapaklarının içine saplanacak şekilde vurulmalıdır. Bu işlem sırasında da acele etmeden, oltayı boşlamadan kakıcı balığa doğru uzatarak ilk uygun anda saplamak gerekir. Elle kullanılan oltalarda sallasırt etme denilen yöntemle de balık sandala alınabilir. Bu yöntemde balık sandala kadar çekilir, son hamlede olta bedene yakın tutularak bir hamlede balık sandala alınır. Çok iri balık olmaması ve bedene güvenmeniz söz konusu ise bu yöntem de işe yarar.
Bu konuya girmeden önce turna için kullanılan doğal yemleri tanıyalım. Akyem olarak kullanılabilen tüm deniz ve tatlı su balıkları turna balığına doğal yem olarak kullanılabilir. Turna solucana vurmaz. Uskumru turna için gayet iyi bir yemdir, oltaya takılışı yarım veya yaprak olarak olur. Tatlı su balıklarının ufakları oltaya canlı yem olarak takılabilir. Büyük tatlı su balıkları ve deniz balıkları yaprak yem, şakşak yem olarak da kullanılır. Küçük ölü balıkların 20 gr. civarında olanları. bütün olarak takılabilir. Ölü balıklar daha çok dip oltası, parakete için uygun olmakla beraber şamandıralı takımla da kullanılabilir. Serbast bırakma şamandıralı takımla canlı yem kullanmak gerekir. Ölü balıklar iğneye ya canlı yem gibi sırtından takılır veya kuyruk tarafından. Turna balığı avını kafadan yutmak alışkanlığında olduğundan kuyruktan takmak daha iyi sonuç verecektir, balık yemi aldığında iğneyi hissetmez ve yutmaya başlar böylece yakalanır. Ölü balıkla avlanmada iri turna yakalanması ihtimali yüksektir. yaşlı ve iri balıklar avlanma alışkanlıklarını hızlı, hareketli avlardan güçlerinin daha kolay yeteceği daha yavaşlarına çevirirler, iyi bir leş yiyici olarak ta ölü balıkları menülerinde üst sıralara alırlar. Uygulamada da iri turnaların büyük kısmı ölü doğal yemle yakalanırlar. Turna avlanmada görme duyusu kadar koku alma duyusunu da kullandığından ölü balıkları bulmada zorluk çekmez yalnız dibin yemin kaybolacağı kadar otlarla kaplı olmaması gerekir. Altta görüldüğü gibi av esnasında yem olarak kullanılan balığın parçalarının oltanın etrafına ayrıca atılarak yemleme yapılması koku yoğunluğunu arttıracak daha verimli av yapılmasına yardımcvı olacaktır. Ölü doğal yemlerle etkiyi arttıracak kokular da kullanılabilir. Bu tür kokuları Avrupalı amatörler kolaylıkla bulabilmekte veya özel aromatize edilerek kokulandırılmış ve konservelenmiş doğal yemler kullanmaktadırlar.
Canlı yem olarak turna balığının yaşadığı sulardaki küçük balıkları tercih etmek şansı arttırır. Canlı yemin iğneye en iyi takılması üçlü iğnenin iğnelerinden birini hemen sırt yüzgecinin altından batırıp balığı askıya almaktır. Bu şekilde yem saatlarca hatta günlerce canlı kalabileceği gibi avdan sonra eğer hala canlı ise, turna vurmadı ise, dikkatlice iğneden çıkartılıp salınabilir de, şansı varsa yaşayacaktır. Şamandıralı avcılıkta canlı yemin yandaki gibi takılması da mümkündür ama daha fazla uğraştırır ve pek fazla bir avantajı da yoktur.
Turna her ne kadar yırtıcı olsa da yemli oltaya vurduğunda yemi yutup yutmadığını anlamak zordur. Yutmadan önce uzun müddet ağzında tutabilir, bu nedenle yemli avcılıkta balık oltaya vurur vurmaz çekmemeli yutmasına yetecek kadar beklenmelidir. Turna eğer herhangi bir sebeple yemi kendi bırakırsa biraz beklemek gerekir, büyük bir ihtimalle tekrar vuracaktır bulduğu yemdem kolay kolay vaz geçmez.
a. Şamandıralı Takımlar
Turna avında sabit ve kayar bedenli olmak üzere iki tip şamandıralı takım kullanılabilir. 1 - 3 metre derinliğe kadar olan sularda sabit, daha derin sularda kayar bedenli takım kullanılır. Ben hep kayar bedenli kullanıyorum. Beden olarak 15 - 20 cm. çelik beden kullanılması gerekir aksi takdirde turna takımı kesecektir. Canlı yem ile kullanılmaya uygun şamandıra tipi yandaki gibidir. Bu tip şamandıralar özellikle derin ve hafif akıntılı sulara daha uygundur ve kayar bedenli olarak hazırlanması gerekir. Sabit bedenli şamandıra ise görüldüğü gibi klasik formdadır, ve şamandıranın anteni sökülerek oltanın şamandıra üzerindeki delikten geçirilip antenin tekrar monte edilerek sıkıştırılır. Yemin nasıl takıldığı üstteki resimlerde görülmektedir.
Şamandıralı takım 0,35 - 0,40 ana misina ucuna bir fırdöndü bağlanır, fırdöndünün hemen üstüne şamandırayı hassas olarak dengeleyecek ağırlıkta kıstırma veya kıstırmalar konur, fırdöndünün altına 20 - 25 cm lik çelik beden bağlanır, çelik bedenin ucunda canlı yem için üçlü iğne bulunur. Üçlü iğne o sularda bulunan balığın iriliğine göre 1/0 dan 3/0 a kadar olabilir. Yem olarak kullanılacak balık bu iğneye yukarıda tarif edildiği gibi sırt yüzgeninin hemen altından iğnenin bir ucunu geçirmek yolu ile takılır. Şamandıradan sonraki kısmın uzunluğu suyun derinliğine bağlıdır en ideal olanı yemin dipten veya dip otlarından 20 cm kadar yukarıda kalmasıdır. Sık otlu bölgelerde özellikle dikkat etmek gerekirki yem otların arasında kalıp görünmez hale gelmesin.
b. Serbest bırakma takım
Bu takımlar da aslında şamandıralı takımla aynı prensipte çalışır, sistemi suya serbest olarak bırakılmış iri bir şamandıradır. Sert köpükten imal edilmişlerdir, ölçüleri yanda verildiği gibi olabilir daha büyük olmasına gerek yoktur. Orta çubuk plastik veya tahtadan olabilir, ucunda misinanın oturacağı bir kertik bulunur, uzunluğu silindirik gövde ile uyumlu olmalıdır, kısa olur ise balık vurduğunda gövde ters dönmez. şamandıra kısmını oluşturan silindirik parça üzerine misina sarılacak şekilde yapılmıştır, buraya en fazla 15 metre 0,35 veya 0,40 misina sarılır, bu misinanın ucuna bir fırdöndü bağlanır, fırdündünün hemen üstünde kıstırma kurşun veya daha iyisi çalışır kurşun bulunur. Kurşunun görevi sadece yemin batmasını sağlamak olduğundan çok ağır olması gerekmez 15 - 20 gr. lık bir çalışır kurşun yeter. Fırdöndüden sonrası gene aynı şekilde çelik beden ve üçlü iğnedir. Üçlü iğne o sularda bulunan balığın iriliğine göre 1/0 dan 3/0 boyundadır. Bu sistemde mutlaka canlı yem kullanılmadır. Bundan sonra yemlenen oltalar, misina orta cubuğun ucundaki kertiğe takıldıktan sanra birbirinden 10 veya 15 metre aralıklarla turna balığının yaşadığı tahmin edilen yerlere serbest olarak bırakılır; 10 kadar olta yeterlidir daha fazlasını takip ve kontrol etmek zordur. Tabii bu işlem için bir sandal gerekmektedir, yani bırakma şamandıralı avcılık için bir de lastik bot veya sandalınız olmalı. Yem şamandıralı takımda olduğu gibi yerden veya otlardan 20 cm. kadar yüksek olacak şekilde bırakılmalıdır. Bundan sonra balığın vurması beklenir. Turna vurup yemi alınca takım devrilir, ters döner;, balık yemi ağzında gezdirirse gövdedeki fazla misina boşalarak balığın direnç hissetmemesini sağlar. Balıkçı da devrilip sallanan bırakma takımı görünce balığın yakalandığını anlar yanına giderek takımı sudan alır ve balığı çeker.
c. Dip oltası
Bu tür avcılıktan daha çok kullanılan ölü doğal yemdir. Yem olacak balığın boyuna göre ya bütün ya da parca olarak takılır, Soğuk dönemlerde turna uskumruya pek rağbet eder. Bu yöntemle gayet iri balık yakalamak mümkün olduğundan takım biraz daha kalın tutulmalıdır. Ben kamış makina kullanacaksanız 0,50 misina tavsiye ederim, el oltası pek tavsiye etmem ama ila el oltası olacaksa o zaman 0,60 bence yeter daha kalını sağır olur. Dip oltası pek çok şekilde yapılabilir. Benim en çok kullandığım yandaki gibi olanıdır. Bu sistemde 15 cm, boyunda üstüne kopçalı bir fırdöndü monte edilmiş plastik bir borucuk kullanılır. Borunun üstündeki kopçalı fırdöndüye kurşun ağırlık asılır. Misina (0,50 mm) borunun içinden geçirilerek ucuna bir fırdöndü bağlanır. Bu fırdöndü aynı zamanda alt stoper görevi de görür, istenirse üst tarafa da stoper konabilir. Fırdöndüden sonra da 20 - 25 cm boyunda çelik beden. Çelik bedendeki iğne kullanılan yeme göre tekli veya üçlü olabilir veya çift üçlü iğneli beden kullanılabilir. İğneler üçlü ise 1/0 - 3/0 arasıdır, tekli iğne kullanıyorsanız 2/0 - 5/0 arası tercih edilmelidir. Kurşun ağırlık derinlik, atış mesafesi, akıntı gibi durumlar gözönüne alınarak 40 - 80 gr. arası olabilir. Bu sistemin yararı olta boru içinde çalışır (hareketli) olduğundan turna yemi aldığında misina kayarak balığa direnç göstermez yutmasını kolaylaştırır. Makinalı takım kullanılıyorsa atıştan sonra olta dibe oturana kadar beklemek sonra sertçe çekerek takımı düzeltmek gerekir. Bundan sonra kamış bir çatala yaslanarak ve sarma teli açık olarak bırakılır yada eğer yem-kontrol-sistemli (bait-runner) makina kullanılıyorsa sürtünme freni tam olarak gevşetilmelidir. Burada bahsedilen borucuk bulunamaz ise o zaman Düğümler sayfasında bahsedilen Rapala bağı ile 20 -25 cm boyunda kasa yapılır kasa yapılmadan önce kurşun ağırlık kasaya monte edilmelidir daha sonra bu kasanın ucuna küçük bir kasa yapılarak çelik beden buraya monte edilir. (Burada bahsedilen dip olta takımlarının çok benzer şekilde hazırlanmışlarının resimleri Sazan sayfasında var. Tabii oradaki takımlar sazan için yapılıp yemlenmiştir ama fikir vermesi bakımından oraya da bir göz atabilirsiniz.) Böylece turna yemi aldığında oltayı hissetmeden büyük kasanın boyu kadar bir serbest hareket sağlanır. Bu sistem tüm dip oltalarında tüm balıklar için kullanılabilir. Dip oltası ile avlanırken daha etkili olması bakımından yem olarak kullanılan balığın parçaları etrafa yemleme amacı ille atılır. Bu kokuyu arttıracağından daha fazla balığın toplanmasını sağlar. Yemleme sadece dip oltası ile değil diğer tüm yöntemlerde de uygulanabilir.
d. Parakete
Turna balığı avında kullanılacan parakete iki şekilde düzenlenebilir. Biri yanda görüldüğü gibi, dibi nispeten daha az otla kaplı sularda dip oltası biçiminde, yani yemli iğneler dibe yatacak şekildedir. Bu tip paraketeler genellikle ölü doğal yemlerle yemlenir. Paraketenin yapımında kullanılacak ana misina ki buda parakete ipi veya parakete bedeni de denir 1,5 veya 2 mm. olabilir. Daha iyisi örme, kendi ağırlığı ile batan ipler kullanmaktır. Su çok derin değilse arada kurşun kullanmaya gerek yoktur. İğneler bölgedeki balığın büyüklüğüne göre uygun boyda seçilmelidir. İğne sayısı tecrübenize ve avlandığınız suların verimine göre 15 - 30 arası olabilir, isterseniz daha da fazla bu size kalmış ama fazla sayıda iğneyi yemlemek epey uğraştırıcıdır. Yaprak akyem kullanılıyorsa ben 2/0 veya 3/0 çapraz beyaz iğne tavsiye ederim. Daha iyisi parça balığı yukarıda görüldüğü gibi iki üçlü iğne ile yem takmaktır. Üçlü iğneler 1/0 - 3/0 boyunda olmalıdır. Bu tür yem takımı her zaman avantaj sağlar. Köstekler bedene kazık bağı veya çok sarımlı kazık bağı, yani kazık bağının her iki tarafı kösteğin sarılarak puntalanması yöntemi, ile bağlanır. (bu düğümler de paraketenin anlatıldığı sayfada ve düğümler sayfasında vardır) Bu tür parakete şamandıra olmayan ayak taşından başlanarak atılır, dibin ilişken ve paraketenin takılma ihtimalinin yüksek olduğu yerlerde her iki ayak taşına da şamandıra konulabilir ki takılma durumunda ikincin ayak taşından da toplamaya devam edilebilinsin. Bu işlemde sandal kullanılması gerekir ve tabii sandalda iki kişi olmalıdır; bir kişi kürek çekerken ikincisi paraketeyi bırakır. Toplarken de bu defa kürekçi siya yaparak sandalı geri geri paraketenin üzerine doğru yürütür, bir yandan da paraketeyi toplayan arkadaşının vereceği işaretlere dikkat etmelidir ki sandalı fazla yürütüp paraketeyi alta almasın bu durumda iri balık varsa paraketeyi karıştırabilir. Paraketeyi toplayan iğneler sudan çıktıkça boş ise yemi çıkartarak parakete sepetinin kenarındaki mantara sırayla düzenli olarak saplar. Balık var ise balığın büyüklüğüne ve gösterdiği dirence göre aşağıda belirtildiği gibi tekneye alır, balık çok iri ise (bazen bu paraketeye yayın da çıkar) kürekçi de yardım eder ikisi birlikte balığı sandala alırlar. Bütün bu işlemler sırasında paraketenin karışmaması için çok dikkat sarf edilmelidir.
Dibi fazlaca otlu olan yerlerde Turna için orta su paraketesi düzenlenmesi gerekir. Prensibi yandaki gibidir. Kullanımı diğer paraketelerle aynıdır. Yemlerin dip otlarının hemen 15 - 20 cm. üstünde kalacak şekilde bırakılabilmesi şansı arttırır. Bu tür paraketelerde eğer iğne sayısı fazla ve bu şekilde parakete boyu uzun olursa orta kısmı çökme yaparak otların arasında kalabilir. Bunu önlemek için parakete boyunca aralara birkaç şamandıra daha ilave edilebilir, böylece tüm boyun askıya alınması sağlanır. Bu tür paraketelerde canlı yem kullanılması daha etkilidir. Köstekler ve iğneler yukarıda anlatıldığı gibidir.
Parakete suda uzun süre bırakılmaz en iyisi sabah güneş doğumundan önce veya akşam güneş batımından önce atıp üç dört saat içinde çekmektir. Gündüz atılırsa da aynı sürede ya çekmeli ya da sık sık kontrol etmelidir
Yakalanan turna'nın sudan çıkartılması
Eveeet, turna yakalamayı öğrendik, şimdi bakalım suyun dışına nasıl alacağız. Tekrar hatırlatalım, turna balığını ne sudan çıkartırken ne de suyun dışındayken elinizi ağzına sokmayın.
Eğer kıyıdan avlanıyorsanız ve kıyı da müsaitse turnayı doğrudan sudan çıkarmadan karaya çekin. Eğer kasık çizmeleri ile suda iseniz ve yeteri kadar usta iseniz o zaman 1 numaralı resimdeki gibi elinizle alabilirsiniz. Aslında sandalla avlanırken de elle almak mümkündür. Bu yöntemde balık oltaya boşluk vermeden elle alınacak mesafeye kadar çekilir, yavaşça hemen solungaçlarının arkasından kavranarak kaldırılır ve sudan çıkartılır. Eğer yanınızda daha müsait durumda olan ikinci bir balıkçı var ise balığın elle alınması işini o da yapabilir. Turna balığı baş ve işaret parmakları (orta parmak da olabilir) ile göz çukurlarından sıkıca tutularak da sudan çıkartılabilir; bu şekilde tutulan balık çırpınmayı anında keser. İkinci ve daha yaygın yöntem kepçe kullanmaktır. Kepçe de hem kıyıdan hem de sandaldan avcılıkta rahatlıkla kullanılabilir. Bu yöntemde de hele hele çelik beden kullanılmıyorsa oltaya boşluk vermemek çok önemlidir. Yoksa turna sıçrayarak bedeni ağzına alıp kesebilir. Yine her zamanki gibi ikinci bir balıkçı yardım edip kepçeleme işini yapıyor ise bu durumda kepçeci kepçeyi suya sokarak oltacının balığı kepçeye çekmesini bekler, gerekir ise kepçeyi direnen balığın geliş yönüne doğru çevirir ve yaklaştırarak oltacıya yardımcı olur. Doğru olan budur kepçeci balığı ani hareketlerle kepçelemeye çalışırsa ve eğer bu başarılı olmaz ise büyük bir ihtimal balık boşluk bulup oltayı keserek kaçacaktır. Balığın kontrolu oltacıda olduğunda kepçeci ani kepçeleme işinde büyük bir ihtimal başarılı olamayacaktır. En çok balığın kaçtığı an budur. Balık oldukça iri ise kakıç yardımı ile de alınabilir. Kakıç daha çok sandaldan kullanmaya elverişli olmakla beraber yar oluşturan kıyılardan da kullanılabilir. Kakıç yakalanan balığın alt çenesine, ağız içine veya solungaç kapaklarının içine saplanacak şekilde vurulmalıdır. Bu işlem sırasında da acele etmeden, oltayı boşlamadan kakıcı balığa doğru uzatarak ilk uygun anda saplamak gerekir. Elle kullanılan oltalarda sallasırt etme denilen yöntemle de balık sandala alınabilir. Bu yöntemde balık sandala kadar çekilir, son hamlede olta bedene yakın tutularak bir hamlede balık sandala alınır. Çok iri balık olmaması ve bedene güvenmeniz söz konusu ise bu yöntem de işe yarar.
