Balıklarda Görülen Parazitik Crustacean Hastalıklar
Balık parazitleri, su ekosisteminin bölünmez bir parçasıdırlar. Bununla birlikte doğada ve
kültürü yapılan balık popülasyonlarında yaygındırlar. Doğal şartlarda çoğu parazit konakçılarına ciddi zararlar vermez. Parazitlerin neden olduğu hastalıklar kültürü yapılan balıklarda çok daha sık ortaya çıkar. Bu durum suni şartlardan ve sayısız stres faktöründen kaynaklanmaktadır. Bazı parazitler hızla üreme yeteneğine sahiptir ve yetiştiriciliği yapılan balıkların büyük bir bölümünü ağır bir biçimde enfekte ederler ve bunun sonucu olarak da önemli ekonomik kayıplar görülebilir. Parazitlerin neden olduğu balık hastalıklarının etkili kontrolünde en önemli konu doğru teşhistir. Tercihen hastalığın erken safhalarında uygun koruyucu önlemler uygulanarak ciddi salgınlar önlenmiş olur (Scholz, 1999).
Crustacean parazitler tüm metazoan parazitler içinde çok çeşitli ve yaygın olanıdır. Kültürü yapılan balıklarda ciddi problemlere neden oldukları gibi, doğal balıkları da etkileyebilirler(Klinger and Floyd, 2009).
Crustacean parazitler arasında copepodlar dominanttır. Çok büyük adaptasyonlar gösterdiklerinden dolayı konakçı çeşitliliği fazladır. Pek çok copepod doğadaki ve yetiştiriciliği yapılan balık popülasyonlarında hastalık etkeni olarak büyük ekonomik öneme sahiptir. İsopodlar, özellikle ılık sularda bulunur. Branchioların çoğu tatlı sularda görülür. Fakat Argulus cinsinin birkaç türü deniz balıklarının derisinde ektoparazittirler(Rohde, 2005).
Lerneae (çapa kurdu) Enfestasyonu
Lernaeosis, parazitik copepodlar(Lernaea spp.) tarafından oluşturulur. Lernaea spp., sportif balıkçılıkta ve akuakültürde önemi olan, pek çok tatlı su balığını enfekte etmiştir. ABD'de alabalıklar, L.cyprinicae tarafından enfekte edilirken, Avrupa'da salmonid yetiştiriciliğinde L.esocina ve L.minima etkilidir.
Eğer balık 20 mm'den daha küçük ise bu parazit nedeni ile ölebilir. Bir yılını geçirmiş gökkuşağı alabalıklarında, L.cyprinacea enfeksiyonlarında parazit hayati organlara tutunursa (penatrasyon) ölümlere neden olduğu rapor edilmiştir(Berry et al., 1991)
Etiyoloji:
Toksonomi:
Âlem: Animalia
Şube: Arthropoda (eklem bacaklılar)
Alt şube: Crustacea
Sınıf: Maxillopoda
Alt sınıf: Copepoda
Ordo: Cyclopoida
Aile: Lernaeidae
Cins: Lernaea
Türler: Lernaea cyprinacea
Lernaea esocina
Lernaea minima
Lernaea carassii
Hayat siklusu 3 naiplius safhası, 5 copepodit safhası ve erginlerden oluşmaktadır. Copepoidler balığa yerleşir, olgunlaşır ve ürer. Daha sonra erkekler ölür ve dişiler konakçıya tutunur, balığın derisinin altına girer ve transformasyon geçirirler. Ergin ektoparazitler 12-16 mm uzunluğuna ulaşan dış segmente sahiptir. Buna ilave olarak 6 mm uzunluğunda yumurta keseleri vardır(Piasecki et al., 2004; Klinger and Floyd, 2009).
Parazitin baş kısmında konakçı balığın deri altındaki dokularına ulaşan çapa şeklindeki organlar(boynuzlar) bulunmaktadır. Bu organlar, bu parazitlere çapa kurtları denmesine neden olmuştur. Parazitin vücudu ve yumurta keseleri su ile temas eder. Bu özel tutunma yolu balık için çok patojeniktir (Piasecki et al., 2004; Klinger and Floyd, 2009).
Balık parazitleri, su ekosisteminin bölünmez bir parçasıdırlar. Bununla birlikte doğada ve
kültürü yapılan balık popülasyonlarında yaygındırlar. Doğal şartlarda çoğu parazit konakçılarına ciddi zararlar vermez. Parazitlerin neden olduğu hastalıklar kültürü yapılan balıklarda çok daha sık ortaya çıkar. Bu durum suni şartlardan ve sayısız stres faktöründen kaynaklanmaktadır. Bazı parazitler hızla üreme yeteneğine sahiptir ve yetiştiriciliği yapılan balıkların büyük bir bölümünü ağır bir biçimde enfekte ederler ve bunun sonucu olarak da önemli ekonomik kayıplar görülebilir. Parazitlerin neden olduğu balık hastalıklarının etkili kontrolünde en önemli konu doğru teşhistir. Tercihen hastalığın erken safhalarında uygun koruyucu önlemler uygulanarak ciddi salgınlar önlenmiş olur (Scholz, 1999).
Crustacean parazitler tüm metazoan parazitler içinde çok çeşitli ve yaygın olanıdır. Kültürü yapılan balıklarda ciddi problemlere neden oldukları gibi, doğal balıkları da etkileyebilirler(Klinger and Floyd, 2009).
Crustacean parazitler arasında copepodlar dominanttır. Çok büyük adaptasyonlar gösterdiklerinden dolayı konakçı çeşitliliği fazladır. Pek çok copepod doğadaki ve yetiştiriciliği yapılan balık popülasyonlarında hastalık etkeni olarak büyük ekonomik öneme sahiptir. İsopodlar, özellikle ılık sularda bulunur. Branchioların çoğu tatlı sularda görülür. Fakat Argulus cinsinin birkaç türü deniz balıklarının derisinde ektoparazittirler(Rohde, 2005).
Lerneae (çapa kurdu) Enfestasyonu
Lernaeosis, parazitik copepodlar(Lernaea spp.) tarafından oluşturulur. Lernaea spp., sportif balıkçılıkta ve akuakültürde önemi olan, pek çok tatlı su balığını enfekte etmiştir. ABD'de alabalıklar, L.cyprinicae tarafından enfekte edilirken, Avrupa'da salmonid yetiştiriciliğinde L.esocina ve L.minima etkilidir.
Eğer balık 20 mm'den daha küçük ise bu parazit nedeni ile ölebilir. Bir yılını geçirmiş gökkuşağı alabalıklarında, L.cyprinacea enfeksiyonlarında parazit hayati organlara tutunursa (penatrasyon) ölümlere neden olduğu rapor edilmiştir(Berry et al., 1991)
Etiyoloji:
Toksonomi:
Âlem: Animalia
Şube: Arthropoda (eklem bacaklılar)
Alt şube: Crustacea
Sınıf: Maxillopoda
Alt sınıf: Copepoda
Ordo: Cyclopoida
Aile: Lernaeidae
Cins: Lernaea
Türler: Lernaea cyprinacea
Lernaea esocina
Lernaea minima
Lernaea carassii
Hayat siklusu 3 naiplius safhası, 5 copepodit safhası ve erginlerden oluşmaktadır. Copepoidler balığa yerleşir, olgunlaşır ve ürer. Daha sonra erkekler ölür ve dişiler konakçıya tutunur, balığın derisinin altına girer ve transformasyon geçirirler. Ergin ektoparazitler 12-16 mm uzunluğuna ulaşan dış segmente sahiptir. Buna ilave olarak 6 mm uzunluğunda yumurta keseleri vardır(Piasecki et al., 2004; Klinger and Floyd, 2009).
Parazitin baş kısmında konakçı balığın deri altındaki dokularına ulaşan çapa şeklindeki organlar(boynuzlar) bulunmaktadır. Bu organlar, bu parazitlere çapa kurtları denmesine neden olmuştur. Parazitin vücudu ve yumurta keseleri su ile temas eder. Bu özel tutunma yolu balık için çok patojeniktir (Piasecki et al., 2004; Klinger and Floyd, 2009).
