Basketbol Oyun Kuralları

BASKETBOL OYUN KURALLARI

1. OYUN

MADDE 1. TANIMLAR

1.1 Basketbol Oyunu

Basketbol, beşer (5) oyuncudan oluşan iki (2) takım arasında oynanır. Her takımın amacı rakibin sepetine sayı yapmak ve diğer takımın topun kontrolünü eline geçirmesine veya sayı yapmasına engel olmaktır.

1.2 Sepet: Kendi sepeti / Rakibin sepeti

Bir takımın hücum ettiği sepet rakibin sepeti, savunduğu sepet kendi sepetidir.

1.3 Topun Kullanılması

Kurallarda belirtilen kısıtlamalar çerçevesinde top herhangi bir yöne atılabilir, dokunulabilir, yuvarlanabilir, sürülebilir veya pas olarak verilebilir.

1.4 Oyunun Galibi

Oyunu, dördüncü periyodun veya gerektiğinde uzatma periyodu veya periyodlarının sonunda daha fazla sayı yapmış olan takım kazanır.

2. BOYUTLAR VE DONANIM

MADDE 2. SAHA VE çİZGİ BOYUTLARI

2.1 Oyun Sahası

Oyun sahası dikdörtgen, düz, engelsiz, sert bir yüzey olacaktır. (Şekil 1 ) FIBA'nın resmi karşılaşmalarında ve yeni yapılan bütün sahalarda sahanın ölçüleri, sınır çizgilerinin iç tarafından ölçüldüğünde, 28 metre uzunluğunda ve 15 metre genişliğinde olacaktır.

Tüm diğer karşılaşmalarda, Bölgesel Komisyon veya Ulusal Federasyon gibi FIBA'nın ilgili kuruluşları, en az 26 m uzunluğunda ve 14 m genişliğinde olan oyun sahalarını onaylama yetkisine sahiptir.

2.2 Tavan

Tavanın veya en alçaktaki herhangi bir engelin yüksekliği en az 7 m olacaktır.

2.3 Aydınlatma

Oyun sahasının tümü yeterli ve eşit düzeyde aydınlatılacaktır. Aydınlatma üniteleri oyuncuların ve hakemlerin görüşünü engellemeyecek şekilde yerleştirilecektir.

2.4 çizgiler

Tüm çizgiler aynı renkte (tercihen beyaz), 5 cm genişliğinde ve net şekilde görülebilir olmalıdır.

2.4.1 Dip çizgiler ve Kenar çizgiler

Oyun sahası her iki dip çizgi (oyun sahasının kısa tarafları) ve kenar çizgiler (oyun sahasının uzun tarafları) ile sınırlandırılmış alandır. Bu çizgiler oyun sahasına ait değildir. Oyun sahası, takım sırasında oturanlar da dahil, her türlü engelden en az 2 m uzaklıkta olacaktır.

2.4.2 Orta çizgi

Kenar çizgilerinin orta noktalarından dip çizgilere paralel bir orta çizgi çizilecek ve bu çizgi her iki kenar çizgiden 15 cm dışarı taşacaktır.

2.4.3 Serbest Atış çizgileri, Kısıtlamalı Alanlar ve Serbest Atış Kulvarları

Her iki dip çizgiye paralel birer serbest atış çizgisi çizilecektir. Bu çizgilerin dış kenarları, dip çizgilerin iç kenarından 5.80 m uzaklıkta ve 3.60 m uzunluğunda olacaktır. Orta noktalar, iki dip çizginin orta noktalarını birleştiren hayali çizgi üzerinde olacaktır. Kısıtlamalı alanlar; dip çizgiler, serbest atış çizgileri ve dış kenarlar dip çizgilerin orta noktalarından 3 m uzaklıkta başlayan ve serbest atış çizgilerinin dış kenarlarında biten çizgiler arasında kalan alanlardır. Dip çizgiler hariç, bu çizgiler kısıtlamalı alana aittir. Kısıtlamalı alanın içi boyanabilir ancak orta daire ile aynı renkte olmalıdır. Serbest atış kulvarları, merkezleri serbest atış çizgilerinin orta noktaları olan 1.80 m yarı çaplı yarı daireler şeklinde oyun sahasına taşan kısıtlamalı alanlardır. Aynı şekilde kısıtlamalı alan içinde kesik çizgilerle yarım daireler çizilecektir. Serbest atışlar sırasında oyuncuların dizileceği serbest atış kulvarları 2 no'lu şekilde gösterilmiştir.

2.4.4 Orta Daire

Orta daire sahanın ortasına çizilecek ve yarı çapı, dairenin dış kenarından ölçülmek üzere 1.80 m olacaktır. Orta dairenin içi boyanmışsa, kısıtlamalı alanla aynı renkte olmalıdır.

2.4.5 Üç Sayı Bölgesi (Şekil 1 ve 3)

Bir takımın üç sayı bölgesi, rakibin sepetine yakın olan ve sınırları aşağıda belirtilen bölge dışında, oyun sahasının tamamıdır:


Dip çizgiden başlayan, rakibin sepetinin tam orta noktasının izdüşümünden 6.25 m uzaklıkta 2 paralel çizgi. İzdüşüm noktasının dip çizginin orta noktasının iç kenarına uzaklığı 1.575 m'dir.


Paralel çizgilerle kesişen, merkezi yukarıda tanımlanan izdütüm noktası olan ve yarı çapı dıştan 6.25 m olan yarım daire.

6. Sıra Bölgeleri (Şekil 1)


Takım sıra bölgeleri, oyun sahasının dışında, masa görevlileri ve takım sıralarıyla aynı tarafta olmak üzere şu şekilde işaretlenecektir:

Her bölge, dip çizgiden uzanan en az 2 m uzunluğunda bir çizgi ile, orta çizgiden 5 metre uzaklıkta ve kenar çizgiye dik açılı, en az 2 metre uzunluğunda bir çizgi ile sınırlandırılacaktır.



2.5 Hakem Masasının ve Değişiklik Sıralarının/Sandalyelerinin Yerleşimi (Şekil 4)

FIBA'nın resmi karşılaşmalarında takım sırasının ve değişiklik sıralarının/sandalyelerinin Şekil 4'deki gibi düzenlenmesi şarttır.

MADDE 3. DONANIM

Donanımla ilgili detaylı tanımlar için Basketbol Donanım ile ilgili yayına bak.



3.1 Arkalıklar ve Destekleri (Şekil 5)

3.1.1 Arkalıklar tek parça ve saydam maddeden (tercihen yumuşatılmış güvenli camdan) yapılmalıdır.

Saydam olmayan maddeden yapılmışsa beyaza boyanmalıdır.

3.1.2 Arkalıkların boyutları yatay 1.80 m ve dikey 1.05 m'dir.

3.1.3 Arkalıklardaki bütün çizgiler aşağıdaki gibi olacaktır:

Arkalıklar saydam ise beyaz. Diğer bütün durumlarda siyah. 5 cm genişliğinde.

3.1.4 Arkalıkların ön yüzeyi düz olacak ve Şekil 5'teki gibi işaretlenecektir.

3.2 Sepetler

Sepetler; çemberler ve filelerden oluşacaktır.

3.2.1 çemberler

Aşağıdaki şekilde yapılmış olacaktır:

Som çelikten, iç çapı 45 cm, turuncu renge boyalı.

çemberin metali en az 1.6 cm, en çok 2.0 cm çapında alt kısmında parmakların takılmasını engelleyecek şekilde filenin tutturulması için yapılmış bir sistem.

File çembere eşit aralıklarla 12 ayrı noktadan bağlanacaktır. Fileyi çembere bağlayacak sistemde hiçbir keskin kenar veya parmakların girebileceği boşluk olmayacaktır.

çemberin arkalığı destekleyen çerçeveye bağlantısı, çembere uygulanacak bir kuvveti, arkalığa iletmeyecek şekilde yapılacaktır. Bunun için çember, bağlı olduğu donanım ile arkalık (cam veya başka saydam maddeden) arasında doğrudan temas olmayacaktır. Boşluklar parmağın giremeyeceği kadar dar olmamalıdır.

Her çemberin üst kenarı yatay konumda yerden 3.05 m yükseklikte ve arkalığın iki düzey kenarından eşit uzaklıkta olacaktır.

çemberin iç kenarının arkalığa en yakın noktası, arkalığın ön yüzünden 15 cm uzaklıkta olacaktır.

3.2.2 Baskı ile esneme özelliği olan çemberler kullanılabilir.

3.2.3 Fileler aşağıdaki şekilde olacaktır:

çembere asılı beyaz ipten yapılacak ve topu sepetten geçerken bir an için tutacaktır. 40 cm'den kısa, 45 cm'den uzun olmayacaktır.

Her file çembere 12 halka ile bağlanacaktır.

Filenin üst kısmı yarı sert olacak ve bu sayede;

- Filenin o çemberin içinden yukarıya savrularak takılması,

-Topun filenin içinde kalması veya tekrar üsten dışarı çıkması engellenecektir

3.3 Top

3.3.1Top küre ve geleneksel şekilde sekiz (8) parçadan oluşan onaylanmış turuncu renkte olacaktır.

3.3.2 Dış yüzeyi deri, sentetik deri, kauçuk veya sentetik bir maddeden olacaktır.

3.3.3 Hava basıncı; top alt hizası aşağı yukarı 1.80 m yükseklikten oyun sahasına bırakıldığında, topun üst hizası 1.20 ile 1.40 m arasında sıçrayacak şekilde ayarlanacaktır.

3.3.4 Topun üzerindeki kanalların genişliği 0.635 cm'yi geçmeyecektir.

3.3.5 Topun çevresi 74.9 cm'den az, 78 cm'den fazla, 567 gramdan az, 650 gramdan fazla olmayacaktır. (7 numara)

3.3.6 Ev sahibi takım yukarıdaki özelliklere uyan en az iki (2) kullanılmış top sağlayacaktır. Topların uygunluğu konusunda sadece başhakem karar verebilir. Her iki top da uygun değilse, başhakem konuk takımdan veya takımların ısınmada kullandığı toplardan birini seçebilir.

3.4.4 Skorbord

Seyirciler de dahil, oyunla ilgili herkesin kolayca görebileceği yerde olmalıdır. Skorbord, en azından aşağıdakileri göstermelidir:

Oyun süresi,

Skor,

Oynanan periyod,

Mola sayısı.

3.4.5 Sayı Cetveli

FIBA'nın tüm resmi karşılaşmalarında, FIBA Dünya Teknik Komitesi tarafından onaylanan resmi sayı cetveli kullanılacaktır.

3.4.6 Oyuncu Faul Göstergeleri

Oyuncu faul göstergeleri sayı görevlisinin kullanımı için bulundurulacaktır. Göstergeler en az 20 cm boyunda, 10 cm genişliğinde, zemini beyaz renkte ve 1'den 5'e kadar (1'den 4'e kadar siyah, 5 kırmızı) olacaktır.

3.4.7 Takım Faul Göstergeleri

Sayı görevlisinin kullanımı için iki (2) adet takım faul göstergesi bulundurulacaktır. Kırmız renkte, en az 20 cm genişliğinde ve 35 cm uzunluğunda olacak, hakem masasına konulduğunda seyirciler de dahil, oyunla ilgili herkes tarafından rahatça görülebilecektir.

Yukarıda belirtilen renkte ve boyutlarda olmak koşuluyla elektrikli veya elektronik aygıtlar da kullanılabilir.

3.4.8 Toplam Takım Faul Göstergesi

Takımlar toplam 5 faule ulaştığında, takım faul cezasının uygulanacağını belirtmek için (Madde 55- Takım faulleri: Cezası) 5'nci rakama kadar gösteren uygun bir aygıt bulunacaktır.

3.5 Resmi FIBA Karşılaşmalarında Gerekli Servis ve Donanım

Aşağıda belirtilen servis ve donanım FIBA'nın şu resmi karşılaşmaları için gereklidir: Olimpiyat Turnuvaları, Dünya Şampiyonaları; Erkekler, Bayanlar, 20 Yaş altı Erkekler, 20 Yaş altı Bayanlar, Genç Erkekler ve Genç Bayanlar, Kıta Şampiyonaları; Erkekler, Bayanlar, 20 Yaş altı Erkekler ve 20 Yaş altı Bayanlar.

Bu servisler ve donanımlar diğer tüm karşılaşmalar için de önerilmektedir.

3.5.1 Tüm seyirciler oyun sahasını çevreleyen çizgilerden en az 5 m uzaklıkta olmalıdır.

3.5.2 Oyun sahasının zemini:

Tahtadan yapılacak.

5 cm genişliğinde sınır çizgisi ile çevrelenecek.

Ayrıca en az 2 m genişliğinde belirli şekilde kontrast oluşturan ek bir sınır çizgisi çizilecek. (Şekil 10) Ek sınır çizgisinin rengi orta daire ve kısıtlamalı alanla aynı olacak.

3.5.3 Her yarım sahada ikişer adet olmak üzere dört (4) yer silici bulunacak.

3.5.4 Arkalıklar yumuşatılmış güvenli camdan olacak.

3.5.5 Topun yüzeyi deri olacak. Karşılaşmanın organizasyon sorumluları idmanlar ve ısınmalar sırasında kullanılmak üzere 12 adet aynı marka ve aynı özellikte topu hazır bulunduracaktır.

3.5.6 Oyun sahasındaki aydınlatma 1,500 Iüksten az olmayacaktır. Ölçüm sahadan 1.5 m yükseklikte yapılacaktır. Aydınlatma televizyon yayını için yeterli olacaktır.

5. OYUN DÜZENİ

MADDE 17. OYUN SÜRESİ, BERABERLİK VE UZATMA PERİYODLARI

17.1 Oyun, her biri on (10) dakikalık dört (4) periyoddan oluşacaktır.

17.2 Birinci ile ikinci, üçüncü ile dördüncü periyodlar arasında ve her uzatma periyodundan önce iki (2) dakikalık ara verilecektir.

17.3 İkinci periyoddan sonra 15 dakikalık devre arası verilecektir.

17.4 Dördüncü periyodun oynama süresi bittiğinde skorda eşitlik varsa, oyun beraberlik bozulana dek beş (5) dakikalık uzatma periyodları ile devam edecektir.

17.5 Bütün uzatma periyodlarında takımlar üçüncü ve dördüncü periyodlarda hücum ettikleri sepetlere hücum edeceklerdir.

MADDE 18. OYUNUN BAŞLAMASI

18.1 Bütün maçlarda programda ismi ilk yazılan takım (evsahibi takım) sepeti ve takım sırasını seçme hakkına sahiptir.

Bu tercih başhakeme oyunun başlamasından 20 dakika önce duyurulacaktır.

18.2 Birinci ve üçüncü periyodlardan önce takımlar rakiplerinin sepetlerinin bulunduğu yarı sahada ısınma hakkına sahiptir.

18.3 Takımlar üçüncü periyoddan önce sepetleri değişecektir.

18.4 Takımlardan herhangi birinin sahada oynamaya hazır beş (5) oyuncusu yoksa, oyun batlamaz.

18.5 Oyun, orta dairede yapılan hava atışında, hava atışına katılan oyunculardan ilkinin topa kurallara uygun olarak dokunması ile resmen batlar.

MADDE 19. TOPUN KONUMU

Top canlı ya da ölü olabilir.

19.1 Top şu durumlarda canlanır:

Hava atışında, katılan oyunculardan ilkinin topa kurallara uygun olarak dokunmasıyla.

Serbest atışta, hakem topu serbest atış kullanacak oyuncuya verdiğinde.

Top oyuna sokulurken topu oyuna sokacak oyuncu topu eline aldığında.

19.2 Top tu durumlarda ölür:

Sahadan veya serbest atıştan sayı yapıldığında.

Top canlı iken hakemlerden biri düdük çaldığında.

Bir serbest atışta topun sepete girmeyeceği belli ise ve atıştan sonra:

- Başka serbest atış(lar) uygulanacaksa.

- Başka bir ceza (Serbest atış(lar) ve/veya oyuna sokma hakkı) uygulanacaksa.

- Bir periyod veya uzatma periyodunun sona erdiğini belirten oyun saatinin sesli işareti çalarsa.

Top canlı iken 24 saniye aygıtı sesli işaret verirse.

Şut amacıyla atılan top havada iken, herhangi bir takımın oyuncusu aşağıdaki durumlardan sonra topa dokunursa:

- Hakemlerden biri düdük çaldığında.

- Bir periyod veya uzatma periyodunun oyun süresi sona erdiğinde.

- 24 saniye aygıtı sesli işaret verdiğinde.

19.3 Aşağıdaki durumlarda top ölmez ve yapılmışsa, sayı sayılır:

Sayı için atılan şut sırasında top havada iken hakem düdük çalar, oyun saati veya 24 saniye aygıtı sesli işaret verirse.

Serbest atış sırasında top havada iken, hakem serbest atışları kullanan oyuncunun yaptıklar dışında kurallara aykırı bir durum için düdük çalarsa.

Topu kontrolünde bulunduran oyuncu sayı için şut girişiminde iken rakibi ona faul yapar ve oyuncu faulden önce başlamış olduğu hareketin devamında şutunu tamamlarsa

MADDE 22. TOPLA OYNAMA

22.1 Basketbol oyununda top sadece el ve ellerle oynanır.

22.2 Topla birlikte koşmak, topa bilerek bacağının herhangi bir kısmıyla vurmak veya bloke etmek veya yumrukla vurmak ihlaldir.

22.3 Topa istemeden ayak veya bacakla temas etmek ihlal değildir.



MADDE 23. TOPUN KONTROLÜ

23.1 Bir oyuncu topu tutuyor veya dripling yapıyorsa veya canlı bir top onun kullanımındaysa, top o oyuncunun kontrolündedir.

23.2 Canlı bir top o takımdan bir oyuncunun kontrolündeyse veya top takım oyuncuları arasında paslaşılıyorsa, top o takımın kontrolündedir.

23.3 Takım kontrolü, bir rakip oyuncu topun kontrolünü kazanana, top ölene, sahadan veya serbest atıştan yapılan sayı girişiminde top oyuncunun elini (ellerini) terk edene kadar sürer.



MADDE 24. ATIŞ HALİNDEKİ OYUNCU

24.1 Atış hali oyuncunun topu elinden çıkarmadan önce, hakemin yargısına göre rakibin sepetine şut, smaç veya tipleyerek sayı yapmaya yönelik hareketiyle başlar. Atış hali, top oyuncunun elini (ellerini) terkedene kadar devam eder. Sayı girişimindeki bir oyuncunun kolu (kolları) sayı yapmasının engellenmesi için rakibi tarafından tutulabilir. Hakem tarafından atış halinde kabul edilen bu oyuncunun topu elinden (ellerinden) çıkarması şart değildir. Atılan adım sayısı ile atış hali arasında bir ilişki yoktur.

24.2 Sıçrayarak atış yapan oyuncunun atış hali, girişim tamamlanana (Top oyuncunun elini-ellerini terkedene) ve her iki ayağı yere değene kadar devam eder. Bununla beraber takım kontrolü oyuncunun elini (ellerini) terkedince sona erer.

24.3 Faulün, atış halindeki oyuncuya yapılmış kabul edilmesi için hakemin yargısına göre oyuncunun kolları ve/veya vücuduyla süreğen hareketine başladıktan sonra faulün meydana gelmiş olması gerekir.

Süreğen hareket:


Oyuncu topu eliyle (elleriyle) tuttuğunda ve genellikle yukarı doğru şut hareketiyle başlar.


Sahadan sayı girişiminde kol ve/veya vücut hareketlerini de kapsar.


Tümüyle yeni bir hareket yapılmışsa süreğen hareket sona erer.

Eğer süre en hareket kriterleri yukarıdaki gibi ise oyuncu atış halinde kabul edilir.

MADDE 29. BİR PERİYODUN VEYA OYUNUN SONU

29.1 Bir periyod, uzatma periyodu veya oyun, oyun saatinin oynama süresinin bittiğini belirten sesli işaretiyle sona erer.

29.2 Herhangi bir periyod veya uzatma periyodunun bittiğini belirten oyun saatinin sesli işaretiyle aynı zamanda veya hemen önce bir faul kararı verilirse, bunun sonucu serbest atışı (atışları) gerektiriyorsa atışlar kullandırılacaktır.



MADDE 30. HÜKMEN YENİLGİ

30.1 Kural

Bir takım aşağıdaki durumlarda hükmen yenik sayılacaktır:


Başhakem tarafından uyarılmasına rağmen oynamaktan kaçınırsa.


Davranışları oyunun oynanmasını engelliyorsa.


Maçın programda belirtilen başlama saatinden on beş (15) dakika sonrasına kadar takım gelmemişse veya sahada oynamaya hazır beş (5) oyuncu bulunduramıyorsa.

30.2 Cezası

30.2.1 Oyunu rakip takım kazanmış olur ve skor yirmiye sıfır (20-0) olarak

kaydedilir. Ayrıca hükmen yenilen takım puanlamada sıfır (0) puan alır.

30.2.2 İki oyunlu serilerde (evinde ve deplasmanda) ve play-off'ların üç maçlık serilerinde birinci, ikinci veya üçüncü maçı hükmen kaybeden takım seriyi hükmen kaybetmiş sayılır. Bu ceza, play-off'ların beş maçlık serilerinde uygulanmaz.



MADDE 31. KENDİLİĞİNDEN YENİLGİ

31.1 Kural

Oyun sırasında bir takımın sahada ikiden az oyuncusu kalmışsa, o takım maçı kendiliğinden kaybetmiş olur.

31.2 Cezası

31.2.1 Kendiliğinden yenilgi durumu oluştuğunda maçı kazanan takım öndeyse, oyunun durduğu andaki skor geçerli olacaktır. Eğer maçı kazanan takım o anda önde değilse, skor o takım Iehine iki-sıfır (2-0) olarak kaydedilecektir. Ancak oyunu kaybeden takım bir (1) puan alacaktır.

31.2.2 İki oyunluk serilerde (evinde ve deplasmanda) ilk veya ikinci maçı kendiliğinden kaybeden takım, seriyi de ''kendiliğinden yenilgi'' ile kaybetmiş olur.