YoRuMSuZ
Biz işimize bakalım...
Pörnek Köyü Emirdağ’a yakın bir köyün adıdır. Yakın bir geçmişte, bu köyde Cemile adında fakat “Yaşar” diye anılan yedi sekiz yaşlarında oldukça güzel bir kız vardır. Cemile’nin anası babası ölmüş; yakın hısım, akrabasından kimse kalmamıştır. Yalnız, kendinden küçük Veyis adında bir kardeşi bulunmaktadır. Cemile, yaşının ve genç kızlığının gereğince, dünyayı başka türlü görmeye başlıyor. Yani sevmek çağına girmiştir. Ve Cemile birini sevmeye başlıyor. Köyün yakışıklı delikanlılarından Şahin (Şahan) adında birine aşık olmuştur. Şahin de onu sevmektedir. Bu sevgi devam edip gelişirken araya kara kedi girer. Cemile’nin köyde yakın birisi olmaması yüzünden onu zengin bir köylü, sonradan kendi oğluna almak düşüncesi ile himayesine alır. Aradan zaman geçer ve oğlan babasının önceden verdiği kararla nişan yapılır. Cemile Şahin’i sevdiği için nişana razı değildir. Ama baskı ağırdır ve kız sıkıntı içindedir. Hem Cemile hem de Şahin yanıp kavruluyor ve ateşleri günden güne artıyor. Bu nişan işi onları birbirinden uzaklaştıracağı yerde, aksine birbirine daha çok yaklaştırmış ve bağlamıştır. Nişanın önüne geçmek ve beraber evlenebilmek için çareler aramaya koyulurlar. Fakat oğlan tarafı buna meydan vermemekte ve mani olmaya çalışmaktadır. Aradan günler, haftalar, aylar geçiyor. Cemile erimeye başlıyor.
Zavallı şahin de aşk ateşiyle sayıklamalar, hülyalar içindedir, içini türkülere döküyor. Cemile ile sevgisini içli bir şekilde ifade ediyor. Cemile için için ağlar erirken; Şahin de türkü döküp dururken düğün zamanı gelivermiştir.
Oğlan tarafı çifte davullar çaldırarak, civardan pehlivanlar getirterek muhteşem bir düğün yapmış, Cemile’yi gelin almışlardır. Cemile düğünden çok etkilenmiştir, üzüntülü ve acılı bir durumdadır. Kendisi için her şey bitmiştir. Çünkü Anadolu’da kız bir kez gelin olur. Dünyada Şahin’den başka kimsesi olmayan Cemile artık istemediği bir ailenin gelinidir.
Gelinliği bir yıl sürer. Şahin’le Cemile’nin ateşlerinin söndüğü zannedilir. Halbuki aşk ateşi daha da artmış, yalımları yüreklerinin dışına taşmıştır. Şahin bu geçen bir yıl içinde evlenmemiş ve başkasıyla da evlenmeyi aklından geçirmemiş; Cemile de kocasına bir türlü ısınamamıştır. İkisi de sevgilerini iyice gizlemeye çalışıyor ve başarılı da oluyorlar. Şahin’le gizli gizli haberleşiyorlar. Bir gün bu ıstıraba son vermek gerektiği kanısına varırlar ve Şahin’in teklifi gelir. Cemile de aynı düşüncededir: tüm yollar birlikte kaçmak düşüncesine çıkmaktadır.
Köyün kıyısındaki evin önünde buluşmayı kararlaştırırlar. Şahin bir kır ata binip gelir. Vakit gecedir. Biraz sonra Cemile de aynı yere gelir. Hiç vakit kaybetmeden Cemile’yi atın terkisine alarak atı sürer, doğruca Şahin’in Emirdağ’daki ablasının evlerine...
Ertesi gün olay köyün dilindedir. Hem Şahin'de hem Cemile’nin kocası tarafında bir telaş başlar.
Şahin’le Cemile on, onbeş gün Emirdağ’da kaldıktan sonra Emirdağ’a dönerler. Cemile’nin kocası mahkemeye başvurur. Bu şekilde Cemile ile Şahin bir müddet daha birlikte kaldıktan sonra, Cemile Şahin’in yengesi tarafından kandırılır. Şahin’in yengesi Şahin’i sevmemektedir, zaten Cemile’nin kocasının akrabasıdır da. Ne yapıp edip Cemile’yi sevdiğinden ayırmak gerektiğini düşünür. Günlerce dil döküp Cemile’yi kandırmayı başarır. Cemile’nin küçük kardeşi Veyis de açıkta kaldığından, ablasının yine eski zengin kocasına dönmesini istemektedir.
Cemile bunun üzerine düşünüyor, düşünüyor ve kocasına dönmeye karar veriyor. Çünkü küçük kardeşi içliliği yüzünden amansız bir hastalığa yakalanmış bulunuyor. Kardeşine acıyan, başka düşüncelerle de sarsılan Cemile kocasının evine dönüyor. Fakat kocası Cemile’yi kabul etmiyor. Cemile ortada kalakalmıştır. Hem Şahin’den hem kocasından olmuştur. Sığınacağı kimsesiz kardeşi kalmıştır, başka da yeri yoktur artık. Veyis hasta olduğu için bakacak kimseleri yoktur. Her şekilde açıkta kalan Cemile düşünüp dururken köyün zenginlerinden biri Cemile’ye evlenme teklif eder. Cemile maddi olanaklarının artacağı düşüncesiyle adamla evlenmeye razı olur ve evlenirler. Sonrasında Veyis hastalığın pençesinden kurtulamayıp Afyonkarahisar Hastanesi’nde ölür.
Cemile derin bir yalnızlık içinde hissediyor kendini. Kardeşinin ölümünü kendinden biliyor ve büyük azap içinde kıvranıyor. Bu ağır elem içinde Cemile onulmaz bir derde düşüyor,garip, kimsesiz Cemile’yi ölüme götürüyor bu dert.
Tüm bu acı hikayenin üzerine Şahin Gürbüz içini türkülere, ağıtlara döküveriyor.
Ben Giderim Oduna Türküsü
Ben giderim oduna
Şahan derler adıma
Geleli üç ay oldu
Doyamadım tadına
Yalan mıydın Yaşar
Karakolda doğru söyler
Mahkemede şaşar
Mahkemenin yolunda
İstidası elinde
Kendi gidip adı var
Koca köyün dilinde
Yalan mıyım eller
Namımıza vardı geldi
Afiyon’a teller
Karşıdan gelen atlı
Altında kilim katlı
Anam babam sağ olsun
Hepisinden yar tatlı
Yalan mıyım işte
Ben yarimi görüyorum
Hayalimde düşte
Onyedi yarin yaşı
Karadır yarin kaşı
Üç senede sönmedi
Ciğerimin ateşi
Aldırdım eller
Burçağı mercimeği
Yoldurdum eller
Sarı yayımın bendi
Ne tez unuttun andı
Düşmanlar bile etmez
Bana ettiğin fendi
Yalan mıydın Yaşar
Karakolda doğru söyler
Mahkemede şaşar
Konakta duran kadı
Cemile gelsin dedi
Biz nasıl ayrılalım
Yaşlarımız onyedi
Yalan mıydın Yaşar
Karakolda doğru söyler
Mahkemede şaşar
Kınalı ellerine
İncecik bellerine
Pörnekliyi döküm ettin
Afiyon’un yollarına
Yalan mıydın Yaşar
Karakolda doğru söyler
Mahkemede şaşar
Kadir Üstündağ - Afyon
Kaynak: Osman Attila – Afyonkarahisar Türküleri (Genişletilmiş ikinci baskı), 1966Ankar
Zavallı şahin de aşk ateşiyle sayıklamalar, hülyalar içindedir, içini türkülere döküyor. Cemile ile sevgisini içli bir şekilde ifade ediyor. Cemile için için ağlar erirken; Şahin de türkü döküp dururken düğün zamanı gelivermiştir.
Oğlan tarafı çifte davullar çaldırarak, civardan pehlivanlar getirterek muhteşem bir düğün yapmış, Cemile’yi gelin almışlardır. Cemile düğünden çok etkilenmiştir, üzüntülü ve acılı bir durumdadır. Kendisi için her şey bitmiştir. Çünkü Anadolu’da kız bir kez gelin olur. Dünyada Şahin’den başka kimsesi olmayan Cemile artık istemediği bir ailenin gelinidir.
Gelinliği bir yıl sürer. Şahin’le Cemile’nin ateşlerinin söndüğü zannedilir. Halbuki aşk ateşi daha da artmış, yalımları yüreklerinin dışına taşmıştır. Şahin bu geçen bir yıl içinde evlenmemiş ve başkasıyla da evlenmeyi aklından geçirmemiş; Cemile de kocasına bir türlü ısınamamıştır. İkisi de sevgilerini iyice gizlemeye çalışıyor ve başarılı da oluyorlar. Şahin’le gizli gizli haberleşiyorlar. Bir gün bu ıstıraba son vermek gerektiği kanısına varırlar ve Şahin’in teklifi gelir. Cemile de aynı düşüncededir: tüm yollar birlikte kaçmak düşüncesine çıkmaktadır.
Köyün kıyısındaki evin önünde buluşmayı kararlaştırırlar. Şahin bir kır ata binip gelir. Vakit gecedir. Biraz sonra Cemile de aynı yere gelir. Hiç vakit kaybetmeden Cemile’yi atın terkisine alarak atı sürer, doğruca Şahin’in Emirdağ’daki ablasının evlerine...
Ertesi gün olay köyün dilindedir. Hem Şahin'de hem Cemile’nin kocası tarafında bir telaş başlar.
Şahin’le Cemile on, onbeş gün Emirdağ’da kaldıktan sonra Emirdağ’a dönerler. Cemile’nin kocası mahkemeye başvurur. Bu şekilde Cemile ile Şahin bir müddet daha birlikte kaldıktan sonra, Cemile Şahin’in yengesi tarafından kandırılır. Şahin’in yengesi Şahin’i sevmemektedir, zaten Cemile’nin kocasının akrabasıdır da. Ne yapıp edip Cemile’yi sevdiğinden ayırmak gerektiğini düşünür. Günlerce dil döküp Cemile’yi kandırmayı başarır. Cemile’nin küçük kardeşi Veyis de açıkta kaldığından, ablasının yine eski zengin kocasına dönmesini istemektedir.
Cemile bunun üzerine düşünüyor, düşünüyor ve kocasına dönmeye karar veriyor. Çünkü küçük kardeşi içliliği yüzünden amansız bir hastalığa yakalanmış bulunuyor. Kardeşine acıyan, başka düşüncelerle de sarsılan Cemile kocasının evine dönüyor. Fakat kocası Cemile’yi kabul etmiyor. Cemile ortada kalakalmıştır. Hem Şahin’den hem kocasından olmuştur. Sığınacağı kimsesiz kardeşi kalmıştır, başka da yeri yoktur artık. Veyis hasta olduğu için bakacak kimseleri yoktur. Her şekilde açıkta kalan Cemile düşünüp dururken köyün zenginlerinden biri Cemile’ye evlenme teklif eder. Cemile maddi olanaklarının artacağı düşüncesiyle adamla evlenmeye razı olur ve evlenirler. Sonrasında Veyis hastalığın pençesinden kurtulamayıp Afyonkarahisar Hastanesi’nde ölür.
Cemile derin bir yalnızlık içinde hissediyor kendini. Kardeşinin ölümünü kendinden biliyor ve büyük azap içinde kıvranıyor. Bu ağır elem içinde Cemile onulmaz bir derde düşüyor,garip, kimsesiz Cemile’yi ölüme götürüyor bu dert.
Tüm bu acı hikayenin üzerine Şahin Gürbüz içini türkülere, ağıtlara döküveriyor.
Ben Giderim Oduna Türküsü
Ben giderim oduna
Şahan derler adıma
Geleli üç ay oldu
Doyamadım tadına
Yalan mıydın Yaşar
Karakolda doğru söyler
Mahkemede şaşar
Mahkemenin yolunda
İstidası elinde
Kendi gidip adı var
Koca köyün dilinde
Yalan mıyım eller
Namımıza vardı geldi
Afiyon’a teller
Karşıdan gelen atlı
Altında kilim katlı
Anam babam sağ olsun
Hepisinden yar tatlı
Yalan mıyım işte
Ben yarimi görüyorum
Hayalimde düşte
Onyedi yarin yaşı
Karadır yarin kaşı
Üç senede sönmedi
Ciğerimin ateşi
Aldırdım eller
Burçağı mercimeği
Yoldurdum eller
Sarı yayımın bendi
Ne tez unuttun andı
Düşmanlar bile etmez
Bana ettiğin fendi
Yalan mıydın Yaşar
Karakolda doğru söyler
Mahkemede şaşar
Konakta duran kadı
Cemile gelsin dedi
Biz nasıl ayrılalım
Yaşlarımız onyedi
Yalan mıydın Yaşar
Karakolda doğru söyler
Mahkemede şaşar
Kınalı ellerine
İncecik bellerine
Pörnekliyi döküm ettin
Afiyon’un yollarına
Yalan mıydın Yaşar
Karakolda doğru söyler
Mahkemede şaşar
Kadir Üstündağ - Afyon
Kaynak: Osman Attila – Afyonkarahisar Türküleri (Genişletilmiş ikinci baskı), 1966Ankar
