Bilgisayar: Verilerin girilmesini, girilen verilerin işlenmesini, işlenen verileri saklanmasını ve gerektiğinde sonucu vermeyi sağlayan elektronik cihaza denir.
Donanım (Hardware): Bilgisayarı oluşturan her türlü elektronik ve mekanik parçaya denir.
Bilgisayar birçok ana bileşenin bir araya gelmesinden oluşur. Bilgisayar işlevine göre bu bileşenlerden bazıları olmayabilir. Bir bilgisayar temel olarak üç bölümden oluşur. Bunlar girdi birimi (klavye), kasa ve monitördür. Sanıldığının aksine bilgisayarın en önemli bölümü monitör değil kasadır. Birçok bileşen kasa içerisine monte edilir. Şimdi bilgisayarın ana bileşenlerini tanımaya başlayalım.
işlem Bitimleri: İşlem birimleri kasa içerisinde yer alır. Bunlar; ana kart (mainboard), Merkezi işlem birimi (CPU) ve matematiksel işlemcilerdir. Bir bilgisayarın işlem kapasitesini belirleyen en önemli bileşen işlem birimidir.
Girdi Birimleri: Bilgisayara veri girmek için kullanılan aletlere denir. Bunlar; Klavye (Keyboard), Fart: (Mouse), )joystick, Tarayıcı (Scanner) ve Disket şeklindedir.
Depolama Birimleri: İşlenen verilerin saklanmasını sağlayan birimlerdir. Bunlar; sabit disk (hard disk), disket sürücü, CD — ROM sürücü, DVD-ROM sürücü, CD-Writcr/Rc Writcr sürücü, MOD, jaz driver ve zip driver şeklindedir.
Bellek Birimleri: Bilgisayarınızın hafızasını oluşturan birimdir. Bunlar RAM ve ROM bellek olarak ikiye ayrılır.
Çokluortam (Multimedia) Birimleri: Ses, görüntü gibi özelliklerin bilgisayara dahil edilmesini sağlayan birimlerdir. Bunlar; ses kartı, hoparlör ve mikrofon, görüntü kartı, TV-Radyo kartı, kamera ve video şeklindedir.
iletişim Birimleri: Diğer bilgisayarlar ile bağlantı kurup bilgi alış verişi yapmanızı sağlayacak olan birimlerdir. Bunlar; Fax-Modem ve telefon hattı, KabloNet, Uydu bağlantısı, Network kartları, ethernet kartı ve LAN ve WAN bağlantıları şeklindedir.
Çıktı Bitimleri: İşlenen verilerin sonuçlarını almanızı sağlayan birimlerdir. Bunlar; Monitör, yazıcı (printer), çizici (plotter) ve film çıktısı ya da video çıktısı şeklindedir.
İŞLEM BİRİMLERİ
Bilgisayara girilen verilerin işlendiği birimlere işlem birimleri denir.İşlem birimleri,bilgisayarınızın kapasite ve hızını belirleyen birimlerdir.
Ana Kart
Bilgisayarın en önemli birimlerinden biridir.seri port ,paralel port,sabit disk ve disket sürücü arabirimleri ,fare portu ,çok sayıda bellek portu ve birkaç tane Universal ****** portuna sahiptir.Bilgisayarı gelişen teknolojiye göre uyarlamak için na kartın çok iyi seçilesi gerekir.
Merkez İşlem Birimi
Merkezi işlem birimi ana kart üzerine takılı bir çiptir.Bu çip bilgisayarın matemaik ve mantığın nasıl işlediğini bilen kısımdır.Bilgisayarın merkezi işlem birimi çok önemlidir.Bilgisayarrın hızını ve kapasitesini büyük ölçüde merkezi işlem birimi belirler.
İntel tarafından üretilen CPUlar 486,MMX ,Celeron ,Pentium Pro ve Pentium diye adlandırılır.intel irmasına rakip olmaya çalışan Cyrix ve AMD adlı firmaların Athlon K7 gibi işlemcileri vardır.
MİB (CPU) Hızı:Mib in hızı işlemcinin ardından söylenir.Örneğin Pentium 166 gibi.
Matematik İşlemciler
Matematik işlemcilerden finansal analiz programları ,CAD/CAM veya mühendislik uygulamaları faydalanır.
GİRDİ BİRİMLERİ
Klavye:
Bilgisayara komut girmemizi ve yazı yazmamızı sağlayan girdi birimidir.İki tür klavye vardır.
Fare( Mouse) :Üzerinde en az iki tuşu bulunur.Masa üzerinde hareket ettirilip tuşlara basılarak çaliştırılır.
Tarayıcı:Kağıt üzerindeki bilgiyi aktarmak için kullanılır.Kağıttaki metni tarayıp bilgisayara aktarabilir ve yeniden metne çevirebilir.
Depolama Birimleri
Bilgisayara girilen verilerin işlendikten sonra saklanmaları gerekir, işlenen verileri saklamak için depolama birimleri kullanılır. Bu birimlerin neler olduğunu daha önce öğrenmiştik. Şimdi bunları ayrıntılı olarak öğrenelim.
Sabit Disk (Hard Disk)
Sabit diskler verilerin saklandığı yerlerdir. Veriler bir sistemin en önemli parçalarıdır. Dolayısıyla’ sabit diskler bir bilgisayarın en önemli parçalarından biridir.
Bir sabit disk alt sistemi temel olarak üç ana bileşenden oluşur. Bu bileşenler şu şekildedir: Sabit sürücü, bilgisayarın genişleme periyodundaki yuvalardan birine takılan bir disk ara birim kartı ve bu iki bileşeni bağlayan kablo veya kablolardır.
Bilgisayara girilen ve saklanan tüm veriler bilgisayar tarafından ikilik sayıya çevrilerek işlem görürler. Örneğin siz bir dilekçe yazıp bunu diskinize kaydettiğinizde bu metin parçası ikilik sayılara dönüşerek diskinize kaydedilir. İkilik sayı sistemi O (sıfır) ve l (bir)’lerden oluşur. İşte bu bir ve sıfırların her birine bit denir. 8 bitin bir araya gelmesi ile bir byte oluşur. Bir byte bir karaktere karşılık gelir. 1024 byte l kelobyte’a eşittir. Benzer şekilde 1000 kilobyte l megabyte’a ve 1000 megabyte 1 gigabyte’a eşittir. Bugün piyasadaki en küçük sabit diskler yaklaşık 13-15 gigabyte arasındadır. Sabit diskinizin büyük olması her zaman sizin için iyi olacaktır.
Disk yapısı; kafa, iz, silindir ve sektör yapılan ile anlatılabilir. Veriler bilgisayar üzerinde byte grupları halinde saklanır. 512 byte bir araya gelmesi ile oluşan 512 byte’lik gruba sektör adı verilir. Sektör, üzerine veri kaydedebileceğimiz veya okuyabileceğimiz en küçük birimdir. Yan yana dizilen sektörler izleri oluşturur. İzler üst üste gelerek gruplanırlar ve silindirleri oluştururlar.
Disk Kafaları: Bir sabit diskin alt sisteminde üst üste yerleşmiş diskler vardır. Sabit disklerin alt sisteminde her bir diskin iki yüzü bulunmaktadır. Diskin her iki yüzünde de okuma/yazrna yapabilmek için ayrı ayrı elektromanyetik kafalar bulunur.
Disk İzleri: Bir sabit diskin alt sistemindeki her bir diskin iki yüzünde de halkalar halinde izler yer alır. Sabit disklerde bu halka sayısı 305′den başlar ve artarak gider. Halka sayısı disklerin çapına göre değişiklik gösterecektir.
Silindirler: Sabit diskin alt sisteminde birden fazla disk vardır. Dolayısıyla her bîr diskin iki yüzünü okumak için iki kafa gerektiğinden sabit disk dört ya da daha fazla okuma/yazma kafasına sahiptir. Tüm okuma/yazma kafaları hareket kolu adı verilen bir desteğe bağlıdır, l numaralı kafa l numaralı yüzün 65. izi üzerine geldiğinde 4 numaralı kafa 4 numaralı yüzün 65. izi üzerine gelir. Buradan su sonucu kolaylıkla çıkarabiliriz, disk kafaları birbirinden bağımsız hareket edemez. İşte bu işleyiş tarzına silindir denk.
Sektörler: Bir diskin her yüzeyi dairesel pastanın dilimlerine benzer. Bu dilimlerin her birine sektör denir. Disklerde izler genellikle 8 ile 18 sektöre bölünür.
Ara Birimler
Disk denetleyici ile disk sürücü arasındaki anlaşmayı sağlayan birime ara birim denir. Önceleri almış olduğunuz denetleyici ve sürücüler aynı firmaya ait olduğundan bir sorun yoktu. Ancak günümüzde denetleyici ve sürücüyü farklı üretici firmalardan alma olasılığınız mevcuttur. Dolayısıyla denetleyici ve sürücünün ortak bir arabirim standardını desteklemesi gerekir. Simdi bazı önemli arabirimleri öğrenelim.
IDE: Sabit diski denetleyiciye bağlayan kablo ne kadar uzun olursa maksimum veri transfer hızı o kadar düşük ve elektromanyetik gürültüde o kadar çok olur. Kablonun boyu küçültülerek ucuz sürücülerden yüksek performans alınabilir. Bu mantıktan hareket ederek WD ve Compag firmaları IDE (Integrated Driver Electronics) adı verilen yeni bir sürücü denetleyici arabirimi oluşturdu. IDE sürücüde iz başına 26 ile 35 sektör bulunur. IDE sisteminde denetleyici ve sürücü ayrı birimler değildir. Denetleyici sürücünün üzerinde yer alır. Dolayısıyla denetleyici ve sürücü arasındaki veri transferi çok daha güvenilir olacaktır. Günümüzde çoğu IDE sistemi, veri yoluna basit bir geçiş ya da aktarım kartı aracılığı ile bağlanmaktadır. 40 telli bir kablo, IDE sürücü/denetleyiciyi bir IDE adaptör kartına bağlar.
SCSI: Tüm küçük bilgisayarlar tarafından kullanılabilecek bir veri yolu standardı belirlemek için yapılan çalışmalar sonucunda bir sabit disk ara birimine benzeyen ancak sabit disklerin yanı sıra diğer aygıtları da destekleyebilen bir arabirim geliştirildi. Bu çalışmaların sonucunda SCSI (Small Computer Systems Interface) adı verilen bir PC arabirimi oluşturuldu. SCSI, skazi şeklinde telaffuz edilmektedir. SCSI, disk sunucular gibi güçlü sistemler için tercih edilen sürücü arabirimidir. SCSI sabit disklerde disk denetleyici sürücünün üzerindedir. SCSI için ana karta bir SCSI adaptör kartının bağlanması gerekiyor. Bu adaptöre host adaptörü denir. SCSI, host adaptörünün yaptığı tek şey tüm SCSI cihazlarını PC veri yoluna bağlamaktır.
Disket Sürücü
Bilgisayarınıza veri yüklemek ve bilgisayarınızdaki verileri başka bilgisayarlara taşımak için disket sürücüler kullanılır. Küçük kapasiteli depolama birimleridir. Günümüzde disket sürücüler standart olarak 3,5 inch ve 1,44 MB disket sürücüler kullanılmaktadır. Disket sürücüler FDD olarak da adlandırılabilir.
Bu günlerde tartışılan bir disket sürücü ortaya çıkmıştır. Bu disket sürücü Panasonic firmasının yeni ürünüdür. 1.44 MB HD disketlerde tam 32 MD veri depolanabiliyor. Ancak bu sistemin önemli sorunlar oluşturacağı yaygın bir kanıdır. Bu disket sürücüler ile ilgili uygulamalar ve sorunlar kullanıldıkça ortaya çıkacaktır. Bu disket sürücüler henüz piyasaya sürülmemiştir.
CD-ROM Sürücü
CD; compact disk, rom; read only memory anlamındadır. Bu iki kavramı bir araya getirirsek CD-ROM’u şu şekilde tanımlayabiliriz; yalnız okunabilir compact disk. Bu tanımdan da anlaşılabileceği gibi CD-ROM’lardan yalnızca okuma yapılabilir yazma yapılamaz. CD-ROM’larda disk veya disket sürücülerde olduğu gibi okuma kafası yoktur bunun yerine cd rom un İçinden dışına doğru tek bir doğru çizgi üzerinde hareket eden lensin bulunduğu bir hareket kafası vardır.CD-ROM üzerinde gözle görülemeyen girintiler vardır. Bu girintiler l leri ve aradaki düzlüklerde O lan temsil eder, CD-ROM sürücünün kızılötesi lazer diyotundan gönderilen ışık ışını, kafa üzerindeki bir aynaya, oradan da yine kafa üzerindeki, odaklama yapan bir lense gönderilir. Lens ise ışını CD-ROM üzerine gönderir.Bu ısın çukurlar da ve düzlüklerde farklı yansıma yapar. Bu yansımalar ayna ve lens tarafından toplanarak bir foto detektöre gönderilir. Foto detektör ışık enerjisini elektrik enerjisine dönüştürür. Elektrik sinyalleri de pc’nin devrelerinden 0 ve l ler halinde gezinen verileri oluşturur. Transfer hızı yüksek, erişim süresi düşük CD-ROM sürüceler genel olarak daha performanslıdır.
CD-ROM üzerindeki Eject isimli düğme CD-ROM’u açıp kapatmak için kullanılır. CD-ROM’u el ile iterek kapatmayın. El ile kapatmak CD-ROM’u bozabilir.
DVD-ROM Sürücü
Günümüzde DVD-ROM sürücüler CD-ROM sürücülerin yerini olmaya başlamıştır. DVD-ROM sürücüler CD-ROM,cd-w ve cd-rw diskleri de okuyabilir. Dvd diskler tek tabakada 4.5 GB dan iki yüze ikişer tabakadan GB’a kadar veri depolayabilir. Bu özellikleri nedeniyle, MPEG-2 formatıyla sıkıştırılmış, yüksek görüntü ve ses kalitesi veren dvd filmleri PC’de oynatmak için daha çok kullanılıyor. Tek yüzdeki 4.5 GB’lık alana bu kalitede 133 dakikalık bir film sığınabilirsiniz. Bunun yanında dvd erde çeşitli dillerde seslendirme ve altyazı seçenekleri, farklı senaryolara göre devam eden bölümler, film ile ilgili bilgilerin verildiği etkileşimli bölümler, aynı sahnenin farklı açılardan çekimini izleyebilirsiniz. Bir dvd filmi seyretmek için DVD sürücünün yanında MPEG-2 formatında sıkıştırılmış filmleri çözebilecek güçte bir kart gerekir. Bu özel bir MPEG-2 kartı da olabilir, bazı ekran kardan da bu desteği verebilirler. Bunun yanında birde filmi oynatmak için bir dvd yazılımı gerekir. MPEG-2 kartı ile o karta özel dvd yazılımı gelir ya da bazı ekran kartlarla da gelebilir.
Günümüzde dvd hızları 16x civarlarına kadar yükselmiştir. 2x bir dvd sürücü bile dvd filmleri oynatabilir. Ancak dvd disklere kaydedilmiş dvd yazılımlarında transfer hızı önemlidir.
CD Writer/Re Writer Sürücü
Cd-Writer sürücüler CD’lere veri kaydetmek için kullanılırlar. Ancak CD’lere bir kez veri kaydedebilirsiniz. CD-RE Writer sürücüler ise CD’lere veri kaydetmenizi, silmenizi ve yeniden veri kaydetmenize olanak sağlar. Ancak bu işlem için yazılır/silinir özelliği olan CD’ler kullanmalısınız. Piyasadaki CD’lerin çoğu bir kez yazılabilir CD’lerdir.
CD-Writer sürücüler standart CD sürücülerden farklıdır, çünkü özel bir lazer ışını ile çalışırlar. Bu lazer, CD’ler üzerindeki kimyasal madde tabakasına verileri yakarak yazar. CDWriter aynı zaman da CD’leride okuyabilirler. Bazen CD’lere yazma işlemi sırasında CD’ler yanarlar. Bunun sebebi yazma işlemi sırasında sürücünün kafası, yani lazer ışını sabit hızla hareket eder. Veri akışı kesilirse diski durdurup bekleyemez. Bu sorunu önlemek için CD-Writer içinde, genelde 512K veya l MB’lık bir tampon bellek kullanılır; veri önce tampon belleğe aktarılıp, oradan yazıcı kafaya gönderilir. Ancak tampon bellek de yetersiz gelirse, yazıcı veri isteyip tampon bellekte de bulamazsa “buffer underrun ” sorunu oluşur ve C yine yanar. Yazma işleminde CD sürücülerin önemi kadar kullanılan yazılımın da büyük önemi vardır. Bu programlardan adaptec easy cd creatop ve nero gibi programları kullanabilirsiniz.
BELLEK BİRİMLERİ
Veriler sabit diske kaydedilir.Ancak işlem sırasında çok daha hızlı olan bellek birimlerine aktarılır.Bellek geçici olarak verileri tutar.Belek birimleri şunlardır:
RAM Bellek
RAM rastgele erişimli,hem yazılabilir hem de okunabilir bellektir.RAM çeşitleri:
Statik RAM:Bu veriler içerisine konulan veriler RAM bellek içerisinde kalırlar.
Dinamik RAM:SRAM lerin ucuz halidir.
SDRAM
RAM ın çip üzerindeki bir atlama sayaı içeren yeni bir türüdür.
ROM Bellek:
ROM yalnız okunabilir bellektir.Ana kart üzerine yerleştirilir.İçerisinde çeşitli programalar vardır.Bilgisayar açıldığı aman kendiliğinden çalışmaya başlar.Görevi bilgisayarın bizimle iletişim kurabilmei için gerekli olan işletim sistemini disk veya disketin üzerinden okuyarakRAM belleğe yerleştimeyi sağlar.ROM bellekteki bilgiler silinemez.
ÇOKLU ORTAM (MULTİMEDİA) BİRİMLERİBilgisayara ses ve görüntü özellikleri eklemek için kulanılan birimlerdir.Bu birimler:
Ses Kartı
Bilgisayarda müzik dinlemek film izlemek sesli animasyonları izlemek için ses kartına ihtiyaç vardır.
Hoparlör ve mikrofon
Hoparlör bilgisayardan ses almak için kullanılır.Yine dışardan bilgisayara ses aktarabilmek için mikrofon gereklidir.
Görüntü Kartı
Bilgisayar içindeki görüntüleri görüntü kartı oluşturur ve monitöre aktarılır.ekrandaki en küçük noktaya piksel denir.Pikseler bir araya glere örüntüyü oluşturur.Piksel sayısı çözünürlüğü oluşturur.
Görüntü kartının belirleyici özellikleri aşağıdadır.
Max çözünürlük x renk sayısı
Belleği
Veri yolu
MPEG özelliği
3D hızlandıcı özelliği
TV out özelliği
TV –Radyo Kartı
Bilgisayardan radyo dinleyebilmek için gerekli olan bir karttır.
Kamera
bir kamera takarak görüntüleri kaydedebiliriz.Ayrıca internetten görüntülü chatyapabiliriz.
İLETİŞİM BİRİMLERİ
İnternete giriş yapmamızı ve diğer bilgisayarlarla iletişim kurmamızı sağlar.
Fax-Modem ve Telefon Hattı
Fax-Modem kartı ile tel hattını kullanarak internet imkanlarından fayadalanabiliriz.Bu kart ile fax çekebilir ve alabilir fax modem kartı olan diğer bilgisayarlarla iletişim kurabiliriz.Gerekli program her iki bilgisayarda da olmak koşulu ile çok ucuza telefon bağlantıları yapabiliriz.
Ethernet Kartı
Birden fazla bilgisayara kablo ile birbirine bağlanarak bilgi alış verişini sağlar.Genellikle işyerlerinde bilgisayarları birbirine bağlamak için kullanılır.
ÇIKTI BİRİMLERİ
Bilgisayara şlenen verilerin sonuçlarının alınmasını sağlayan birimlere çıktı birimleri denilir.
Ekran(monitör)
Ekranın tek işlevi görüntüyü bize yansıtmaktır.Ekran arkasında iki tane kablo bulunur.Bunlardan biri kasa veya prize takılacak güçlerdir.Diğer kablo ise bilgisayardaki görüntüyü ekrana taşır.
Yazıcı(printer)
Verilerin kağıt üzerine yazılmasını sağlayan aygıta denir.Yazıcıların arkasında iki kablo bulunur.Bu kablolardan birisi güç kablosudur ve elktrik prizine takılır.Diğer kablo iseyazıcı ara kablosudur
Donanım (Hardware): Bilgisayarı oluşturan her türlü elektronik ve mekanik parçaya denir.
Bilgisayar birçok ana bileşenin bir araya gelmesinden oluşur. Bilgisayar işlevine göre bu bileşenlerden bazıları olmayabilir. Bir bilgisayar temel olarak üç bölümden oluşur. Bunlar girdi birimi (klavye), kasa ve monitördür. Sanıldığının aksine bilgisayarın en önemli bölümü monitör değil kasadır. Birçok bileşen kasa içerisine monte edilir. Şimdi bilgisayarın ana bileşenlerini tanımaya başlayalım.
işlem Bitimleri: İşlem birimleri kasa içerisinde yer alır. Bunlar; ana kart (mainboard), Merkezi işlem birimi (CPU) ve matematiksel işlemcilerdir. Bir bilgisayarın işlem kapasitesini belirleyen en önemli bileşen işlem birimidir.
Girdi Birimleri: Bilgisayara veri girmek için kullanılan aletlere denir. Bunlar; Klavye (Keyboard), Fart: (Mouse), )joystick, Tarayıcı (Scanner) ve Disket şeklindedir.
Depolama Birimleri: İşlenen verilerin saklanmasını sağlayan birimlerdir. Bunlar; sabit disk (hard disk), disket sürücü, CD — ROM sürücü, DVD-ROM sürücü, CD-Writcr/Rc Writcr sürücü, MOD, jaz driver ve zip driver şeklindedir.
Bellek Birimleri: Bilgisayarınızın hafızasını oluşturan birimdir. Bunlar RAM ve ROM bellek olarak ikiye ayrılır.
Çokluortam (Multimedia) Birimleri: Ses, görüntü gibi özelliklerin bilgisayara dahil edilmesini sağlayan birimlerdir. Bunlar; ses kartı, hoparlör ve mikrofon, görüntü kartı, TV-Radyo kartı, kamera ve video şeklindedir.
iletişim Birimleri: Diğer bilgisayarlar ile bağlantı kurup bilgi alış verişi yapmanızı sağlayacak olan birimlerdir. Bunlar; Fax-Modem ve telefon hattı, KabloNet, Uydu bağlantısı, Network kartları, ethernet kartı ve LAN ve WAN bağlantıları şeklindedir.
Çıktı Bitimleri: İşlenen verilerin sonuçlarını almanızı sağlayan birimlerdir. Bunlar; Monitör, yazıcı (printer), çizici (plotter) ve film çıktısı ya da video çıktısı şeklindedir.
İŞLEM BİRİMLERİ
Bilgisayara girilen verilerin işlendiği birimlere işlem birimleri denir.İşlem birimleri,bilgisayarınızın kapasite ve hızını belirleyen birimlerdir.
Ana Kart
Bilgisayarın en önemli birimlerinden biridir.seri port ,paralel port,sabit disk ve disket sürücü arabirimleri ,fare portu ,çok sayıda bellek portu ve birkaç tane Universal ****** portuna sahiptir.Bilgisayarı gelişen teknolojiye göre uyarlamak için na kartın çok iyi seçilesi gerekir.
Merkez İşlem Birimi
Merkezi işlem birimi ana kart üzerine takılı bir çiptir.Bu çip bilgisayarın matemaik ve mantığın nasıl işlediğini bilen kısımdır.Bilgisayarın merkezi işlem birimi çok önemlidir.Bilgisayarrın hızını ve kapasitesini büyük ölçüde merkezi işlem birimi belirler.
İntel tarafından üretilen CPUlar 486,MMX ,Celeron ,Pentium Pro ve Pentium diye adlandırılır.intel irmasına rakip olmaya çalışan Cyrix ve AMD adlı firmaların Athlon K7 gibi işlemcileri vardır.
MİB (CPU) Hızı:Mib in hızı işlemcinin ardından söylenir.Örneğin Pentium 166 gibi.
Matematik İşlemciler
Matematik işlemcilerden finansal analiz programları ,CAD/CAM veya mühendislik uygulamaları faydalanır.
GİRDİ BİRİMLERİ
Klavye:
Bilgisayara komut girmemizi ve yazı yazmamızı sağlayan girdi birimidir.İki tür klavye vardır.
Fare( Mouse) :Üzerinde en az iki tuşu bulunur.Masa üzerinde hareket ettirilip tuşlara basılarak çaliştırılır.
Tarayıcı:Kağıt üzerindeki bilgiyi aktarmak için kullanılır.Kağıttaki metni tarayıp bilgisayara aktarabilir ve yeniden metne çevirebilir.
Depolama Birimleri
Bilgisayara girilen verilerin işlendikten sonra saklanmaları gerekir, işlenen verileri saklamak için depolama birimleri kullanılır. Bu birimlerin neler olduğunu daha önce öğrenmiştik. Şimdi bunları ayrıntılı olarak öğrenelim.
Sabit Disk (Hard Disk)
Sabit diskler verilerin saklandığı yerlerdir. Veriler bir sistemin en önemli parçalarıdır. Dolayısıyla’ sabit diskler bir bilgisayarın en önemli parçalarından biridir.
Bir sabit disk alt sistemi temel olarak üç ana bileşenden oluşur. Bu bileşenler şu şekildedir: Sabit sürücü, bilgisayarın genişleme periyodundaki yuvalardan birine takılan bir disk ara birim kartı ve bu iki bileşeni bağlayan kablo veya kablolardır.
Bilgisayara girilen ve saklanan tüm veriler bilgisayar tarafından ikilik sayıya çevrilerek işlem görürler. Örneğin siz bir dilekçe yazıp bunu diskinize kaydettiğinizde bu metin parçası ikilik sayılara dönüşerek diskinize kaydedilir. İkilik sayı sistemi O (sıfır) ve l (bir)’lerden oluşur. İşte bu bir ve sıfırların her birine bit denir. 8 bitin bir araya gelmesi ile bir byte oluşur. Bir byte bir karaktere karşılık gelir. 1024 byte l kelobyte’a eşittir. Benzer şekilde 1000 kilobyte l megabyte’a ve 1000 megabyte 1 gigabyte’a eşittir. Bugün piyasadaki en küçük sabit diskler yaklaşık 13-15 gigabyte arasındadır. Sabit diskinizin büyük olması her zaman sizin için iyi olacaktır.
Disk yapısı; kafa, iz, silindir ve sektör yapılan ile anlatılabilir. Veriler bilgisayar üzerinde byte grupları halinde saklanır. 512 byte bir araya gelmesi ile oluşan 512 byte’lik gruba sektör adı verilir. Sektör, üzerine veri kaydedebileceğimiz veya okuyabileceğimiz en küçük birimdir. Yan yana dizilen sektörler izleri oluşturur. İzler üst üste gelerek gruplanırlar ve silindirleri oluştururlar.
Disk Kafaları: Bir sabit diskin alt sisteminde üst üste yerleşmiş diskler vardır. Sabit disklerin alt sisteminde her bir diskin iki yüzü bulunmaktadır. Diskin her iki yüzünde de okuma/yazrna yapabilmek için ayrı ayrı elektromanyetik kafalar bulunur.
Disk İzleri: Bir sabit diskin alt sistemindeki her bir diskin iki yüzünde de halkalar halinde izler yer alır. Sabit disklerde bu halka sayısı 305′den başlar ve artarak gider. Halka sayısı disklerin çapına göre değişiklik gösterecektir.
Silindirler: Sabit diskin alt sisteminde birden fazla disk vardır. Dolayısıyla her bîr diskin iki yüzünü okumak için iki kafa gerektiğinden sabit disk dört ya da daha fazla okuma/yazma kafasına sahiptir. Tüm okuma/yazma kafaları hareket kolu adı verilen bir desteğe bağlıdır, l numaralı kafa l numaralı yüzün 65. izi üzerine geldiğinde 4 numaralı kafa 4 numaralı yüzün 65. izi üzerine gelir. Buradan su sonucu kolaylıkla çıkarabiliriz, disk kafaları birbirinden bağımsız hareket edemez. İşte bu işleyiş tarzına silindir denk.
Sektörler: Bir diskin her yüzeyi dairesel pastanın dilimlerine benzer. Bu dilimlerin her birine sektör denir. Disklerde izler genellikle 8 ile 18 sektöre bölünür.
Ara Birimler
Disk denetleyici ile disk sürücü arasındaki anlaşmayı sağlayan birime ara birim denir. Önceleri almış olduğunuz denetleyici ve sürücüler aynı firmaya ait olduğundan bir sorun yoktu. Ancak günümüzde denetleyici ve sürücüyü farklı üretici firmalardan alma olasılığınız mevcuttur. Dolayısıyla denetleyici ve sürücünün ortak bir arabirim standardını desteklemesi gerekir. Simdi bazı önemli arabirimleri öğrenelim.
IDE: Sabit diski denetleyiciye bağlayan kablo ne kadar uzun olursa maksimum veri transfer hızı o kadar düşük ve elektromanyetik gürültüde o kadar çok olur. Kablonun boyu küçültülerek ucuz sürücülerden yüksek performans alınabilir. Bu mantıktan hareket ederek WD ve Compag firmaları IDE (Integrated Driver Electronics) adı verilen yeni bir sürücü denetleyici arabirimi oluşturdu. IDE sürücüde iz başına 26 ile 35 sektör bulunur. IDE sisteminde denetleyici ve sürücü ayrı birimler değildir. Denetleyici sürücünün üzerinde yer alır. Dolayısıyla denetleyici ve sürücü arasındaki veri transferi çok daha güvenilir olacaktır. Günümüzde çoğu IDE sistemi, veri yoluna basit bir geçiş ya da aktarım kartı aracılığı ile bağlanmaktadır. 40 telli bir kablo, IDE sürücü/denetleyiciyi bir IDE adaptör kartına bağlar.
SCSI: Tüm küçük bilgisayarlar tarafından kullanılabilecek bir veri yolu standardı belirlemek için yapılan çalışmalar sonucunda bir sabit disk ara birimine benzeyen ancak sabit disklerin yanı sıra diğer aygıtları da destekleyebilen bir arabirim geliştirildi. Bu çalışmaların sonucunda SCSI (Small Computer Systems Interface) adı verilen bir PC arabirimi oluşturuldu. SCSI, skazi şeklinde telaffuz edilmektedir. SCSI, disk sunucular gibi güçlü sistemler için tercih edilen sürücü arabirimidir. SCSI sabit disklerde disk denetleyici sürücünün üzerindedir. SCSI için ana karta bir SCSI adaptör kartının bağlanması gerekiyor. Bu adaptöre host adaptörü denir. SCSI, host adaptörünün yaptığı tek şey tüm SCSI cihazlarını PC veri yoluna bağlamaktır.
Disket Sürücü
Bilgisayarınıza veri yüklemek ve bilgisayarınızdaki verileri başka bilgisayarlara taşımak için disket sürücüler kullanılır. Küçük kapasiteli depolama birimleridir. Günümüzde disket sürücüler standart olarak 3,5 inch ve 1,44 MB disket sürücüler kullanılmaktadır. Disket sürücüler FDD olarak da adlandırılabilir.
Bu günlerde tartışılan bir disket sürücü ortaya çıkmıştır. Bu disket sürücü Panasonic firmasının yeni ürünüdür. 1.44 MB HD disketlerde tam 32 MD veri depolanabiliyor. Ancak bu sistemin önemli sorunlar oluşturacağı yaygın bir kanıdır. Bu disket sürücüler ile ilgili uygulamalar ve sorunlar kullanıldıkça ortaya çıkacaktır. Bu disket sürücüler henüz piyasaya sürülmemiştir.
CD-ROM Sürücü
CD; compact disk, rom; read only memory anlamındadır. Bu iki kavramı bir araya getirirsek CD-ROM’u şu şekilde tanımlayabiliriz; yalnız okunabilir compact disk. Bu tanımdan da anlaşılabileceği gibi CD-ROM’lardan yalnızca okuma yapılabilir yazma yapılamaz. CD-ROM’larda disk veya disket sürücülerde olduğu gibi okuma kafası yoktur bunun yerine cd rom un İçinden dışına doğru tek bir doğru çizgi üzerinde hareket eden lensin bulunduğu bir hareket kafası vardır.CD-ROM üzerinde gözle görülemeyen girintiler vardır. Bu girintiler l leri ve aradaki düzlüklerde O lan temsil eder, CD-ROM sürücünün kızılötesi lazer diyotundan gönderilen ışık ışını, kafa üzerindeki bir aynaya, oradan da yine kafa üzerindeki, odaklama yapan bir lense gönderilir. Lens ise ışını CD-ROM üzerine gönderir.Bu ısın çukurlar da ve düzlüklerde farklı yansıma yapar. Bu yansımalar ayna ve lens tarafından toplanarak bir foto detektöre gönderilir. Foto detektör ışık enerjisini elektrik enerjisine dönüştürür. Elektrik sinyalleri de pc’nin devrelerinden 0 ve l ler halinde gezinen verileri oluşturur. Transfer hızı yüksek, erişim süresi düşük CD-ROM sürüceler genel olarak daha performanslıdır.
CD-ROM üzerindeki Eject isimli düğme CD-ROM’u açıp kapatmak için kullanılır. CD-ROM’u el ile iterek kapatmayın. El ile kapatmak CD-ROM’u bozabilir.
DVD-ROM Sürücü
Günümüzde DVD-ROM sürücüler CD-ROM sürücülerin yerini olmaya başlamıştır. DVD-ROM sürücüler CD-ROM,cd-w ve cd-rw diskleri de okuyabilir. Dvd diskler tek tabakada 4.5 GB dan iki yüze ikişer tabakadan GB’a kadar veri depolayabilir. Bu özellikleri nedeniyle, MPEG-2 formatıyla sıkıştırılmış, yüksek görüntü ve ses kalitesi veren dvd filmleri PC’de oynatmak için daha çok kullanılıyor. Tek yüzdeki 4.5 GB’lık alana bu kalitede 133 dakikalık bir film sığınabilirsiniz. Bunun yanında dvd erde çeşitli dillerde seslendirme ve altyazı seçenekleri, farklı senaryolara göre devam eden bölümler, film ile ilgili bilgilerin verildiği etkileşimli bölümler, aynı sahnenin farklı açılardan çekimini izleyebilirsiniz. Bir dvd filmi seyretmek için DVD sürücünün yanında MPEG-2 formatında sıkıştırılmış filmleri çözebilecek güçte bir kart gerekir. Bu özel bir MPEG-2 kartı da olabilir, bazı ekran kardan da bu desteği verebilirler. Bunun yanında birde filmi oynatmak için bir dvd yazılımı gerekir. MPEG-2 kartı ile o karta özel dvd yazılımı gelir ya da bazı ekran kartlarla da gelebilir.
Günümüzde dvd hızları 16x civarlarına kadar yükselmiştir. 2x bir dvd sürücü bile dvd filmleri oynatabilir. Ancak dvd disklere kaydedilmiş dvd yazılımlarında transfer hızı önemlidir.
CD Writer/Re Writer Sürücü
Cd-Writer sürücüler CD’lere veri kaydetmek için kullanılırlar. Ancak CD’lere bir kez veri kaydedebilirsiniz. CD-RE Writer sürücüler ise CD’lere veri kaydetmenizi, silmenizi ve yeniden veri kaydetmenize olanak sağlar. Ancak bu işlem için yazılır/silinir özelliği olan CD’ler kullanmalısınız. Piyasadaki CD’lerin çoğu bir kez yazılabilir CD’lerdir.
CD-Writer sürücüler standart CD sürücülerden farklıdır, çünkü özel bir lazer ışını ile çalışırlar. Bu lazer, CD’ler üzerindeki kimyasal madde tabakasına verileri yakarak yazar. CDWriter aynı zaman da CD’leride okuyabilirler. Bazen CD’lere yazma işlemi sırasında CD’ler yanarlar. Bunun sebebi yazma işlemi sırasında sürücünün kafası, yani lazer ışını sabit hızla hareket eder. Veri akışı kesilirse diski durdurup bekleyemez. Bu sorunu önlemek için CD-Writer içinde, genelde 512K veya l MB’lık bir tampon bellek kullanılır; veri önce tampon belleğe aktarılıp, oradan yazıcı kafaya gönderilir. Ancak tampon bellek de yetersiz gelirse, yazıcı veri isteyip tampon bellekte de bulamazsa “buffer underrun ” sorunu oluşur ve C yine yanar. Yazma işleminde CD sürücülerin önemi kadar kullanılan yazılımın da büyük önemi vardır. Bu programlardan adaptec easy cd creatop ve nero gibi programları kullanabilirsiniz.
BELLEK BİRİMLERİ
Veriler sabit diske kaydedilir.Ancak işlem sırasında çok daha hızlı olan bellek birimlerine aktarılır.Bellek geçici olarak verileri tutar.Belek birimleri şunlardır:
RAM Bellek
RAM rastgele erişimli,hem yazılabilir hem de okunabilir bellektir.RAM çeşitleri:
Statik RAM:Bu veriler içerisine konulan veriler RAM bellek içerisinde kalırlar.
Dinamik RAM:SRAM lerin ucuz halidir.
SDRAM
RAM ın çip üzerindeki bir atlama sayaı içeren yeni bir türüdür.ROM Bellek:
ROM yalnız okunabilir bellektir.Ana kart üzerine yerleştirilir.İçerisinde çeşitli programalar vardır.Bilgisayar açıldığı aman kendiliğinden çalışmaya başlar.Görevi bilgisayarın bizimle iletişim kurabilmei için gerekli olan işletim sistemini disk veya disketin üzerinden okuyarakRAM belleğe yerleştimeyi sağlar.ROM bellekteki bilgiler silinemez.
ÇOKLU ORTAM (MULTİMEDİA) BİRİMLERİBilgisayara ses ve görüntü özellikleri eklemek için kulanılan birimlerdir.Bu birimler:
Ses Kartı
Bilgisayarda müzik dinlemek film izlemek sesli animasyonları izlemek için ses kartına ihtiyaç vardır.
Hoparlör ve mikrofon
Hoparlör bilgisayardan ses almak için kullanılır.Yine dışardan bilgisayara ses aktarabilmek için mikrofon gereklidir.
Görüntü Kartı
Bilgisayar içindeki görüntüleri görüntü kartı oluşturur ve monitöre aktarılır.ekrandaki en küçük noktaya piksel denir.Pikseler bir araya glere örüntüyü oluşturur.Piksel sayısı çözünürlüğü oluşturur.
Görüntü kartının belirleyici özellikleri aşağıdadır.
Max çözünürlük x renk sayısı
Belleği
Veri yolu
MPEG özelliği
3D hızlandıcı özelliği
TV out özelliği
TV –Radyo Kartı
Bilgisayardan radyo dinleyebilmek için gerekli olan bir karttır.
Kamera
bir kamera takarak görüntüleri kaydedebiliriz.Ayrıca internetten görüntülü chatyapabiliriz.
İLETİŞİM BİRİMLERİ
İnternete giriş yapmamızı ve diğer bilgisayarlarla iletişim kurmamızı sağlar.
Fax-Modem ve Telefon Hattı
Fax-Modem kartı ile tel hattını kullanarak internet imkanlarından fayadalanabiliriz.Bu kart ile fax çekebilir ve alabilir fax modem kartı olan diğer bilgisayarlarla iletişim kurabiliriz.Gerekli program her iki bilgisayarda da olmak koşulu ile çok ucuza telefon bağlantıları yapabiliriz.
Ethernet Kartı
Birden fazla bilgisayara kablo ile birbirine bağlanarak bilgi alış verişini sağlar.Genellikle işyerlerinde bilgisayarları birbirine bağlamak için kullanılır.
ÇIKTI BİRİMLERİ
Bilgisayara şlenen verilerin sonuçlarının alınmasını sağlayan birimlere çıktı birimleri denilir.
Ekran(monitör)
Ekranın tek işlevi görüntüyü bize yansıtmaktır.Ekran arkasında iki tane kablo bulunur.Bunlardan biri kasa veya prize takılacak güçlerdir.Diğer kablo ise bilgisayardaki görüntüyü ekrana taşır.
Yazıcı(printer)
Verilerin kağıt üzerine yazılmasını sağlayan aygıta denir.Yazıcıların arkasında iki kablo bulunur.Bu kablolardan birisi güç kablosudur ve elktrik prizine takılır.Diğer kablo iseyazıcı ara kablosudur
