Genel Tanım
Biyoliç, geleneksel liç yöntemlerine göre daha az yatırım maliyetine sahip olan, çevreye karşı daya duyarlı bir prosestir. Bugüne kadar doğada kendiliğinden gerçekleşmiş de olsa, bilimsel açıdan ilk defa 1940'larda keşfedilmiştir. Kısaca biyoliç; geleneksel liç yöntemleri ile çözünmeyen metal sülfürlerin, bakteriler yardımıyla çözeltiye alınma işlemidir. Bu işlemin doğada kontrolsüz şekilde oluşması, çevre açısından çok büyük risk oluşturmasına karşın, özellikle madencilik sektöründe kontrollü uygulamaları ile çok verimli ve ekonomik bir proses olabilmektedir.
Biyoliç Mekanizmaları
Biyoliç prosesinde bakteriler, çözünmeyen metalleri belli biyolojik ve kimyasal reaksyonlar sonucu, metal sülfatlara dönüştürmektedirler. Bu işlem doğrudan veya dolaylı olarak iki şekilde gerçekleşebilir.
Doğrudan (Direkt) Biyoliç
Doğrudan biyoliç mekanizmasında, bakteriler mineral yüzeyine yapışır ve hiçbir ara işlem olmadan minerali doğrudan oksitler.
ZnS + 2O2 → ZnSO4
Metallerin sülfatları genelde sulu liç çözeltisinde çözünür olmalarına karşın, sülfür formları suda çözünmezler.
CuS + 2O2 → CuSO4
Dolaylı (İndirekt) Biyoliç
İndirekt biyoliçte; doğrudan bakteriler yerine, bu bakterilen ürettiği kimyasallar reaksiyona girerek işlemi gerçekleştirir.
Biyoliçi Etkileyen Faktörler
Besi Maddeleri
Oksijen ve Karbondioksit
pH
Sıcaklık
Mineral Madde (Substrat)
Ağır Metaller
Biyoliçin Avantaj ve Dezavantajları
Avantajları
İşletme kolaylığı
Proseste düşük basınç ve sıcaklık
Toz ve SO2 oluşmaması
Çevre dostu teknoloji olması
Hidrometalurjik ve pirometalurjik proseslere nazaran daha az yatırım masrafı
Düşük tenörlü sülfürlü cevherlerin liç edilebilmesi
Pirometalurjik proseslerden çok daha az enerji harcaması
Kullanılan sistemin boyutundan bağımsız olması
Basit kimyasal işlemlerle elde edilemeyecek reaksiyonların oluşumu
Dezavantajları
Hidrometalurjik ve pirometalurjik proseslere göre çok daha yavaş olması
Kontrolünün zor olması
