Braille alfabesi, görme engelli bireylerin okuma ve yazmasını sağlayan bir sistemdir. Kabartılmış noktalardan oluşur ve her karakter (harf, sayı, noktalama işareti), 6 noktalı bir hücre içindeki farklı düzenlemelerle ifade edilir.
Braille alfabesi, görme engelliler için bağımsız iletişimin anahtarıdır. Öğrenmek için pratik yapmak ve dokunsal duyarlılık geliştirmek gerekir.
Braille Alfabesinin Temel Yapısı
- 6 noktalı sistem: Her hücrede 2 sütun ve 3 satır bulunur (⡿ gibi).
- Nokta pozisyonları:
1 • 4
2 • 5
3 • 6 - Noktaların kombinasyonu: Örneğin, "A" harfi yalnızca 1. nokta (⡁), "B" harfi 1 ve 2. noktalar (⡃) ile gösterilir.
Türkçe Braille Alfabesi (Harfler)
Harf | Braille Görünümü | Nokta Kombinasyonu |
---|---|---|
A | ⠁ | 1 |
B | ⠃ | 1-2 |
C | ⠉ | 1-4 |
Ç | ⠩ | 1-4-5-6 |
D | ⠙ | 1-4-5 |
E | ⠑ | 1-5 |
F | ⠋ | 1-2-4 |
G | ⠛ | 1-2-4-5 |
Ğ | ⠻ | 1-2-4-5-6 |
H | ⠓ | 1-2-5 |
I | ⠊ | 2-4 |
İ | ⠌ | 2-3 |
J | ⠚ | 2-4-5 |
K | ⠅ | 1-3 |
L | ⠇ | 1-2-3 |
M | ⠍ | 1-3-4 |
N | ⠝ | 1-3-4-5 |
O | ⠕ | 1-3-5 |
Ö | ⠪ | 2-4-5-6 |
P | ⠏ | 1-2-3-4 |
R | ⠗ | 1-2-3-5 |
S | ⠎ | 2-3-4 |
Ş | ⠯ | 1-2-3-4-6 |
T | ⠞ | 2-3-4-5 |
U | ⠥ | 1-3-6 |
Ü | ⠬ | 1-2-3-4-5-6 |
V | ⠧ | 1-2-3-6 |
Y | ⠽ | 1-3-4-5-6 |
Z | ⠵ | 1-3-5-6 |
Sayılar ve Noktalama İşaretleri
- Sayılar: Önlerine ⠼ (numara işareti) konur. Örneğin:
- 1: ⠼⠁ (A harfi gibi ama numara işaretiyle)
- 5: ⠼⠑ (E harfi gibi)
- Noktalama:
- Nokta (.): ⠲ (2-5-6)
- Virgül (,): ⠂ (2)
- Soru işareti (?): ⠦ (2-3-6)
Braille Nasıl Yazılır?
- Braille Tablet ve Kalem: Kağıdın altına özel bir tablet yerleştirilir, üstünden kalemle noktalar kabartılır.
- Braille Daktilo: 6 tuş (her nokta için bir tuş) ve boşluk çubuğu ile yazılır.
- Elektronik Braille Ekranları: Dinamik olarak kabaran noktalar kullanır.
Nasıl Okunur?
- Parmak uçlarıyla dokunarak: Noktaların kombinasyonları hissedilir.
- Soldan sağa: Harfler, kelimeler ve satırlar sırayla okunur.
- Kısaltmalar: Bazı kelimeler (örneğin "ve" ⠷) tek bir sembolle ifade edilir.
Örnek Kelime: "MERHABA"
- M ⠍ (1-3-4)
- E ⠑ (1-5)
- R ⠗ (1-2-3-5)
- H ⠓ (1-2-5)
- A ⠁ (1)
- B ⠃ (1-2)
- A ⠁ (1)
→ ⠍ ⠑ ⠗ ⠓ ⠁ ⠃ ⠁
Braille alfabesi, görme engelliler için bağımsız iletişimin anahtarıdır. Öğrenmek için pratik yapmak ve dokunsal duyarlılık geliştirmek gerekir.
