Kendinize ve Ailenize Zaman Ayırın!
Burnout¹ “Tükenilmişlik Sendromu”: Kendini sürekli yorgun-bitkin enerjisiz neşesiz donuk ve bomboş hissetme hali. Burnout uzun süre diğer somatik ve psikolojik hastalıklar kategorisinde yorumlanmış ya da “iş stresi hastalığı” şeklinde geçiştirilmiştir.
Burnout sendromu kimlerde görünür?
Karşılanamayan beklentiler içindeki aşırı sorumluluk sahibi titiz kolayca suçlanan güvensiz ve narsis karakterlilerde. Bunlar tatmin olamayacakları hedef beklentisi içindedirler. “Bu işleri sadece ben doğru yapabilirim” anlayışındadırlar. Amirlerinden sürekli destek ya da övgü beklerler. İşe aşırı istekle başlayan kendinden yüksek beklentileri olan ve hedefine ulaşabilmek için ailesini arkadaşlarını ihmal eden ve kendine zaman ayırtmayanların yakalanma ihtimali yüksektir.İşyerindeki aşırı performansa bağlı bitkinlik; uygunsuz çalışma koşulları ve iş atmosferi;² iş arkadaşları arası yetersiz iletişim; giderek artan ancak taktir görmeyen sorumluluklar; vardiyalı çalışma; iş organizasyonu üzerinde söz hakkı olmama durumu; idari zorluklar; zaman baskısı ve işten atılma korkusu vb. de dış etkenlerdir. Bu dış faktörler listesi daha da uzatıla bilinir.³
Burnout sendromunun oluşu ve şiddeti kişinin ne kadar baskı kaldırabilirliğiyle orantılıdır.
Burnout sendromunun başlangıcı ve belirtileri:
Burnout sendromu ilk etapta girişken dinamik aşırı angaje ve fikir doluluğu şeklindedir. Daha çok çalışma isteğiyle kendisi olmadan hiçbir şeyin yürüyemeyeceği düşüncesine kapılır çok meşgul görünür gönüllü mesailere kalır. Bu durum genelde toplumda olumlu karşılanır. Ancak zamanla aile arkadaş akraba tanıdıklara ve kendine zaman bulamamaya başlanır. Sosyal ilişkileri kopar. Bu aşmada işleri de aksatmaya başlar biriktirir. O enerji dolu ve her işi gönüllü yapmak isteyen kişi basit isleri dahi yapmakta zorlandığını fark eder ve strese girer. Huzursuzluk ve çevresindeki insanlara karşı kırıcı davranışlar başlar. Artık neşesiz çabuk sinirlenen özgüveni sarsılmış karamsar ve korkaktırlar. Vücut mukavemetleri azalmış sık sık hasta olurlar.Zamanla motivasyon yetenek hafıza kaybı dikkat konsantrasyon bozuklukları ve unutkanlıklar görülür. Eşi ya da ailesiyle problemler uyku sorunları ve sürekli bir yorgunluk hali kısaca bir mum gibi her taraftan eriyerek bitkinlik başlar. Genellikle kişi profesyonel yardim yerine sorununu kendi kendine terapi etmek adına; alkol kahve nikotin tüketimini arttırır. Bazı durumlarda sakinleştirici ya da ağrı kesici ilaç kullanmaya başlarlar.
Artık severek işe giden gönüllü mesaiye kalmak isteyen ve aşırı angaje değildir. İşe karşı ilgisi azalmış mesaisinin biran evvel bitmesini bekler. Beklenilen işleri yapamaz evraklar birikir. Eleştiriye tahammülsüz olup arkadaşlarına karşı kırıcıdır. Kendine güveni zayıflamıştır. Uyku düzeni iştahı bozulur baş ve eklem ağrıları kalp ve tansiyon şikayetleri ve sexuel isteksizlik görülür. Hiçbir şeyden zevk alamaz vücut mukavemeti azaldığından bedensel bazı şikayetleri de vardır ancak doktorlar birşey bulamazlar. Çünkü şarj olması gereken bir alet gibi enerjisini bitirmiştir.
¹ İngilizce “to burn out”= yana yana sönmek
² Hastalıkları önleyici sağlıklı bir çalışma ortamının kriterlerini mail ile isteyebilirsiniz.
³ Araştırmacılar: Burnout sendromunun iş yerlerinde ender olarak sadece bir kişiyle sınırlı kaldığını genellikle bulaşıcı hastalık gibi birden çok kişide rastlandığını göstermişlerdir.
