Burundi, Orta Afrika'da, Büyük Göller bölgesinde yer alan küçük bir ülkedir. Tanzanya, Ruanda, Demokratik Kongo Cumhuriyeti (Zaire) ile komşudur. Tanganika Gölü ile kıyısı vardır.
Nüfusunun %85'i Hutulardan, geri kalanın çoğunluğu Tutsilerden oluşur. Küçük bir kısmı Twa (Pigme) ve birkaç bin Avrupalı ve Güneydoğu Asyalıdır.
Ülkenin adı, komşu ülke Ruanda'da 2004'te dünyanın gözü önünde gerçekleşen etnik savaşlar yüzünden çok duyulmuştur ve bu savaşta 1 milyon kadar insan öldürülmüştür (Büyük çoğunluğu Tutsi, daha az bir kısmı Hutu). Katliamın nedenlerine ilişkin düşüncelerden biri, Hutuların Bantu kökenli, Tutsilerin ise Hami ırktan olduğunun kabul edilmesi ve bu farklılığın bir etnik nefret sebebi yapılmasıdır. Ülkede dinî inanç oranı: Hıristiyan %67 (Roma Katolikleri %62, Protestanlar %5), yerel inançlar %23, Müslüman %10'dur.
Burundi, Batı Afrika bölgesinde olduğunun tersine, ancak 1800'lü yıllarda sömürge ülkeleri ile karşılaşmıştır. Sömürge ülkelerinin geç gelmesinin nedeni ise bu bölgeye karayolu ile ulaşmanın imkansız ve verimsiz olmasıdır. Ancak 1870 yılında bir Alman gezgin Tanganyika Gölü'nü takip ederek ilk defa Burundi’ye ulaşmıştır. Burundi'de o zamanlar bir krallığın olduğunu ve kralın yanında müslüman cemaati temsil eden bir temsilcinin bulunduğunu ifade etmektedir. Bundan sonra, Afrikanın sömürgeleştirilmesinde geç kalan Almanlar 1890 yıllarında yine Tanganyika gölünü izleyerek Burundi'ye ulaşmışlardır. İlk başlarda Almanlara karşı direnen Burundi Kralı Mwami Mwezi Gisabo, 6 Haziran 1903 yılında Almanlarla anlaşma imzalayarak sömürge olmayı kabul etmiştir.
1. Dünya Savaşı'nda Almanlar'ın yenik düşmesi üzerine 1919 yılında Versailles Konferansı'nda Milletler Cemiyeti kabulü ile Burundi Belçika'nın sömürgesi olmuştur. Belçika aynı dili konuşan ve aynı ırktan gelen Ruanda ve Burundi'yi Ruanda-Urundi adıyla tek bir yönetim altında birleştirmiştir. Belçika yönetimi, bu dönemde Burundi ve Ruanda'da yerli insanların fiziki özellikleri ve üretim faaliyetlerine (tarım Hutu ; hayvancılık Tutsi) bakarak insanlara Hutu veya Tutsi olduklarını gösterir nüfus kağıtları vermiştir. Ayrıca, Tutsiler'in daha kültürlü ve becerikli oldukları peşinen kabullenerek eğitim, yönetim, kilise ve askeri alanlarda Tutsiler'in yetiştirilmesine öncelik vermişlerdir.
Afrika'nın diğer bölgelerinde olduğu gibi Burundi de 1960 yılında Belçika'dan ayrılarak meşruti bir krallık olarak bağımsızlığını ilan etmiştir. 1964 yılında ise krallıktan cumhuriyet rejimine geçmiştir. Bağımsızlığından hemen sonra 2000 yılına kadar Hutu ve Tutsiler arasında amansız ve kanlı çatışmalar ve katliamlar yaşanmıştır. Esasında, bu çatışmaların en önemli nedeni, Belçika yönetiminin azınlıkta olan Tutsileri yönetime getirmeleri ve çoğunlukta olan ve tarihi süreç içerisinde Tutsilerle birlikte yönetimi paylaşmış olan Hutuları yönetim, eğitim ve din alanlarından tamamen dışlaması olmuştur. Daha sonraki yıllarda bağımsızlık yanlısı olan Tutsiler'e karşı bu sefer de çoğunlukta olan Hutuları destekleyen Belçika ülkedeki etnik çatışmanın daha da artmasına neden olduğu söylenilmektedir.
Bu değişiklik sonucu, BINUB de görevli BM görevlilerinin sayıları düşürülmüş, SSR-SA (Security sector Reform-Small arms-Güvenlik sektörü reformu-hafif silahlar) bölümü kapatılmıştır. BNUB'ün görev süresi 31 Aralık 2011 yılına kadardır.
Bubanza
Bujumbura Mairie
Bujumbura Rural
Bururi
Cankuzo
Cibitoke
Gitega
Karuzi
Kayanza
Kirundo
Makamba
Muramvya
Muyinga
Mwaro
Ngozi
Rutana
Ruyigi
Nüfusunun %85'i Hutulardan, geri kalanın çoğunluğu Tutsilerden oluşur. Küçük bir kısmı Twa (Pigme) ve birkaç bin Avrupalı ve Güneydoğu Asyalıdır.Ülkenin adı, komşu ülke Ruanda'da 2004'te dünyanın gözü önünde gerçekleşen etnik savaşlar yüzünden çok duyulmuştur ve bu savaşta 1 milyon kadar insan öldürülmüştür (Büyük çoğunluğu Tutsi, daha az bir kısmı Hutu). Katliamın nedenlerine ilişkin düşüncelerden biri, Hutuların Bantu kökenli, Tutsilerin ise Hami ırktan olduğunun kabul edilmesi ve bu farklılığın bir etnik nefret sebebi yapılmasıdır. Ülkede dinî inanç oranı: Hıristiyan %67 (Roma Katolikleri %62, Protestanlar %5), yerel inançlar %23, Müslüman %10'dur.
Tarihi
Burundi, sömürge yönetimlerinden önce, 17. yüzyıl'dan itibaren Afrika Kıtası'nın Göller Bölgesi'nde, kendi halinde krallıkla yönetilen, kendisine ait gelenek ve yönetim yapısı olan bir ülkedir. Sömürge yönetimlerinden önce çok sınırlı da olsa Nil nehri'ni takip ederek Tanzanya, Uganda üzerinden gelen Müslüman gezginlerle temasları olmuştur.Burundi, Batı Afrika bölgesinde olduğunun tersine, ancak 1800'lü yıllarda sömürge ülkeleri ile karşılaşmıştır. Sömürge ülkelerinin geç gelmesinin nedeni ise bu bölgeye karayolu ile ulaşmanın imkansız ve verimsiz olmasıdır. Ancak 1870 yılında bir Alman gezgin Tanganyika Gölü'nü takip ederek ilk defa Burundi’ye ulaşmıştır. Burundi'de o zamanlar bir krallığın olduğunu ve kralın yanında müslüman cemaati temsil eden bir temsilcinin bulunduğunu ifade etmektedir. Bundan sonra, Afrikanın sömürgeleştirilmesinde geç kalan Almanlar 1890 yıllarında yine Tanganyika gölünü izleyerek Burundi'ye ulaşmışlardır. İlk başlarda Almanlara karşı direnen Burundi Kralı Mwami Mwezi Gisabo, 6 Haziran 1903 yılında Almanlarla anlaşma imzalayarak sömürge olmayı kabul etmiştir.
1. Dünya Savaşı'nda Almanlar'ın yenik düşmesi üzerine 1919 yılında Versailles Konferansı'nda Milletler Cemiyeti kabulü ile Burundi Belçika'nın sömürgesi olmuştur. Belçika aynı dili konuşan ve aynı ırktan gelen Ruanda ve Burundi'yi Ruanda-Urundi adıyla tek bir yönetim altında birleştirmiştir. Belçika yönetimi, bu dönemde Burundi ve Ruanda'da yerli insanların fiziki özellikleri ve üretim faaliyetlerine (tarım Hutu ; hayvancılık Tutsi) bakarak insanlara Hutu veya Tutsi olduklarını gösterir nüfus kağıtları vermiştir. Ayrıca, Tutsiler'in daha kültürlü ve becerikli oldukları peşinen kabullenerek eğitim, yönetim, kilise ve askeri alanlarda Tutsiler'in yetiştirilmesine öncelik vermişlerdir.
Afrika'nın diğer bölgelerinde olduğu gibi Burundi de 1960 yılında Belçika'dan ayrılarak meşruti bir krallık olarak bağımsızlığını ilan etmiştir. 1964 yılında ise krallıktan cumhuriyet rejimine geçmiştir. Bağımsızlığından hemen sonra 2000 yılına kadar Hutu ve Tutsiler arasında amansız ve kanlı çatışmalar ve katliamlar yaşanmıştır. Esasında, bu çatışmaların en önemli nedeni, Belçika yönetiminin azınlıkta olan Tutsileri yönetime getirmeleri ve çoğunlukta olan ve tarihi süreç içerisinde Tutsilerle birlikte yönetimi paylaşmış olan Hutuları yönetim, eğitim ve din alanlarından tamamen dışlaması olmuştur. Daha sonraki yıllarda bağımsızlık yanlısı olan Tutsiler'e karşı bu sefer de çoğunlukta olan Hutuları destekleyen Belçika ülkedeki etnik çatışmanın daha da artmasına neden olduğu söylenilmektedir.
Hutu ve Tutsi kabileleri Savaşı
Hem Hutular, hem de Tutsiler Kirundi denilen ortak bir dili kullanmaktadır. Ayrıca, fiziksel olarak kimin Hutu kimin Tutsi olduğunu tespit etmek güçtür. Bununla birlikte, daha eğitimli oldukları iddia edilen Tutsilerin nufusun ancak %15'ini oluşturmalarına rağmen geçmişte ülke yöteniminde ve askeri yapı içerisinde daha fazla söz sahibi olmalarından kaynaklanmıştır. krallık yönetiminde Cumhuriyete geçişte nufusun çoğunluğu Hutu olması nedeniyle seçilen Hutu kökenli Cumhurbaşkanı etkin ve zengin olan Tutsi ler tarafından kabullenilememiş ve süikastle öldürülmüştür. Ondan sonra gelen cumhurbaşkanı da (Tutsi kökeninden) Hutular tarafından öldürülünce iki kabile arasındaki gerilim artmış ve iki taraftan da toplu kıyımlar meydana gelmiştir. 2000 yılında Tanzanya'da Afrika Birliğinin girişimiyle taraflar (Hutu-Tutsi)bir araya getirilerek anlaşma sağlanmıştır. Bu anlaşmaya göre, iktidar Hutu ve Tutsiler arasında oransal olarak paylaştırılmıştır. Hükümet üyelerinin en az %40 ının Hutu kökenli olması (Genel nüfus içerisinde %14), Cumhurbaşkanının Hutu kökenli olması durumunda 1. Cumhurbaşkanı Yrdımcısının Tutsi kökenli olması gibi dengeleyici şartlar getirilmiştir.Coğrafya
Orta Afrika'da, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doğusunda yer almaktadır.Demokratik Kongo Cumhuriyeti 233 km, Rvanda 290 km, Tanzanya 451 km boyunca kara sınırı bulunmaktadır.ÜlkedeEkvator iklimi etkili olmaktadır.Tepelik ve dağlık araziye sahiptir, doğuya gidildikçe dağların yerini yaylalara bıraktığı görülmektedir.En yüksek noktası: Heha Dağı 2,670 m'dir.Nikel, uranyum, nadir oksitler, bataklık kömürü, kobalt, bakır, platin, vanadyum gibi doğal kaynaklar bulunmaktadır.Ülkede etkili olan iki büyük coğrafi olay seller ve kuraklıktır.Siyasî Yapısı ve Kamu Yönetimi
Ülke anayasası çok kazuistik bir yöntemle hazırlanmıştır. Burundi de mevcut kabile savaşları nedeniyle kamu yönetimi ve siyasi yapıda kabilelerin ne kadar yer alacağı anayasada belirtilmiştir. Anayasaya göre cumhurbaşkan yardımcılarından biri Hutu kabilesinden digeri ise Tutsi kabilesinden olmak zorundadır. Kamu yönetiminin ise %60 ını Hutu lar %40 ise Tutsilerin oluşturacağı anayasada yer almaktadır.Parlementoları
Genel seçim esaslarına göre seçilen milletvekillerinin oluşturduğu parlemento ile bölgeleri ve oranlarına göre Hutu ve Tutsileri temsil eden bir senetoları bulunmaktadır.BNUB
Burundi'de Haziran 2010 yılında Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin başarılı bir şekilde gerçekleşmesi ve daha önce merkezi hükümete isyan eden Hutu orijinli milislerin Birleşmiş Milletler DDR projesi çerçevesinde silahlarını bırakarak yönetime dahil olması üzerine, Birleşmiş milletler entegre burosu olarak faaliyet gösteren BINUB, 31 Aralık 2010 tarihinden itibaren BNUB (Bureau des Nations Unies au Burundi / United Nations Office in Burundi- yani Birleşmiş Milletler Burundi Bürosu)ismini almıştır. Burundi'de milis grupların silahlarını bırakarak yönetime dahil olmaları ve güvenlik güçlerinin reforme edilmesi programında Türkiye'den Olgun Altundaş isimli bir emniyet görevlisi görev almıştır.Bu değişiklik sonucu, BINUB de görevli BM görevlilerinin sayıları düşürülmüş, SSR-SA (Security sector Reform-Small arms-Güvenlik sektörü reformu-hafif silahlar) bölümü kapatılmıştır. BNUB'ün görev süresi 31 Aralık 2011 yılına kadardır.
Ekonomi
Burundi; kara ile çevrili, zayıf imalat sektörü ve fakir kaynakları olan bir ülkedir. Nüfusun büyük bölümü tarımla uğraşır. Ekonomik iyileşmenin dayanağı dış kazancın %80'ini oluşturan kahvedir. Ekim 1993'ten beri, belki 250.000 kişinin ölümü ve 800.000'inin yurdundan edilmesiyle sonuçlanan etnik kökenli büyük şiddetten dolayı ulus büyük acılar çekmiştir. Yiyecek, ilaç ve elektrik stokları yetersiz kalmıştır.Yönetim yapısı
Burundi, idari olarak 17 yönetim bölgesine ayrılır. Bu yönetim bölgelerinin Türkçe tam karşılığı bulunmadığından dolayı 'il' olarak çevrilmiştir. Burundideki bu iller, yönetim merkezi olan şehirlerin ismini taşır.Bubanza
Bujumbura Mairie
Bujumbura Rural
Bururi
Cankuzo
Cibitoke
Gitega
Karuzi
Kayanza
Kirundo
Makamba
Muramvya
Muyinga
Mwaro
Ngozi
Rutana
Ruyigi