Çiftlik Hayvanlarında Asalak Hastalıkları
Asalak Hastalıkları
Koyunlarda da diğer çiftlik hayvanlarında olduğu üzere asalaklar, hayvanların verimlerini düşürür ve hastalık etmenlerini taşırlar.
Asalaklardan kaynaklanan verim kayıplarına ve hastalıkların yayılışına iklim, doğa koşulları, mera, doğal ve yapay bitki örtüleri, nüfus ve yerleşim gibi etmenlerin payı vardır. Genelde yurdumuzda koyun yetiştiriciliği doğaya çok bağımlı ve bakım-besleme yetersiz olduğundan asalakların yararları oldukça yüksek düzeydedir. Asalaklardan kaynaklanan hastalıkları, helmint hastalıkları, protozoon hastalıkları ve arthropoda enfestasyonları olmak üzere üçe ayrılarak incelenebilir.
Helmint hastalıkları
Yurdumuzda koyunculu en önemli helmint hastalıkları, distomatosis (kelebek hastalığı), dıcrocoeliasis (kum kelebeği hastalığı), gastro- intestinal nematodiasis (mide-bağırsak kıl kurdu hastalığı), coenurose (delibaş hastalığı) taeniasis (barsak şeritleri) ve dictyocaulose ve protostrongylinose (akciğer kıl kurdu hastalığı)'dır.
Kelebek Hastalığı (Distomatosis)
Koyundan helmint sınıfından en önemli hastalığı distomatosis'dir. Yurdumuzda bu hastalığın en yaygın etkeni Fasciola hepatica'dır.
F. Hepatica'lardan oluşan distomatosis'le hastalık akut, subakut ve kronik olarak ortaya çıkar ve bu devrelere göre hastalığın gösterdiği belirtiler ayrıdır.
Akut olaylarda hastalık ve ölümler, genç hepaticaların karaciğeri istila etmesi ve doku tahribatı ve kanamalar sonucu meydana gelir. Genellikle yaz sonları ve sonbaharda gözlemlenir. Bulaşık koyunlar birdenbire ölürler, ancak ölüm bir hafta öncesi hasta hayvanın hareket etmeyip sürünün içinde yatmasıyla kendini belli eder.
Kronik olaylar ise kelebekler büyüyüp olgun şekle geldikten sonra görülür. Koyunlarda çene altında ödem, kansızlık, zayıflama ve yapağının bozulması gibi semptomlarla gözlemlenir. Bu gibi hayvanlar 23 ay kadar yaşarlar. Ölümler, soğukların şiddetlendiği, besleme-bakım koşullarının yetersiz olduğu kış aylarında rastlanır.
Hastalığın kesin tanısı, karaciğerin otopsisiyle anlaşılır.
Distomatosis den korunma yolları şunlardır:
Kelebekli koyunlara bölgenin özelliklerine göre bir kaç kez uygun ilaç verilir. İlaç, koç katımından önce uygulanır. Gebe koyunlara verilmez.
Mer'ada otlatma düzenlenir. Ara konakçı sümüklünün üreyeceği sulu ve çamurlu yerlerde hayvanlar otlatılmamalıdır.
Bataklık ve su altındaki otlak alanları kurutulmalıdır.
Ara konakçı sümüklü böcekler imha edilmelidir. Bu amaçla gözlaşından yararlanılır. Göztaşı, göl ve dere sularına konularak, otlaklara serpilerek ya da su ile püskürtülerek kullanılır.
Asalak Hastalıkları
Koyunlarda da diğer çiftlik hayvanlarında olduğu üzere asalaklar, hayvanların verimlerini düşürür ve hastalık etmenlerini taşırlar.
Asalaklardan kaynaklanan verim kayıplarına ve hastalıkların yayılışına iklim, doğa koşulları, mera, doğal ve yapay bitki örtüleri, nüfus ve yerleşim gibi etmenlerin payı vardır. Genelde yurdumuzda koyun yetiştiriciliği doğaya çok bağımlı ve bakım-besleme yetersiz olduğundan asalakların yararları oldukça yüksek düzeydedir. Asalaklardan kaynaklanan hastalıkları, helmint hastalıkları, protozoon hastalıkları ve arthropoda enfestasyonları olmak üzere üçe ayrılarak incelenebilir.
Helmint hastalıkları
Yurdumuzda koyunculu en önemli helmint hastalıkları, distomatosis (kelebek hastalığı), dıcrocoeliasis (kum kelebeği hastalığı), gastro- intestinal nematodiasis (mide-bağırsak kıl kurdu hastalığı), coenurose (delibaş hastalığı) taeniasis (barsak şeritleri) ve dictyocaulose ve protostrongylinose (akciğer kıl kurdu hastalığı)'dır.
Kelebek Hastalığı (Distomatosis)
Koyundan helmint sınıfından en önemli hastalığı distomatosis'dir. Yurdumuzda bu hastalığın en yaygın etkeni Fasciola hepatica'dır.
F. Hepatica'lardan oluşan distomatosis'le hastalık akut, subakut ve kronik olarak ortaya çıkar ve bu devrelere göre hastalığın gösterdiği belirtiler ayrıdır.
Akut olaylarda hastalık ve ölümler, genç hepaticaların karaciğeri istila etmesi ve doku tahribatı ve kanamalar sonucu meydana gelir. Genellikle yaz sonları ve sonbaharda gözlemlenir. Bulaşık koyunlar birdenbire ölürler, ancak ölüm bir hafta öncesi hasta hayvanın hareket etmeyip sürünün içinde yatmasıyla kendini belli eder.
Kronik olaylar ise kelebekler büyüyüp olgun şekle geldikten sonra görülür. Koyunlarda çene altında ödem, kansızlık, zayıflama ve yapağının bozulması gibi semptomlarla gözlemlenir. Bu gibi hayvanlar 23 ay kadar yaşarlar. Ölümler, soğukların şiddetlendiği, besleme-bakım koşullarının yetersiz olduğu kış aylarında rastlanır.
Hastalığın kesin tanısı, karaciğerin otopsisiyle anlaşılır.
Distomatosis den korunma yolları şunlardır:
Kelebekli koyunlara bölgenin özelliklerine göre bir kaç kez uygun ilaç verilir. İlaç, koç katımından önce uygulanır. Gebe koyunlara verilmez.
Mer'ada otlatma düzenlenir. Ara konakçı sümüklünün üreyeceği sulu ve çamurlu yerlerde hayvanlar otlatılmamalıdır.
Bataklık ve su altındaki otlak alanları kurutulmalıdır.
Ara konakçı sümüklü böcekler imha edilmelidir. Bu amaçla gözlaşından yararlanılır. Göztaşı, göl ve dere sularına konularak, otlaklara serpilerek ya da su ile püskürtülerek kullanılır.
