KPSS Çıkmış KPSS Sorularıyla Desteklenmiş Ayrıntılı Konu Anlatımı

Ölçme ve değerlendirme ne işe yarar? (işlevleri)


Ölçme Nedir ?
Ölçme bir betimleme işlemidir.
Geniş anlamda ölçme; belli bir nesnenin ya da nesnelerin belli bir özelliğe/değişkene sahip olmadığının, sahipse sahip oluş derecesinin gözlenip gözlem sonuçlarının sayı ve sembollerle ifade edilmesidir.

Ölçme: Kısaca nesnelerin gözlemlenip, gözlem sonuçlarının sayı ve ya sembollerle ifade edilmesidir.


Ölçme İşlemi (Süreci)

• Nesnelerin, olayların özellikleri
• Gözlem
• Sayı ya da sembollerle ifade (ölçüm)
• Ölçme

Aşağıdaki cümlelerin her biri bir ölçme sonucunu (ölçmeyi) ifade etmektedir?


KPSS-2003
Aşağıdakilerden hangisi “ölçme” için temel kavramdır?
A ) Zeka kavramı
B ) Fark kavramı
C ) Uzunluk kavramı
D ) Ağırlık kavramı
E ) Ölçü kavramı

KPSS-2004
Yukarıda verilenlerden hangisinde ölçme işleminden bahsedilmiştir?
A) I-II
B) II-IV
C) III-IV
D) I-IV
E) II-III

KPSS-2003
Aşağıdakilerden hangisi bir ölçme işlemi değildir?
A) Spor dersinde öğrencileri boy uzunluğuna göre sıralamak.
B) Öğrenci ödevlerini 1 -20 arasında puanlamak
C) Öğrencilerin başarılı sayılabilmesi için bir sınır belirlemek
D) Öğrenci ödevlerindeki yazım yanlışlarını belirlemek
E) Öğrencinin sözlü sınavda verdiği cevaplara bakarak puan vermek
Cevap: Bu tür sorularda ölçüt ile ölçme arasındaki farkın bilinip bilinmediği aranır. A,B,C,D seçeneklerinde ölçme işlemi varken C seçeneği bir ölçüttür. Cevap C

KPSS-2001
Aşağıdaki durumların hangisinde bir ölçme işlemi anlatılmaktadır?
A) Bir sınavda başarılı sayılabilmek için gerekli olan en küçük puanın belirlenmesi
B) Bir yazılı sınavdaki cevaplar için puan anahtarını hazırlamak
C) Sözlüde öğrencinin verdiği cevapların doğruluk derecesinin bir puanla belirlenmesi
D) Sınıfın bir sınavdaki başarı ortalamasının bulunması
E) Öğrencinin bir dersten başarılı sayılıp sayılamayacağına karar verilmesi
Cevap: C seçeneğinde bir ölçme var. Bu durum puanla belirlenmesi şeklinde ifade edilmiştir. Cevap C

KPSS - 2002
Aşağıdakilerden hangisi bir ölçme işlemine örnektir?
A ) Öğrencinin, bir dersten başarılı sayılıp sayılmayacağına karar verilmesi
B ) Sözlü yoklamada bir öğrencinin verdiği cevapların doğruluk derecesinin bir puanla belirtilmesi
C ) Bir sınavda başarılı sayılabilmek için gerekli olan en küçük puanın belirlenmesi
D ) Sınıfın, bir sınavdaki başarı ortalamasının bulunması
E ) Bir yazılı yoklamadaki cevaplar için cevap anahtarının hazırlanması

Not
* Ölçme konusu olan şey, özellik ve bu özellikler arasındaki farktır.
* Ölçme yaparken nesnelerin sahip oldukları özellikleri ve bu özellikler arasındaki farkı ortaya çıkarmaya çalışırız.
* Bazı özellikler ve farklar doğrudan bazıları ise dolaylı biçimde gözlenir.

Ölçme işleminin yapılabilmesi için
* Ölçülecek özelliğin tanımlanması
* Ölçülecek özelliğe uygun sayı ve semboller kümesinin belirlenmesi
* Ölçülecek özelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini gösteren kuralın belirlenmesi

Not
* Ölçme sonuçları her zaman sayılarla ifade edilmez.
* Bazı ölçme sonuçları
* Büyük
* Küçük
* İyi
* Orta
* Kötü
* vb sembollerle de ifade edilebilir.

Örnek : Öğretmen derste iyi bir performans sergiledi.

Ölçme Kuralı
Ölçme işlemi yaparken, ölçmeye konu olan özelliğin hangi miktarına ne değer verileceğinin belirlenmesidir.

Örnek: 10 soru üzerinden sınav yapan bir öğretmenin her bir soruya 10 puan vereceğini söylemesi


Ölçmede Sıfır

Mutlak (Doğal, Gerçek) Sıfır
* Ölçülen özelliğin yokluğu anlamına gelir.
* Gerçek sıfır varsa ölçülen özelliğin başlangıç-bitiş noktası bellidir.
* Gerçek sıfır bize hiçliği ifade eder.
* “Sıfır kilo” dendiğinde hiç ağırlık yok demektir.
* “sınıfta sıfır kişi var” dediğimizde sınıfta bu hiç kimsenin olmadığı anlamına gelir.

Bağıl (Tanımlanmış, Göreli, Yapay) Sıfır
* Ölçülen özelliğin yokluğu anlamına gelmez.yani tanımlanmış bir sıfır noktası söz konusudur.
* Örneğin takvimde kullanılan sıfır tanımlanmıştır. (MİLAD VE HİCRİ TAKVİM)
* “SIFIR BEDEN” örneği
* Sıcaklığın ölçülmesinde sıfır hiç sıcaklığın olmadığı anlamına gelmez.
* Deniz seviyesi
* 3 bebek var dediğimizde mutlak sıfır
* Bağıl Sıfır
* Sıcaklık 0 dediğimizde bu sıcaklığın hiç olmadığı anlamına gelmez.

Not
Eğitimdeki ölçmelerde genellikle tanımlanmış sıfır kullanılmaktadır.
Örneğin bir öğrenci matematik sınavından sıfır almış olsun bu o öğrencinin hiç matematik bilmediği anlamına gelmez. Sadece öğrencinin test puanı sıfırdır.

KPSS-2007
Aşağıdaki örneklerin hangisinde sözü edilen ölçme işleminde bağıl (keyfî, itibari) sıfır söz konusu değildir?
A) Ankara ili Çankaya ilçesinin deniz seviyesinden yüksekliği 870 metredir.
B) Öğrencilerin felsefe dersine karşı tutum puanları ortalaması 207 dir.
C) Tarih sorularından en az dört tanesine doğru cevap veremeyenler sıfır puan almıştır.
D) Bugün hava sıcaklığı 15 ºC dir.
E) Bu kitabın ilk 4 sayfasında kitabın kapsamı tanıtılmaktadır.

Alıntıdır...

ÖLÇME TÜRLERİ NELERDİR?

1- DOĞRUDAN (TEMEL) ÖLÇME

• Doğrudan ölçme, ölçme konusu olan özelliğin aynı bir ölçekle ölçülmesidir.
• Örneğin boy, kilo gibi özelliklerin ölçülmesini ele alalım.
• Uzunluğu ve ağırlığı kendileriyle aynı türden bir araçla, birimle ölçüyoruz.
• Gözleyebildiğimiz özellikleri de doğrudan ölçebiliriz.
• UZUNLUK, AĞIRLIK VE RENK gibi özellikler doğrudan ölçülebilen özelliklerdir.
• Geçerliği ve güvenirliği yüksek bir ölçme elde edilir.

Örnekler
* Elif’in boyu 178cm dir.
* Eşit kollu teraziyle ağırlık ölçmek
* Cetvelle uzunluk ölçmek
* Ahmet’in 10 kardeşi var.
* Sınıfta 5 öğrenci bulunuyor.

KPSS-2006
Aşağıdaki öğrenci özelliklerinden hangisi doğrudan ölçülebilir?
A) Zekâ puanı
B) Boy uzunluğu
C) Derse karşı tutum
D) Yetenek
E) Ders başarısı
Cevap: B Ağırlık, uzunluk, gibi Somut objeler ve değerler doğrudan ölçülebilir. İlgi, tutum, başarı, zeka gibi değerlen dolaylı olarak ölçülürler.

KPSS-2001
Aşağıdakilerden hangisinde doğrudan bir ölçme yapılmıştır?
A) Müziğe karşı ilgi
B) Akademik başarı
C) Bireysel tutumlar
D) Öğrencileri boy sırasına koymak
E) Hava sıcaklığını ölçmek
Cevap: İlgi, tutum, akademik başarı, sıcaklık dolaylı ölçülür. Öğrencinin boyu doğrudan ölçülebilir. Cevap D

2- DOLAYLI (GÖSTERGEYLE) ÖLÇME

• Doğrudan ölçülemeyen özelliklerin, onlarla ilgili olduğu bilinen ya da ilgili olduğu sanılan başka bir özellikle ölçülmesidir.
• Örneğin: sıcaklık, zeka, akademik başarı dolaylı olarak ölçülür.
• Sıcaklık termometre denen araçla ölçülür. Aslında sıcaklık ölçerken, gözlenen, tüp içindeki cıvanın alçalıp yükselişidir. Biz sıcaklıkla, civanın yükselip düşüşü arasında kurulu bir ilişki bulmuşuz. Sıcaklık artıkça cıva yükselecek, sıcaklık düştükçe cıva sütunu da düşecektir.
• Zeka ve başarının ölçülmesi de aynı biçimdedir.Zeka ve başarıyı ölçmek için bireyin tepkide bulunabileceği birtakım durumlar ya da koşullar oluşturuyoruz. Birey, ne denli çok soruya doğru cevap verirse o denli zeki, ya da başarılı sayılıyor. Bir bakıma termometre içindeki civanın sıcaklığın ölçülmesinde oynadığı rolün aynısını, testteki sorular, zeka ya da başarının ölçülmesinde oynuyor.

Örnekler
* SICAKLIK
* AKADEMİK BAŞARI
* TUTUMLAR
* İLGİ
* KİŞİLİK
* ZEKA

KPSS - 2002
Bir öğrencinin aşağıdaki özelliklerinden hangisi üzerinde yapılacak ölçme işlemi dolaylı ölçmeye örnektir?
A) Akademik basarisi
B) Sahip olduğu kitap sayısı
C) Devam ettiği ders sayısı
D) Arkadaş sayısı
E) Boyunun uzunluğu

Not
* Eğitimde ölçme konusu olan özelliklerin çok azı doğrudan gözlenebilir.
* Sözgelimi, elle yapılan işler dışında, güzel okuyabilme, iyi konuşabilme gibi bazı özellikler doğrudan gözlenebilir.
* Bunlarda ölçme konusu olan davranışla, gözlenen davranış aynıdır.
* Fakat eğitimde genellikle ölçme konusu olan davranış değil de, onunla ilgili olduğu sanılan davranışlar gözlenip, gözlem sonucu asıl ölçme konusu olan davranışa atfedilir.

Dolaylı Ölçmenin Yetersiz Yanı
* Eğitimdeki ölçmelerin genellikle dolaylı olması, eğitimdeki ölçme sonuçlarına daha çok hata karışması olasılığını artırır.
* Çünkü dolaylı ölçmelerde, doğrudan ölçmeler için söz konusu olan hata kaynaklarından (ölçücü, ölçme aracı, ölçülen özellik) başka, asıl ölçme konusu davranış ile gerçekte gözlenen davranış arasında kurulan ilişki de bir hata kaynağı olabilir.
* Gerçek iş yada yaşam durumunda öyle davranmayabilir.
* Belli bir konudaki sorulara sözel olarak doğru cevap verme o konuda istenildiği gibi davranılacağının güvencesi olmayabilir.

Dolaylı Ölçmede Hatalar Nasıl Azaltılabilir?
* Eğitimde öğrencilerin aktif olduğu araştırma, problem çözme, sosyal beceri kazandırma gibi etkinliklere ağırlık verilmektedir.
* Bu etkinliklerin özelliği öğrencinin aktif katılımıdır.
* Bu tür etkinlikleri değerlendirirken yine öğrencilerin aktif olarak katıldığı
* Performans testleriyle ölçme ve değerlendirmelere ağırlık verilmelidir.
* Bu durum dolaylı ölçmelerin ortaya çıkaracağı hataları da azaltacaktır.

KPSS - 2002
Birden fazla ölçüm sonucuna dayalı değerlendirmede, alınacak kararın doğruluğunu artırıcı önlem aşağıdakilerden hangisidir?
A ) Ağırlıklandırmada, araçların geçerliğinin dikkate alınması
B ) Karar vermede kullanılacak ölçütün eldeki ölçme sonuçları cinsinden ifade edilmesi
C ) Ağırlıklandırmada, araçların güvenirliğinin dikkate alınması
D ) Niceliksel gözlem sonuçlarına daha fazla ağırlık verilmesi
E ) Amaca uygun nitelikli bir ölçütten yararlanılması


ÖLÇME

1. Doğrudan Ölçme
2. Dolaylı Ölçme
3. Türetilmiş Ölçme

KPSS - 2005
Eşit kollu terazinin bir kefesine nesneyi, diğer kefesine de gramları koyarak nesnenin kütlesi ölçülebilir. Bu işlem doğrudan ölçmeye örnektir.
Bireylerin bilgi, zeka, kaygı, tutum gibi özellikleri ise onlara sorulan sorulara verdikleri tepkiler gözlenerek ölçülür. Bu işlem de dolaylı ölçmeye bir örnektir.
Buna göre, bu iki ölçmeyi birbirinden ayıran özellik aşağıdakilerden hangisidir?
A) Uygun olmayan koşullarda ölçme yapılması
B) Özelliklerin ayrıntılarına önem verilmesi
C) Basit ölçme araçlarından yararlanılması
D) Doğrudan karşılaştırma imkanı olmaması
E) Ölçmenin belirli aralıklarla yapılabilmesi


Ölçmede Birim
* Bir ölçme aracını oluşturan en küçük parçacığa “birim” denir.
* cm, mm, km,kilo, gram vb. gibi
Not : birim ölçmede işlemin objektif olmasını ve ölçmenin standart olmasını sağlar
* Ölçme sonuçlarının anlaşılır olması için bir birimde şu 3 özelliğe sahip olması gerekir

Ölçüt Nedir?
* Ölçme sonuçlarıyla karşılaştırılan ve değerlendirmeye dayanak olan değere ölçüt denir.
* Diğer ifade ile Ölçme sonuçlarını karşılaştırdığımız yada kıyasladığımız sabit değere ölçüt (kriter) denir.
* Manken olmak için 172 cm boy gereklidir.
* Öğretmen olmak için KPSS’den enaz 75 puan almak şart gibi


Ölçütler 2 ayrılır

Mutlak Ölçüt

Bağıl Ölçüt

KPSS - 2006
I. Matematik sorularının %75’ini, fizik sorularının da %60’ını doğru cevaplayan öğrenciler bu dersleri başarmış sayılır.
II. İlk iki sorudan alınabilecek en yüksek puan 25’tir.
III. Sınavda 65’in altında puan alan öğrenciler dersi tekrar ederler.
IV. Türkçe ve matematik derslerinden başarısız olan öğrenciler bir sonraki döneme devam edemezler.
Yukarıdakilerden hangileri birer değerlendirme ölçütünü ifade etmektedir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) II ve III
D) III ve IV
E) I, III ve IV

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

DEĞERLENDİRME NEDİR ?
* Ölçme bir betimle işidir.
* Değerlendirme ise bir yargılama işidir ve iki şeyin karşılaştırılmasına dayanır.
* Değerlendirme, ölçümlerden bir anlam çıkarmak ve ölçülen nesneler hakkında bir değer yargısına ulaşmaktır.
* Yani ölçme sonuçlarını bir ölçütle kıyaslayarak nesne hakkında karar vermeye, yargıda bulunmaya denir.
Değerlendirme Süreci
* Değerlendirme yapılabilmesi için kesinlikle 3 unsurun bulunması gerekir.
* Mutlaka bir ölçme sonucu
* Mutlaka bir ölçüt
* Karşılaştırma ve yargıya varma işi bulunması gerekir.
* Örneğin; Bir öğrenci sınavdan 85 alsın. Öğrencinin 85 aldığının belirlenmesi bir ölçme işlemidir.Sınıf geçme notu 70 olsun. Buradaki 70 bizim ölçütümüzdür.Öğrencinin aldığı puanı ölçütle kıyaslayarak öğrenci hakkında karar verirsek, geçme notu 70 iken 80 alan öğrenci sınıfı geçmiştir, dersek bir değerlendirme yapmış oluruz.
* Değerlendirme için mutlaka ölçüt olmalı
* Değerlendirme kesin olarak bir ölçme sonucu ile bir ölçüt gerektirir.
* Ölçütsüz değerlendirme olmaz.
* Ölçüt, ya önceden belirlenmiş bir standarttır ya da gruba bağlı çıkarılmış bir puandır.
* Matematik dersinden geçmek için 50 almak gerekmektedir.
* Takıma alınmak için boy uzunluğunun 1.90 m olmalıdır.
* Sınava girenlerin %20 si başarılı sayılacaktır
* İlk 20 kişi işe alınacaktır.
* Grubun ortalama başarısı gibi

Değerlendirmede (Not Vermede ) Kullanılan Ölçütler
* Programın hedef – davranışları
* Öğrencinin programa girişteki başarısı
* Öğrencinin yeteneği
* Ülke çapındaki normlar
* Sınıftaki diğer öğrencilerin başarısı
* Öğretmenin kanısı

KPSS-2007
Değerlendirme yapılırken, ölçüt ile ölçme sonuçlarının aynı birimle ifade edilmesi gerekir.
Bunun en önemli amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ölçme aracının geçerliğini artırmak
B) Karşılaştırmada doğru karar verilmesini sağlamak
C) Ölçme aracının güvenirliğini artırmak
D) Sonuçların anlaşılmasını kolaylaştırmak
E) Ölçütün uygun olmasını sağlamak


Ölçme İle Değerlendirme Arasındaki Farklar

Ölçme
* Ölçmede gözlem yapılır
* Ölçme işlemi nicelik belirlemeyi ifade eder.
* Her zaman objektif olmalı
* Ölçme değerlendirmenin temelidir.
* Ölçme bir betimleme işidir.

Değerlendirme
* Değerlendirmede yorum ve yargıya varılır
* Değerlendirme nitelik belirlemedir
* Sübjektiftir.
* Ölçme işlemini de kapsayan bir süreçtir
* Bütün değerlendirmeler ölçme sonuçlarına dayanmalıdır.

Ölçmede Araçların Rolü Nedir?

Bazı Tanımlar
Ölçek: Ölçme aracı, ölçme birimi veya ölçme sonuçlarının formel nitelikleri olarak tanımlanmaktadır.
Ölçekleme: Eğitim ve psikolojide ölçek veya ölçme aracı geliştirme olarak tanımlanabilir.
Ölçüm: Özelliklerle ilgili değerlerin her birine, tek tek gözlem sonuçlarına ölçüm denir.
Ölçmenin Özel Anlamı: Bireyler hakkında bilgi toplamaktır.


Öğrencinin özelliklerini değerlendirme yaklaşımları

DEĞERLENDİRME TÜRLERİ

AMACA GÖRE DEĞERLENDİRME

1. Tanıma-Yerleştirmeye Yönelik (Diagnostik) Değerlendirme:
* Bu değerlendirme öğretimin başında yapılır ve şu amaçlar güdülür.
* Öğrencilerin belli kurs, ders ya da ünitenin ön koşul niteliğindeki giriş davranışlarına sahip olma derecesini belirleme,
* İlgili kursun geliştirmeyi düşündüğü davranışlardan öğrencilerce önceden edinilenler olup olmadığını belirlemek,
* Bu belirleme sonunda, öğretimin başlangıç noktasını saptamak,
* Öğrenciyi ilgili programa yerleştirmek ve öğretimi öğrencinin düzeyine göre ayarlamak mümkün olur.
* ÖĞRENCİLERİN GÜÇLÜ VE ZAYIF YANLARINI BELİRLEMEK İÇİN NOT VERME AMACI TAŞIMAZ.
* Bu değerlendirmede verilen sayısal değerler pek anlam taşımaz.

Tanıma-Yerleştirmeye Yönelik (Diagnostik) Değerlendirme Türleri

2. Biçimlendirme-Yetiştirmeye-İzlemeye Yönelik (Formatif) Değerlendirme:
* Bu değerlendirme bir ünite veya dönemin ortasında yapılır.
* Bu değerlendirmenin amacı, öğretime devam ederken her bir ünitedeki öğrenme eksikliklerini ve güçlüklerini belirlemek, bu eksik ve güçlüklerin giderilmesi için her öğrenciye ayrı ayrı önerilerde bulunmaktır.
* Bu tür değerlendirmelerde amaçlardan biri de öğrencilerden geribildirim almaktır.
* Öğrenciye verilen notların amacı öğrencinin durumunu ortaya koymak içindir.
* İlgili ünitenin önemli tüm öğelerini kapsamalıdır.
* NOT VERMEK İÇİN DEĞİL

Biçimlendirme-Yetiştirmeye-İzlemeye Yönelik (Formatif) Değerlendirme Türleri:

3. Değer Biçmeye- DÜZEY BELİRLEMEYE Yönelik (Summatif) Değerlendirme:
* Genellikle öğretim devresi sonunda, bazen öğretim devresi içinde; programın öngördüğü hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığına bakılarak, öğrenci öğretmen ve programa ilişkin yargılama işidir.
* Öğrenciye verilen not önemlidir. (Başarı testleri gibi)
* DURUM MUHASEBESİNE ,
* ÖĞRENCİ BAŞARISININ DEĞERLENDİRİLMESİ
* GEÇTİ-KALDI
* BAŞARILI-BAŞARISIZ
* BAŞARI NOTU VERMEK

Değer Biçmeye- DÜZEY BELİRLEMEYE Yönelik (Summatif) Değerlendirme Türleri

4. Eğitim Programının Değerlendirilmesi

5. Öğretimin Değerlendirilmesi

6. Rehberlik (Öğrencileri Yöneltme) Amacıyla Yapılan Değerlendirme

7. Hazır Bulunuşluk Düzeyinin Değerlendirilmesi

ÖLÇÜTE GÖRE DEĞERLENDİRME

1- Mutlak değerlendirme (hedefe dayalı değerlendirme)
* Mutlak ölçütlere (ölçütün önceden belirlendiği) göre yapılan değerlendirmelerdir.
* Kriter (ölçüt) gruptan bağımsız olarak belirlenmiştir.
* Örneğin :
* Yüksek lisansa başvurabilmek için LES’ten en az 45 puan almak
* 100 sorudan 60 soruyu yapan dersi geçer.
* Mülakat sınavından en az 70 alanların başarılı olması

1- Mutlak değerlendirme (hedefe dayalı değerlendirme)
Yukarıda gördüğümüz amaca dayalı değerlendirme türlerinden
* Tanılayıcı (diagnostik)
* Formatif (biçimlendirici)
* Summatif (düzey belirleyici) değerlendirmeler mutlak değerlendirme söz konusudur.

Mutlak değerlendirmenin sınırlılıkları
* Öğretmence konulan ölçütler öğretmene ve zamana göre değişir. Karşılaştırma zorlaşır.
* Testin güçlük derecesi dikkate alınmamaktadır. Oysa testin güçlüğü öğrencinin başarısında önemlidir.
* Öğrencinin bireysel durumu dikkate alınmaz. Oysa bazı öğrenciler öğrenme güçlüğü çekebilir. Bu öğrenciler geçer notu alamazlarsa derse karşı ilgileri ve motivasyonları düşebilir.

2- Bağıl değerlendirme (norma bağlı değerlendirme)
* Bağıl kritere-ölçüte göre yapılır.
* Ölçüt öğrencilerin performansı ve birbirleriyle ilişkisine göre belirlenerek yapılır. En yüksek puan alanlar başarılı kabul edilir
* Öğrencilerin başarıları birbirine bağlıdır.(karşılaştırma)
* Kriter gruba göre belirlenir.grubun düzeyi dikkate alınır.

Örneğin :
* Tarih dersinden başarılı olabilmek için sınıf ortalamasından yüksek puan almak
* Okulda ilk üçe giren öğrencilere burs verme
* Derste %5 giren öğrencilerin ödül verilmesi

Bağıl değerlendirmenin sınırlılıkları
* Normal dağılım eğrisine göre yapılan değerlendirmeler öğrencilerin gerçek başarısını yansıtmaz. Neden?
* Sınıfın başarısı çok yüksek olduğunda bile bazı öğrenciler düşük, olmasına rağmen bazı öğrenciler yüksek not alabilecektir.
* Bağıl değerlendirme
* Öğrenci başarısının etkili ve hatasız olarak değerlendirebilmek için….
* Öğrencinin dönem boyunca derse katılımları
* Öğrencinin vize ve final sınav sonuçları
* Öğrencinin grup ve bireysel araştırma ödevleri
* Sınıf içindeki başarı ortalaması
* Öğrencinin konu ile ilgili başlangıçtaki davranışları
* Dersin hedef ve davranışları dikkate alınmalıdır.

2002-KPSS
Seçme hedefine dönük bir testin kullanılmasını gerektiren seçenek aşağıdakilerden hangisidir?
A ) Bir programda hedeflerin ne kadarına ulaşıldığının belirlenmesi
B ) Fransızcası en ileri düzeyde olan üç kişinin belirlenmesi
C ) Sıklıkla karşılaşılan yanlış öğrenmelerin belirlenmesi
D ) Öğrencilerin bir konudaki güçlü ve zayıf yönlerinin ortaya çıkarılması
E ) Bir ünite işlendikten sonra, hedeflere ulaşılma derecesinin belirlenmesi

KPSS-2004
Ayşe sınıfını “pekiyi” ile geçti.
Burç sınavdan 10 üzerinden 9 puan aldı.
Songül sınavda en yüksek puanı aldı.
Demet 185’in üzerinde puan aldığı için sınavı kazandı.
İfadeleri “ölçme” ve “değerlendirme” kavramlarını örneklendirme bakımından aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak gruplandırılmıştır?

KPSS-2003
I. İş deneyimi beş yılın üstünde olanlar işe alınmıştır.
II. Mehmet’in ağırlığı 81 kg olarak bulunmuştur.
III.Zeynep %80 başarı ile sınıfını geçmiştir.
IV.Elif KPSS den 72 almıştır.
Yukarıdakilerin hangisi ya da hangilerinde “değerlendirme işlemi” yapılmıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
Cevap: I ve III. Seçeneklerde değerlendirme, diğer seçeneklerde ise ölçme
işleminden söz edilmektedir. Cevap C

KPSS -2006
I. Matematik sorularının %75ini, fizik sorularının da %60ını doğru cevaplayan öğrenciler bu
dersleri başarmış sayılır.
II. İlk iki sorudan alınabilecek en yüksek puan 25tir. (ölçme kuralı)
III. Sınavda 65in altında puan alan öğrenciler dersi tekrar ederler.
IV. Türkçe ve matematik derslerinden başarısız olan öğrenciler bir sonraki döneme devam edemezler.
Yukarıdakilerden hangileri birer değerlendirme ölçütünü ifade etmektedir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) II ve III
D) III ve IV
E) I, III ve IV
Cevap: Değerlendirme ölçütü değerlendirme yapılırken baz alınacak alt sınırı ifade etmektedir.
Yani neye göre karar verilecektir. Dikkat edilirse I-III-IV seçeneklerde bir değerlendirme
yapılacaktır ve bu değerlendirme yapılacak zaman alınacak alt sınırlar ifade edilmektedir. Ölçüt
genel anlamda da ölçme sonuçlarını kıyasladığımız sabit değerdir. Doğru cevap E

KPSS-2006
Aşağıdakilerden hangisi bağıl değerlendirmede kullanılan bir ölçüt değildir?
A) Sınıftaki diğer öğrencilerin başarısı
B) İzlenen programın hedefleri (önceden belirlenir)
C) Öğrencinin yeteneği
D) Ülke çapındaki normlar
E) Öğrencinin sınıf içindeki başarı sırası

KPSS-2003
Aşağıdakilerden hangisinde mutlak değerlendirme yapılmıştır?
A) Akademik ortalaması en yüksek olan 25 kişiyi süper liseye seçmek
B) Sınıf ortalamasının altında puan alanları başarısız saymak
C) Lisans programında en başarılı 5 kişiyi yüksek lisans programına almak
D) LES sınavında 55 alan 10 öğrenciyi yüksek lisans programına kabul etmek
E) 100 soruluk bir sınavda 60 puan alan öğrenciyi başarılı kabul etmek
Cevap: Mutlak değerlendirmede ölçüt önceden belirlenir. Sınıf ya da grubun puanları dikkate alınmaz. Bağıl değerlendirme grubun puanlarına göre değişebilen bir ölçüttür. Buna göre E şıkkı mutlak değerlendirme, diğerleri ise bağıl değerlendirmedir. Cevap E

KPSS-2004
Aşağıdakilerden hangisinde bir bağıl değerlendirme söz konusudur?
A) Öğrencilerin bir değere göre kalıp geçtiklerini söylemek
B) Bir sınav sonucuna göre başarılı olanlardan yukarıdan aşağıya doğru 10 kişiyi işe almak
C) KPSS sınavından 65 alanları başarılı kabul etmek
D) Bir programda başarılı sayılmak için en az 70 puan almak
E) Atletizm elemelerini geçmek için 100 metreyi en az 15 saniyede koşmak
Cevap: Bağıl değerlendirmede ölçüt grubun başarısına göre belirlenmektedir. Buna göre başarı sırasına göre 10 kişiyi işe almak bağıl bir değerlendirmedir. Cevap B

KPSS-2004
I. Yetenek düzeylerine bağlı beklentiler.
II. Sınav puanlarının dağılımı,
III. Program hedefleri ile tutarlı beklentiler. (Önceden belirlenir)
Yukarıda verilen ifadelerden hangisinin ölçüt alınması, bir öğrenci başarısını değerlendirmede, bağıl değerlendirmeye örnek oluşturmaz?
A ) I
B ) II
C ) III
D ) I-III
E ) I-II

KPSS-2004
Öğrenci başarısı değerlendirmede aşağıdakilerden hangisinin dikkate alınması, bağıl değerlendirmeye örnek oluşturmaz?
A ) sınavdan elde edilen puanların dağılımının
B ) öntest ve sontest puanları arasındaki farkın
C ) yetenek düzeylerine dayalı beklentilerin
D ) standartlaştırılmış hedefleriyle tutarlı öğrenmelerin (mutlak değ.)

KPSS-2002
Bir öğretmen, değerlendirmede su amaçlara hizmet etmeyi düşünmektedir.
I.Öğrencilerin birbirine göre basari düzeylerini belirleyerek ileri ve geri örgenciler için ek önlemler alma
II.Ders süresince örgencilerin öğrenme eksikliklerini belirleyerek bunları, tamamlayıcı etkinliklerle giderme
III.Dönem sonunda örgencilerin bu dersten alacakları notu belirlerken sınıf ortalamasını dikkate alma
Bu öğretmen, I, II, III numaralı amaçları için hangi tipte birer değerlendirme
yapmalıdır?

KPSS-2005
Sınıfın aritmetik ortalamasına göre değerlendirme yapan bir öğretmen hangi tür değerlendirme kullanmaktadır?
A) Mutlak
B) Bağıl
C)Tanılayıcı
D) İzleme değerlendirme
E) Düzey belirleyici
Cevap: Değerlendirmede kullanılan ölçüt önceden belirlenmemiş, grubun başarısına göre tespit edilecektir. Yani Başarı grubun başarısına bağlıdır. Cevap B

KPSS-2005
Bir eğitim öğretim sürecinin başında öğrencilerin hazır bulunuşluluk düzeyini saptamak amacıyla yapılan değerlendirme aşağıdakilerden hangisidir?
A ) izlemeye yönelik değerlendirme
B ) düzey belirlemeye yönelik değerlendirme
C ) biçimlendirme ve yetiştirmeye yönelik değerlendirme
D ) düzeltmeye yönelik değerlendirme
E ) tanıma ve yerleştirmeye yönelik değerlendirme

KPSS - 2001
I. Bir özelliği, uygun bir araçla karşılaştırılarak sonucu sayı ve sembollerle ifade etmek.
II. Bir gözlem sonucun uygun bir ölçütle karşılaştırıp, bu sonuca ilişkin bir karar ya da yargıya ulaşmak.
Yukarıda tanımlanan iki kavram, aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?


KMS-2001
Aşağıdakilerden hangisi, ölçmenin yapıldığı gruba bağlı değerlendirme için bir ölçüt değildir?
A ) Ortalamanın bir standart sapma üzerinde puan alma
B ) Ölçülecek olan kapsamın en az %60’ını bilme (mutlak)
C ) sınıfta ortalama başarı düzeyi gösteren öğrenciden daha başarılı olma
D ) Sınıfta en yüksek başarı gösteren ilk beş öğrencinin arasına girme
E ) Sınıftaki öğrencilerin %50’sinden daha başarılı olma

KPSS-2005
Aşağıdakilerden hangisi, değerlendirme sonunda ulaşılan kararın isabetsiz olmasının nedenlerinden biri değildir?
A ) Ölçütün uygun olmaması
B ) Öğrenme düzeyinin düşük olması
C ) İşlemlerde yanlışlık yapılması
D ) Gözlemlerin yanlı olması
E ) Ölçme hatasının büyük olması

KPSS-2007
Aşağıdaki durumların hangisinde kriter referanslı (ölçüt dayanaklı) değerlendirme, norm referanslı (norm dayanaklı) değerlendirmeden daha uygun olur?
A) Öğrencilerin mezun edilip edilmemelerine karar verilmesinde (mutlak ölçüte göre yapılmalı)
B) Kontenjanları sınırlı olan yükseköğretim programlarına öğrenci seçiminde
C) Öğrencilerin hazırladıkları fen bilimleri projelerinden en iyisinin belirlenmesinde
D) Okulda dereceye girecek öğrencilerin belirlenmesinde
E) Bir sınıf içindeki en başarısız öğrencilerin belirlenmesinde

KPSS-2003
Bir öğretmen dersini işlerken konunun belirli bölümlerini tamamladığında öğrencilere öğrenmeleri gereken kritik davranışları yoklayan sorular sormakta ve böylece öğrencilerin henüz kazanmadıkları davranışları saptamaktadır.
Bu yolu takip eden öğretmenin temel amacı aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A ) öğrencilerin ilgilerini bu dersteki konulara çekmek
B ) davranışlar arasında ne gibi ilişkiler bulunduğunu incelemek
C ) öğrencilerin derse hazır bulunuşluluk düzeylerini belirlemek
D ) öğretimin hangi davranışları öğretmede etkisiz kaldığını sağlamak
E ) öğrenciler arasındaki öğrenme düzeyi farklılıklarını ortaya koymak

2006-KPSS
Geliştirilen bir programda kazandırılmak istenen davranışlara ulaşılıp ulaşılmadığı önemlidir. Bu nedenle öğrencilerin süreç içindeki yaşantılarının ve öğrenme eksikleri veya güçlüklerinin saptanarak iyileştirici önlemlerin alınması gerekir.
Bu amaçla yapılan değerlendirme aşağıdakilerden hangisidir?
A) Öğrenciyi tanıma amaçlı
B) Öğrenmeleri izleme amaçlı
C) Öğrenme düzeyini belirleme amaçlı
D) Ortama bakarak
E) Ürüne bakarak

Ölçme ve Değerlendirme

Ölçek Nedir?

* Ölçek; nesnelerdeki özellikleri ve farkları ortaya çıkarmaya çalışan araçlardır.
* Ölçek incelenen özelliğin niteliğini ve ya niceliğini belirlemek için kullanılan araçlardır.
* Hem günlük hayatta hem de eğitimde kullandığımız dört tür ölçek vardır.
Ölçek Türleri Nelerdir?

1-SINIFLAMA (ADLANDIRMA-NOMİNAL) ÖLÇEKLERİ
* Gözlemin en basit biçimi, nesneleri belli bir yönden benzeyip benzemediklerine göre sınıflamaktır.
* Bu, nesneler arasındaki farklılık ve benzerliklerin çok kaba bir biçimde saptanması işlemidir. Her bir sınıf üyesi diğer sınıftaki üyelerden ayıran bir özelliğe sahiptir.
* Ölçme sonuçları sembol, sayı veya sıfatlara dönüştürülür.
* Bu ölçekte nesnelere verilen sayıların sayısal anlamları yoktur, miktar belirtmezler.
* Bu nedenle bu ölçekteki sayılarla hiçbir matematiksel işlem yapılamaz.
* Ölçmenin basit, ilkel bir türüdür.
* Bu ölçeklere sözde ölçek de denir.

Sınıflama Ölçek Örnekleri
* Esmer-sarışın-kumral
* Evli-bekar-dul
* İyi-orta-zayıf
* Başarılı-başarısız
* Beyaz-sarı-yeşil
* Türkiye’nin bölgeleri
* Ayakkabı markaları
* Türkiye’deki üniversiteler
* İllerin telefon kodları
* illere plaka numarası verme
* KPSS’ deki puan türleri
* Öğrencilere numara verme
* Futbolculara sırt numarası verme
* Sınıflama ölçek Adlandırma = kodlama

1-SINIFLAMA (ADLANDIRMA-NOMİNAL) ÖLÇEKLERİNDE
* İstatistiksel olarak frekans tablosu yapılabilir ve mod (tepe değer =en çok tekrar eden ölçüm) bulunabilir.
* İlk olarak bu ölçeklerin yansıma özelliği vardır: yani farklı iki objeye “a” kodu verilmişse a=a’dır.
* İkinci olarak bu ölçeklerin simetri özelliği vardır: yani aynı kümede bir objeye “a” diğerine “b” kodu verilmişse ve a=b ise b=a’dır.
* Üçüncü olarak bu ölçeklerin geçişme özelliği vardır: yani a=b ve b=c ise a=c’dir.

KPSS-2006
İş birliğine dayalı bir öğrenme uygulamasında gruplar öğrencilerin soyadlarının baş harfleri kullanılarak oluşturulmuştur.
Bu uygulamadaki gruplara ayırma, bir ölçme işlemi olarak kabul edilirse kullanılan ölçek türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sıralama
B) Eşit oranlı
C) Sınıflama
D) Dereceleme
E) Eşit aralıklı
Cevap: Öğrenciler bir benzerlik baz alınarak gruplandırılmışlardır. (Soyadlarının baş harfleri) Burada yapılan uygulamada kullanılan ölçek sınıflamadır. Cevap C

2-SIRALAMA (DERECELEME) ÖLÇEKLERİ
* Belirli bir nitelik bakımından büyükten küçüğe ya da küçükten büyüğe sıraya koyma işidir.
* Kullanılan sayılar sıra sayılarıdır.
* Öğrenciler boy sırasına ya da herhangi bir sınavdan aldıkları puana göre başarı sırasına konulabilir.
* Bir öğrencinin, boy uzunluğu ya da başarı miktarı bakımından grup içinde kaçıncı olduğu da belirlenir.
Sıralama (dereceleme) ölçekleri örnekleri

2-SIRALAMA (DERECELEME) ÖLÇEKLERİNDE
* Asimetrik özelliği: A>B ise B>A değildir. B<A ‘dır.
* Geçişlilik özelliği: A>B ve B>C ise A>C şeklinde gösterilir.
* İstatistiksel olarak frekans tablosu, mod, medyan (ortanca) ve yüzdelikler hesaplanabilir.
* İlişki ölçülerinden sıra farkları korelasyonu bulunabilir.

3-EŞİT ARALIKLI ÖLÇEKLER
* Eşit aralıklı ölçek, ya iki noktası belirlenip, bu iki nokta arası eşit aralıklarla bölünerek ya da bir noktası belirlenip bu noktadan itibaren tanımlanmış bir birimle böl melenerek geliştirilir.
* Termometre, takvim ve standart puanlar bu anlamda eşit aralıklı ölçek ya da ölçme aracıdır.
* Eşit aralıklı ölçeklerde başlangıç (sıfır) noktası keyfi olarak belirlenir
* Bu tür ölçeklerdeki sıfır noktası saymaca bir sıfır noktasıdır.
* Kolayca anlaşılacağı gibi, eşit aralıklı ölçeklerdeki sıfır, o noktada ölçülen özelliğin gerçekten hiç bulunmadığı anlamına gelmez.

3-EŞİT ARALIKLI ÖLÇEKLER
* Bir sıcaklık ölçüldüğünü düşünelim. Kullanılan ölçekteki sıfır noktasından sağa doğru ölçülen özellik artarak gitmekte,sola doğru azalarak gitmektedir.
* Yani alınan sıfır noktası ölçülen özelliğin hiç bulunmadığını göstermez.
* Sıfırdan önce de sıcaklık var fakat eksi değerde bir sıcaklık.
* İşte bu tür ölçekler eşit aralıklı ölçeklerdir.
* Eşit aralıklı ölçekteki sıfır noktası, ölçülen özelliğin mutlak yoğunluğunu göstermediği için, bu tür ölçeklerle elde edilen ölçme sonuçları üzerinde toplama ve çıkarma işlemi yapılmasına rağmen oran belirtmek, çarpma ve bölme işlemleri yapmak imkansızdır.
* Yapılırsa hatalı olur. (Aritmetik ortalama, standart sapma, korelasyon hesaplanabilir)

3-EŞİT ARALIKLI ÖLÇEKLERE ÖRNEKLER
* Takvimler
* Zeka testleri
* Tutum ölçekleri
* Öğrencilere uygulanan sınavlar
* Başarı testlerindeki standart puanlar
* Sıcaklık ölçümleri

KPSS-2007
Aşağıdaki örneklerin hangisinde sözü edilen ölçme işleminde bağıl (keyfî, itibari) sıfır söz konusu değildir?
A) Ankara ili Çankaya ilçesinin deniz seviyesinden yüksekliği 870 metredir.
B) Öğrencilerin felsefe dersine karşı tutum puanları ortalaması 207 dir.
C) Tarih sorularından en az dört tanesine doğru cevap veremeyenler sıfır puan almıştır.
D) Bugün hava sıcaklığı 15 ºC dir.
E) Bu kitabın ilk 4 sayfasında kitabın kapsamı tanıtılmaktadır.


4-ORANLI ÖLÇEKLER
* Aralıklı ölçek üzerindeki saymaca sıfır noktası yerine doğal yada gerçek sıfır noktası konulabilirse ,elde edilen yeni ölçeğe oranlı ölçek adı verilir.
* Metre, kilogram, saat gibi ölçme araçları bu tür ölçek esasına uygun olarak geliştirilmiştir.
* Bu araçlardaki sıfır noktası ölçülen özelliğin hiçliğini, yokluğunu gösterir.
* Örneğin, bir bir şeyin uzunluğu sıfır metredir demek, aslında ortada ölçülecek bur uzunluk yok demektir.
Oranlı Ölçekte
* Başlangıç noktası gerçek (mutlak) sıfırdır. Eşit bir birimi vardır. Bu ölçeklerle elde edilen verilerde her türlü matematiksel ve istatistiksel işlemler yapılabilir.
Not
* Oranlı ölçeklerde Ölçme sonuçları arasında oranlama işlemi yapılabilir. Örneğin 100kg olan bir cismin ağırlığı, 50kg olan bir cismin ağırlığının 2 katıdır diyebiliriz.
* Eşit ağırlıklı ölçeklerde oranlama yapılamaz.

KPSS-2006
Yabancı dil sınavında Duru 80, Berke 40 puan almıştır.Duru’nun yabancı dil bilgisinin Berke’nin yabancı dil bilgisinin iki katı kadar olduğunu öne süren bir kişi, bu ölçme sonuçlarının aşağıdaki ölçek türlerinin hangisiyle elde edildiğini kabul etmektedir?
A) Eşit aralıklı
B) Sıralama
C) Dereceleme
D) Sınıflama
E) Eşit oranlı
Cevap: sınavlardan alınan notlar eşit aralıklı ölçek türü ile ölçülmesine rağmen burudaki durum şudur. Duru 80 puan, Berke 40 puan almıştır. Cümlenin devamında Duru’nun yabancı dil bilgisinin Berke’nin yabancı dil bilgisinin iki katı kadar olduğunu öne süren ifadesi vardır. Ölçüm sonuçlarının birisinin diğerinin iki katı ifadesi ancak Eşit oranlı ölçeklerde kullanılabilir. Cevap E

KPSS-2004
Bir ölçme işleminde elde edilen ölçülerden biri 90 diğeri 45’tir.
Bu ölçülerden 90 ile ifade edilen büyüklük gerçekten de 45 ile ifade edilenin iki katı ise bu ölçme işleminde aşağıdaki ölçek türlerinden hangisi kullanılmış olabilir?
A ) sınıflama türü
B ) sıralama türü
C ) adlandırma
D ) eşit aralıklı tür
E ) eşit oranlı tür

KPSS-2003
Aşağıdaki ölçme sonuçlarından hangisi “oranlı ölçek” le elde edilmiş olabilecek ölçülere bir örnektir?
A) anne babaların eğitim düzeyi
B) okulların üniversiteye giriş sınav sonuçlarına göre sıraları
C) akademik başarı ve okula yönelik tutum arasındaki ilişki
D) öğrencilerin boyları (UZUNLUK)
E) sınıfların genel başarı düzeyleri

* Tablo . Ölçek türleri özet tablosu
NOT
Eğitimde Kullanılan Ölçek Türleri
* Sıralama ve
* Eşit aralıklı ölçeklerdir.

ÖRNEK SORU
Aşağıdakilerden hangisi ölçmenin eğitimde kullanılma amacıdır?
A) Değerlendirmeye temel oluşturması
B) Kolay ve nesnel puanlamayı sağlamsı
C) Maliyeti azaltarak kullanışlığı artırması
D) Bireyleri başarıya göre sıralaması
E) Davranışa sahip olanla olmayanı ayırması

ÖRNEK SORU
Ölçmede araç kullanmanın faydasını aşağıdakilerden hangisi en iyi açıklar?
A) Puanlamayı kolaylaştırır.
B) Kapsam geçerliğini artırır.
C) Tesadüfî hataları kontrol eder.
D) Yorumlamaya olanak verir.
E) Gözlemi duyarlı hale getirir.

ÖRNEK SORU
Aşağıdakilerden hangisi temel (doğrudan) ölçmedir?
A) Bir daktilo yazısındaki hataları saymak
B) Başarı testi ile öğrenci başarısını ölçmek
C) Yaylı kantar ile ağırlık ölçmek
D) Bir zekâ testi ile zekâ yaşını hesaplamak
E) Termometreyle havanın ısısını ölçmek

ÖRNEK SORU
Aşağıdakilerden hangisinde birimlerde bulunması gereken özellikler tam ve doğru olarak verilmiştir?
A) Geçerlik, doğruluk, duyarlık
B) Geçerlik, güvenirlik, tutarlık
C) Hatasızlık, iç-tutarlık, yeterlik
D) Eşitlik, genellik ve uygunluk
E) Genellik, kullanışlılık, niteliklilik

ÖRNEK SORU
“Daktilo kursuna giden Özge’nin yeterlik belgesi almaya hak kazanmak için 100 üzerinden en az 50 puan alması gerekiyordu. Özge 70 puan aldı ve yeterlik belgesini kazandı.”
“50 puan” neyi gösterir?
A) Güvenirlik
B) Ölçme
C) Değerlendirme
D) Ölçüt
E) Geçerlik

ÖRNEK SORU
“Daktilo kursuna giden Özge’nin yeterlik belgesi almaya hak kazanmak için 100 üzerinden en az 50 puan alması gerekiyordu. Özge 70 puan aldı ve yeterlik belgesini kazandı”
“70 puan” neyi gösterir?
A) Güvenirlik
B) Ölçme
C) Değerlendirme
D) Ölçüt
E) Geçerlik

ÖRNEK SORU
“Daktilo kursuna giden Özge’nin yeterlik belgesi almaya hak kazanmak için 100 üzerinden en az 50 puan alması gerekiyordu. Özge 70 puan aldı ve yeterlik belgesini kazandı
“Yeterlik belgesini kazanması” neyi gösterir?
A) Güvenirlik
B) Ölçme
C) Değerlendirme
D) Ölçüt
E) Geçerlik

ÖRNEK SORU
Bir sınavda çıkan soruların tamamını doğru cevaplandıran bir öğrencinin tam puan alması ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenebilir?
A) Öğrenci sınıfında üst sıralarda yer alabilir.
B) Öğrenci dersteki konuların hepsini bilmektedir.
C) Sınavın güvenirliği çok düşük çıkacaktır.
D) Sınıfın çoğunluğu bu sınavda başarılı olmuştur.
E) Sınavın kapsam geçerliği düşüktür.

ÖRNEK SORU
Aşağıdaki ölçme sonuçlarının hangisinde doğal birim yoktur?
A) Veli 5 çift ayakkabı aldı.
B) Ceren’in boyu 1,68 metredir.
C) Fatma sorulardan 28’ini doğru cevapladı.
D) Bu lokantada 7 garson var.
E) Galeride satılmayan 3 araba kaldı.

ÖRNEK SORU
Aşağıdakilerden hangisi bir dolaylı ölçmedir?
A) Giyimine bakarak kişinin sevdiği rengi belirlemek
B) Öğrencilerin kitaplarından ciltlenmiş olanlarını seçmek.
C) Ders kitabını sınıfa getirmeyen öğrencileri saymak
D) Öğrencilerin akademik benlik tasarımlarını ölçmek
E) Sınıftaki esmer ve sarışın öğrencileri belirlemek.

ÖRNEK SORU
Bir üniversitenin Spor Bilimleri bölümüne öğrenci seçme sınavında öğrencilerin 10 saniyede kaç metre koştukları belirlenerek puan verilmektedir.
Öğrencilere puan vermek için yapılan ölçme işlemi hangi ölçektedir?
A) Adlandırma
B) Sınıflama
C) Sıralama
D) Eşit Aralıklı
E) Oranlı (UZUNLUK)

ÖRNEK SORU
Eğitimde hangi ölçek türünde ölçme yapılamaz?
A ) Sıralama
B ) Aralık
C ) Oran
D ) Sınıflama
E ) Adlandırma


Değişken ve Sabit Değişken Nedir?
* En az iki değer alan veya bir durumdan diğerine farklılık gösteren, çeşitli değerler alabilen insana, olaylara, eşyaya ait niteliklere-özelliklere denir.
* Yani, durumdan duruma, yerden yere, zamandan zamana farklılaşan özelliklerin tümüne değişken adı verilebilir.
Ör: Boy uzunluğu, ağırlık, hava sıcaklığı, matematik yeteneği vb.
* Çevremizdeki çoğu şeyin değişmesine rağmen sabit olan özelliklere de rastlamaktayız. Bir durumdan diğerine değişmeyen veya ikiden az değer alan özelliklere sabit denir. Ör. Maddenin özgül ağırlığı, pi sayısı vb.

Değişkenler
* Değişkenler araştırmanın amacına göre bağımlı ya da bağımsız değişkenler olarak sınıflanabilir. Doğası gereği kendi başına bağımlı ya da bağımsız bir değişken yoktur. Yani araştırmacının amacına bağlı olarak bir araştırmada bağımlı değişken olan bir özellik başka bir araştırmada bağımsız değişken ya da ara değişken olabilir.
* Örneğin, bir araştırmacı tarih dersine karşı tutumun tarih başarısını etkileyip etkilemediğini araştırdığında bağımlı değişkenimiz tarih başarısı iken, bağımsız değişkenimiz tarih dersine karşı tutumdur. Ancak aynı araştırmacı tarih dersine çalışmak için ayrılan sürenin tarih başarısını etkileyip etkilemediğini araştırırken, tarih dersine karşı tutumu derse çalışılan süreyi artıran ve azaltan bir ara değişken olarak düşünebilir. Veya yine aynı araştırmacı bir başa çalışmasında tarih öğretmeninin öğrencileri ile sürdürdüğü iletişim biçiminin, öğrencilerin tarih dersine karşı tutumu nasıl etkilediğini araştırabilir. Görüldüğü gibi tutum, birinci araştırmada tutum bağımsız; ikinci araştırmada ara ve üçüncü araştırmada bağımlı değişken olarak işleme alınmaktadır. Bu nedenle değişkenleri bağımlı, bağımsız ve ara değişken olarak sınıflamak istediğimizde araştırmacının amacını dikkate almak zorunluluğumuz vardır.

KPSS-2006
Bir öğretmen fen bilgisi öğretiminde performans değerlendirme yaklaşımını kullanmanın öğrencilerin bilimsel yöntem süreç becerilerine etkisini incelemektedir.
Bu araştırmadaki bağımlı değişken aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bilimsel yöntem süreç becerileri
B) Fen bilgisi dersi
C) Öğretmen
D) Öğrenciler
E) Performans değerlendirme

ÖRNEK SORU
Değişken kavramını aşağıdakilerden hangisi daha iyi açıklar?
A) Gözlenen özellikler
B) Etkisi araştırılan nitelikler
C) Bir sonucu ulaştıran nitelik
D) Etkilenme düzeyi araştırılan nitelikler
E) Aldığı değerler farklılaşan nitelikler