Fiziki Coğrafya
- Tektonik Hareketler ve Yeryüzü Şekilleri: Levha tektoniği teorisine göre, dünyanın en aktif deprem ve volkan bölgelerinin dağılımını etkileyen başlıca levha sınırları nelerdir? Bu sınırların coğrafi dağılımını ve meydana getirdiği büyük yer şekillerini (dağ sıraları, okyanus hendekleri, vb.) ayrıntılı olarak açıklayın.
- İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü: Köppen iklim sınıflandırmasına göre, "ılıman denizel iklim" olarak bilinen iklim tipinin görüldüğü bölgeleri ve bu iklim tipinin bitki örtüsü üzerindeki etkilerini detaylı olarak açıklayınız. Bu iklim tipinin görüldüğü bölgelerde yaygın olarak bulunan bitki türlerinden örnekler veriniz.
- Jeomorfolojik Süreçler: Karstik bölgelerde görülen başlıca yer şekilleri (mağaralar, obruklar, dolinler, vb.) nasıl oluşur? Bu yer şekillerinin oluşumunda rol oynayan kimyasal ve fiziksel süreçleri detaylı olarak açıklayınız. Bu tür yer şekillerinin bulunduğu coğrafi bölgelerden örnekler veriniz.
- Toprak Oluşumu ve Türleri: Toprak oluşumunda etkili olan faktörleri (iklim, ana kaya, bitki örtüsü, topografya, zaman) detaylı olarak açıklayınız. Farklı iklim bölgelerinde yaygın olarak görülen toprak türlerini (laterit, çernozyom, podzol, vb.) özellikleriyle birlikte karşılaştırınız.
- Su Döngüsü ve Hidroloji: Yeryüzündeki su döngüsünün temel aşamalarını (buharlaşma, yoğuşma, yağış, yüzey akışı, yeraltı suyu akışı) detaylı olarak açıklayınız. Bir akarsu havzasında su döngüsünü etkileyen başlıca faktörler nelerdir? Bu faktörlerin su döngüsü üzerindeki etkilerini tartışınız.
- Buzullar ve Buzul Şekilleri: Buzulların oluşum koşullarını ve hareket mekanizmalarını açıklayınız. Buzulların oluşturduğu başlıca yer şekillerini (morenler, sirkler, buzul vadileri, vb.) oluşum süreçleriyle birlikte detaylı olarak anlatınız.
- Kıyı Şekilleri ve Kıyı Süreçleri: Kıyı şeritlerinde görülen farklı kıyı tiplerini (dalgalı kıyılar, ria kıyıları, fiyort kıyıları, vb.) oluşum mekanizmalarıyla birlikte açıklayınız. Dalga hareketlerinin ve akıntıların kıyı şekilleri üzerindeki etkilerini tartışınız.
- Doğal Afetler ve Risk Yönetimi: Tsunami olaylarının oluşum nedenlerini ve yaygın olarak görüldüğü coğrafi bölgeleri açıklayınız. Tsunami riskini azaltmak için alınabilecek önlemleri ve risk yönetim stratejilerini tartışınız.
- Atmosferin Katmanları ve Özellikleri: Atmosferin katmanlarını (troposfer, stratosfer, mezosfer, termosfer, ekzosfer) ve bu katmanların özelliklerini (sıcaklık, basınç, gaz bileşimi) detaylı olarak açıklayınız. Her bir katmanın atmosfer olayları ve insan yaşamı üzerindeki etkilerini belirtiniz.
- Okyanus Akıntıları ve Etkileri: Başlıca okyanus akıntılarını (Gulf Stream, Humboldt Akıntısı, vb.) oluşum nedenleriyle birlikte açıklayınız. Bu akıntıların iklimler, deniz yaşamı ve insan faaliyetleri üzerindeki etkilerini tartışınız.
- Nüfus Yoğunluğu ve Dağılışı: Dünya nüfusunun coğrafi dağılışını etkileyen başlıca faktörler nelerdir? Nüfus yoğunluğunun yüksek ve düşük olduğu bölgelere örnekler vererek, bu durumların nedenlerini açıklayınız.
- Göç Hareketleri ve Nedenleri: Göç hareketlerinin (iç göç, dış göç) nedenlerini (ekonomik, sosyal, siyasi, çevresel) detaylı olarak açıklayınız. Göçün göç veren ve göç alan bölgeler üzerindeki etkilerini tartışınız.
- Şehirleşme Süreçleri ve Kentsel Sorunlar: Şehirleşme süreçlerini (sanayi devrimi, kırdan kente göç, vb.) etkileyen faktörleri açıklayınız. Hızlı şehirleşmenin getirdiği kentsel sorunlara (gecekondu bölgeleri, trafik sıkışıklığı, hava kirliliği, vb.) çözüm önerileri sununuz.
- Ekonomik Faaliyetler ve Gelişmişlik: Bir ülkenin ekonomik faaliyetleri (tarım, sanayi, hizmetler) ile gelişmişlik düzeyi arasındaki ilişkiyi açıklayınız. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin ekonomik yapılarındaki farklılıkları karşılaştırınız.
- Tarım Sistemleri ve Sürdürülebilirlik: Geleneksel tarım yöntemleri ile modern tarım yöntemlerini karşılaştırınız. Sürdürülebilir tarım uygulamalarının önemini ve bu uygulamaların çevresel ve ekonomik faydalarını tartışınız.
- Sanayi Devrimleri ve Etkileri: Sanayi devrimlerinin (1., 2., 3. ve 4. sanayi devrimleri) coğrafi yayılışını ve toplumsal etkilerini açıklayınız. Her bir sanayi devriminin üretim süreçleri, enerji kaynakları ve istihdam üzerindeki etkilerini karşılaştırınız.
- Ulaşım Sistemleri ve Ağları: Ulaşım sistemlerinin (karayolu, demiryolu, havayolu, denizyolu) gelişimini ve ulaşım ağlarının coğrafi dağılışını etkileyen faktörleri açıklayınız. Farklı ulaşım türlerinin avantajlarını ve dezavantajlarını karşılaştırınız.
- Siyasi Coğrafya ve Jeopolitik: Ülkelerin jeopolitik konumlarını etkileyen faktörleri (stratejik kaynaklar, coğrafi engeller, ulaşım yolları, vb.) açıklayınız. Jeopolitik rekabetin ve uluslararası ilişkilerin coğrafi boyutlarını tartışınız.
- Kültürel Coğrafya ve Dinler: Dünyadaki başlıca dinlerin (Hristiyanlık, İslam, Budizm, Hinduizm, vb.) coğrafi dağılışını ve kültürel etkilerini açıklayınız. Dinlerin mimari, sanat, gelenekler ve sosyal yapılar üzerindeki etkilerini tartışınız.
- Dil Aileleri ve Yayılışı: Dünyadaki başlıca dil ailelerini (Hint-Avrupa, Çin-Tibet, Afro-Asyatik, vb.) coğrafi yayılışlarıyla birlikte açıklayınız. Dil ailelerinin kültürel etkilerini ve dilin coğrafi dağılımını etkileyen faktörleri tartışınız.
- Avrupa Birliği ve Entegrasyon: Avrupa Birliği'nin kuruluş nedenlerini ve entegrasyon sürecini açıklayınız. Birliğin ekonomik, siyasi ve sosyal etkilerini tartışınız. Avrupa Birliği'nin karşılaştığı güncel sorunlara (Brexit, göç krizi, vb.) değininiz.
- Güneydoğu Asya'nın Jeopolitiği: Güneydoğu Asya'nın jeopolitik önemini ve bölgedeki başlıca siyasi sorunları (Çin Denizi ihtilafları, Rohingya krizi, vb.) açıklayınız. Bölgedeki ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişimini etkileyen faktörleri tartışınız.
- Afrika'daki Kalkınma Sorunları: Afrika kıtasındaki kalkınma sorunlarının (yoksulluk, açlık, sağlık sorunları, siyasi istikrarsızlık, vb.) nedenlerini ve bu sorunların coğrafi dağılımını açıklayınız. Kalkınmayı teşvik etmek için alınabilecek önlemleri tartışınız.
- Latin Amerika'nın Sosyal ve Ekonomik Yapısı: Latin Amerika'nın sosyal ve ekonomik yapısını şekillendiren başlıca faktörler (tarihsel süreçler, doğal kaynaklar, siyasi rejimler, vb.) nelerdir? Bölgedeki eşitsizlik, yoksulluk ve sosyal hareketler gibi sorunları tartışınız.
- Orta Doğu'nun Siyasi ve Coğrafi Sorunları: Orta Doğu'nun siyasi ve coğrafi sorunlarının (savaşlar, terörizm, enerji kaynakları, su kıtlığı, vb.) nedenlerini açıklayınız. Bölgedeki jeopolitik rekabetin ve uluslararası müdahalelerin etkilerini tartışınız.
- Küresel İklim Değişikliği ve Etkileri: Küresel iklim değişikliğinin nedenlerini (sera gazları, fosil yakıt kullanımı, ormansızlaşma) ve etkilerini (sıcaklık artışı, deniz seviyesinin yükselmesi, aşırı hava olayları) detaylı olarak açıklayınız. İklim değişikliğiyle mücadele etmek için alınabilecek önlemleri tartışınız.
- Su Kaynakları ve Su Kıtlığı: Dünyadaki su kaynaklarının dağılımını ve su kıtlığı yaşanan bölgeleri açıklayınız. Su kıtlığının nedenlerini (iklim değişikliği, nüfus artışı, aşırı tüketim, vb.) ve su yönetimi için alınabilecek önlemleri tartışınız.
- Biyoçeşitlilik Kaybı ve Koruma: Biyoçeşitlilik kaybının nedenlerini (habitat kaybı, kirlilik, aşırı avlanma, vb.) ve sonuçlarını (ekosistem bozulması, türlerin yok olması, vb.) açıklayınız. Biyoçeşitliliği korumak için alınabilecek önlemleri tartışınız.
- Enerji Kaynakları ve Enerji Güvenliği: Yenilenebilir ve yenilenemez enerji kaynaklarını karşılaştırınız. Enerji kaynaklarının coğrafi dağılımını ve enerji güvenliği sorunlarını açıklayınız. Sürdürülebilir enerji politikalarının önemini tartışınız.
- Gıda Güvenliği ve Tarım: Gıda güvenliği kavramını ve dünyadaki gıda güvensizliği yaşanan bölgeleri açıklayınız. Gıda üretimini ve dağıtımını etkileyen faktörleri (iklim değişikliği, su kaynakları, toprak verimliliği, vb.) tartışınız. Gıda güvencesini sağlamak için alınabilecek önlemleri tartışınız.
- Sürdürülebilir Kalkınma ve Hedefleri: Sürdürülebilir kalkınma kavramını ve Birleşmiş Milletler'in sürdürülebilir kalkınma hedeflerini (SDG'ler) açıklayınız. Bu hedeflere ulaşmak için coğrafyanın rolünü tartışınız.
- Kutuplaşma ve Kutup Bölgelerinin Önemi: Kutup bölgelerinin (Arktika ve Antarktika) coğrafi özelliklerini ve önemini açıklayınız. Kutuplardaki iklim değişikliği, kaynak rekabeti ve uluslararası işbirliği konularını tartışınız.
- Afet Yönetimi ve Planlaması: Doğal afetlerin (deprem, sel, yangın, vb.) nedenlerini ve etkilerini coğrafi perspektifle açıklayınız. Afet riskini azaltmak ve afetlere hazırlıklı olmak için alınabilecek önlemleri tartışınız.
- Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS): Uzaktan algılama teknolojilerinin (uydu görüntüleri, hava fotoğrafları, vb.) ve CBS'nin coğrafi analizlerdeki önemini açıklayınız. Bu teknolojilerin kullanım alanlarına örnekler veriniz.
- Kentsel Planlama ve Akıllı Şehirler: Kentsel planlamanın temel ilkelerini ve akıllı şehirler kavramını açıklayınız. Sürdürülebilir şehirler oluşturmak için kullanılabilecek teknolojileri ve yaklaşımları tartışınız.
- Denizlerdeki Kirlilik ve Sorunlar: Denizlerdeki kirliliğin nedenlerini (plastik atıklar, petrol sızıntıları, endüstriyel atıklar, vb.) ve deniz ekosistemleri üzerindeki etkilerini açıklayınız. Deniz kirliliğiyle mücadele etmek için alınabilecek önlemleri tartışınız.
- Dijital Coğrafya ve Veri Analizi: Dijital coğrafya kavramını ve coğrafi verilerin analizi için kullanılan yöntemleri açıklayınız. Büyük veri (big data) ve yapay zeka teknolojilerinin coğrafi çalışmalardaki rolünü tartışınız.
- Kentsel Dönüşüm ve Yenileme: Kentsel dönüşümün nedenlerini ve kentsel yenileme projelerinin amaçlarını açıklayınız. Kentsel dönüşümün sosyal, ekonomik ve çevresel etkilerini tartışınız.
- Ekolojik Ayak İzi ve Sürdürülebilir Tüketim: Ekolojik ayak izi kavramını ve sürdürülebilir tüketim alışkanlıklarının önemini açıklayınız. Bireysel ve toplumsal düzeyde ekolojik ayak izini azaltmak için alınabilecek önlemleri tartışınız.
- Gezegen Sağlığı ve İnsan-Çevre İlişkisi: Gezegen sağlığı kavramını ve insan faaliyetlerinin gezegen üzerindeki etkilerini açıklayınız. Sağlıklı bir gezegen için insan-çevre ilişkisinde dikkat edilmesi gerekenleri tartışınız.
- Coğrafyanın Tarihsel Gelişimi: Coğrafya biliminin Antik Çağ'dan günümüze kadar olan gelişimini ana hatlarıyla açıklayınız. Önemli coğrafyacıların katkılarını ve coğrafyanın temel yaklaşımlarını tartışınız.
- Çevreci ve Determinist Yaklaşımlar: Çevreci (possibilist) ve determinist yaklaşımları coğrafya açısından karşılaştırınız. Bu yaklaşımların insan-çevre ilişkisine bakış açısını ve temel farklılıklarını açıklayınız.
- Bölge Kavramı ve Bölgesel Coğrafya: Bölge kavramının ne olduğunu ve bölgesel coğrafyanın amaçlarını açıklayınız. Farklı bölge türlerine (doğal bölgeler, beşeri bölgeler, işlevsel bölgeler, vb.) örnekler veriniz.
- Mekansal Analiz ve Coğrafi Modeller: Coğrafyada kullanılan mekansal analiz yöntemlerini (dağılım analizi, yakınlık analizi, vb.) ve coğrafi modelleri (mekan modeli, yerleşim modeli, vb.) açıklayınız. Bu yöntem ve modellerin coğrafi problemleri çözmedeki rolünü tartışınız.
- Coğrafi Etik ve Sorumluluk: Coğrafyacıların ve toplumun çevresel sorunlar karşısındaki etik sorumluluklarını tartışınız. Coğrafya bilgisinin adil ve sürdürülebilir bir dünya yaratmadaki rolünü değerlendiriniz.
- Küreselleşme ve Coğrafi Dönüşümler: Küreselleşme sürecinin coğrafi etkilerini (ticaret ağları, kültürel etkileşim, göç, vb.) açıklayınız. Küreselleşmenin yerel ve bölgesel düzeylerde yarattığı dönüşümleri tartışınız.
- Siyasal Ekoloji ve Çevre Politikaları: Siyasal ekoloji kavramını ve çevre politikalarının nasıl şekillendiğini açıklayınız. Çevresel sorunların siyasi, ekonomik ve sosyal boyutlarını tartışınız.
- Toplumsal Cinsiyet ve Coğrafya: Toplumsal cinsiyetin coğrafi dağılımını ve mekansal örgütlenmeyi nasıl etkilediğini açıklayınız. Cinsiyet eşitliği ve sosyal adalet kavramlarının coğrafya ile ilişkisini tartışınız.
- Göçmenlik Çalışmaları ve Coğrafi Analiz: Göçmenlik çalışmalarının coğrafi analizlerde nasıl bir rol oynadığını açıklayınız. Göçmenlerin yerleşimi, uyumu ve kimlikleri üzerindeki coğrafi etkileri tartışınız.
- Geleceğin Coğrafyası ve Trendler: Gelecekte coğrafya bilimini etkileyecek olası trendleri ve gelişmeleri (iklim değişikliği, teknolojik gelişmeler, nüfus artışı, vb.) tartışınız. Geleceğin coğrafyasında coğrafyacıların nasıl bir rol oynayacağını değerlendiriniz.
