Denizcilik aletleri

• Can yeleği
• Echo sounder
• Ekograf
• Gemi kampanaları
• Kampana
• Kavela
• Matafora
• Navtex
• Palamar
• Parakete (aygıt)
• Pusula
• Role cetveli
• Çıpa

Can yeleği​

Bugün kullanılmakta olan dört çeşit can yeleği vardır.

Mantar Tipi Can Yeleği
Mantarların bir torba içerisine düzgün olarak istif edilmesi ile yapılmışlardır. Üzerlerinde hiçbir malzeme yoktur.

Kapok Tipi Can Yeleği
Pamuk elyafların bir naylon içerisinde havası alınmış vaziyette doldurulması ile ve bu torbalarında branda kılıflar içine düzgün olarak konulması ile yapılırlar. Bu tip can yelekleri ceket şeklinde giyilir. Sıyrılmamaları için kuşakları muhakkak surette bağlanmalıdır.

Alman Tipi Şişirme Can Yelekleri
İki tane lastik ciğer ile kepten teşekkül edilmiştir. Can yeleğinin üzerinde kullanılacak malzeme olarak ; kepin üzerindeki lambayı yakacak bir batarya, sesimizi uzağa duyurmak için bir düdük, radar ekosu veren ciğerin ve kepin üzerindeki plakalar, denizde toplu bulunmak için 1 metre boyunca el incesi (ip), deniz boyama markeri mevcuttur. Can yeleği hava tüpleri veya nefes ile siboptan şişer.

Amerikan Tipi Şişirme Can Yelekleri
Bir ciğeri vardır. O da hava tüpü veya nefes ile rekordan şişer. Sesimizi duyurmakta kullanılan düdük, toplu bulunmak için ince bir tane fener, can yeleğinin techizatlarındandır.

Echo sounder​

Echo sounder, ultrasonik ses dalgaları yardımıyla deniz dibi derinliğini ölçen ve dikey deniz ortamındaki cisimlerin yüzeye olan mesafesini tespit eden bir seyir yardımcı cihazıdır. Balıkçılıkta, balık sürülerinin aranmasında kullanılmaktadır. Bu cihazlarda ultrasonik ses dalgalarının kullanılma nedeni denizde daha çabuk yayılma özelliğine sahip olmalarıdır.

Echo sounder deniz suyuna 14-200 kHz frekanslı pals şeklinde bir enerji gönderir. Geminin omurga hizasından deniz suyuna dik olarak gönderilen hüzme şeklindeki bu enerji palsi deniz ortamındaki yansıtıcı hedeflere çarpıp yankı olarak geri döner. Cihaz alıcısı tarafından bu ekolar alınıp genliği yükseltilir ve bir kayıt edicide kaydedilir.

Ekograf​

Ekograf denizlerin derinliği ölçen alete verilen addır.Ekograf adı verilen aletlerle deniz dibine ses dalgaları gönderilir ve yankının kaç saniyede döndüğü hesaplanır. Böylece ses hızından hareket edilerek derinlik ölçümü yapılabilir. Ayrıca;kurşun toplar halatlarla derine salınarak da derinlik ölçümü yapılmaktadır.

Gemi kampanaları​

Gemi kampanaları,zil olarak saatleri gösteren bir sistemdir.Gemi güvertelerinde gemicilerin vardiya ve dinlenme zamanlarını düzenlemek için kullanılıyordu. Sivil saatlere benzemez,zilin vuruşu saatin zamanı ile uyumlu değildir.Sekiz kampana vuruşu vardır,dört saatlik bir nöbetin herbir yarım saatinde. Kampana herbir yarım saatte çalınır.

Kampana​

Kampana, geminin baş tarafındaki direk üzerinde bulunan küçük çandır. Eskiden etkin olarak gemi içi haberleşmede kullanılsa da günümüzde yerini telsiz ve diğer dahili haberleşme yöntemleri almıştır. Yoğun siste kullanımı gerekebileceğinden tüm gemilerde bulunması şart olan bir donanımdır.

Kavela​

Kavela (kavalye veya kavilya olarak da bilinir), halat dikişi için halat ucundaki kolları açmaya ve düğüm çözmeye yarayan, ayrıca geçici bir tutacak olarak da kullanılabilen, kama şekilli bir denizci aracıdır. Kavela konik ve genelde eğri şekilli bir çubuktur, bir ucu yuvarlatılmış veya yassılaştırılarak kütleştirilmiştir. Boyu genelde 15-30 cm uzunluğundadır ama bazen kullanıldığı ipin kalınlığına bağlı olarak 60 cm'den fazla olabilir. Metalden veya, cilalı tahta veya kemikten yapılır. Kavela, kaşkaval olarak da adlandırılır (ama kaşkavalın bir diğer anlamı yelkenlerdeki deliklere geçirilen takozdur).Kavalye kendi başına bir araç olabileceği gibi bir çakıdaki aletlerden biri de olabilir.

Matafora​

Matafora veya Davit gemilerde ya da sahilde can kurtarma filikalarının asıldığı,ve filikaları indirip kaldırmaya yarayan vinç sistemlerine verilen addır.

NAVTEX​

(Navigational Text). Navtex cihazı uluslararası orta frekansta gemilere seyirde tehlike ve emniyet raporları ile havaraporu tahmin ve uyarılarını otomatik olarak yazılı veren haberleşme cihazıdır.

Cihaz tek yönlü olarak, kıyıdan 740 km uzaklıkta ( yaklaşık 400 deniz mili )yayın yapan kıyı istasyonundan otomatik olarak veri alır. Navtex yayınları ücretsiz olarak yayınlanmaktadır.

Navtex hava raporu yayınları basitleştirilmiş olarak kısa formatta yayınlanır.

Navtex, Uluslararası Denizcilik Organizasyonu'nun (IMO) bir parçasıdır. Aynı zamanda GMDSS ( Küresel Denizde Tehlike ve Emniyet Sistemini ) 'in de önemli bir parçasıdır.

Palamar​

Palamar, gemileri iskele, rıhtım veya şamandıraya bağlamaya yarayan kalın halattır.

Parakete​

Parakete, gemi hızını ve aldığı yolun miktarını gösteren cihaz. Gemi teknesinden elle veya sabit bir delikten sarkıtılan parakete, tekne altındaki akan suyun hızına bağlı olarak çalışır.

Prensip olarak üç tür parakete vardır. Elle denize atılarak hız ölçmeye yarayan el paraketesi, suyun bir pervaneyi çevirmesiyle; ikinci tür parakete suyun hidrodinamik etkisi esasına göre çalışır. Bu paraketeler biri geminin başına, diğeriyse suyun kolayca girebileceği fakat akıntı olmayan alt kısmına uzanan iki borudan meydana gelir. Gemi hareket edince baş tarafta meydana gelen hıza bağlı basınç ile akıntı olmadığı için sabit basınç arasındaki fark bir göstergede hız olarak görülür. Diğer bir parakete türü de elektromanyetik esasa göre çalışan modern gemilerde bulunan hız ölçme sistemidir. Bu paraketenin çalışma prensibi Lenz kanununa dayanır. Bu prensibe göre bir manyetik alan içerisinde hareket eden iletkenin uçlarında potansiyel (gerilim) meydana gelir. Parakete kılıcında meydana getirilen manyetik saha, deniz suyu içinde gemi hızında hareket eder. Deniz suyu iletken olduğu için çubuk görevi yaparak, parakete kılıcına rastlayan kısımlarda gerilim meydana gelir. Bu gerilim hıza bağlı olarak artar. Yükselticilerde kuvvetlendiriciler, sinyal gemisinin hızını gösterir.

Pusula​

Pusula, başlıca olarak seyrüseferde ve arazi tetkikinde kullanılan, Dünya üzerinde yön tespit etmeye yarayan cihaz. Pusulalar; manyetik veya cayroskopik olarak ya da bir yıldıza göre yön belirleme prensipleriyle çalışırlar. En eski pusula türü, Dünya'nın manyetik alanına göre yönleri gösteren manyetik pusuladır ve sıklıkla pusula sözcüğü, manyetik pusula ile eşanlamlı olarak kullanılır.

Manyetik pusula, Dünya'nın manyetik alanının doğrultusunu gözlemlemekte kullanılan, kerteriz alıp mevki bulmaya yardım eden mıknatıslaşmış bir iğnedir. Manyetik olmayan bir maddeden yapılmış bir kutu içinde bulunur. Temel organı hareketli bir mıknatıstan oluşan diğer ölçü aygıtları da bu adla anılır.

Pusula, İtalyanca bir sözcük olan bussola kelimesinden Türkçeye geçmiştir.

Role cetveli​

Role cetveli, bir acil veya gemiyi terk durumunda, hangi gemi personeli ve yolcusunun ne yapacağını belirten, iş planlama ve görevlendirmelerinin yazıldığı tablolardır. Bu cetveller, gemi denize çıkmadan önce hazırlanır. Gerekli personel ve görev değişimleri işlenir ve gemide köprüüstü, makine dairesi, zabitan, mürettebat ve yolcu salonları gibi göze çarpan yerlere asılmaktadır.

Çıpa veya Çapa​

Denizcilikte herhangi bir deniz taşıtını istenilen bir yerde sabit tutmak için suyun dibine bırakılan, iki veya daha çok kanca şeklinde kolu bulunan, uzun bir zincire veya kabloya bağlı, genellikle metalden yapılmış alet. Çıpalar deniz dibine saplanarak ya da takılarak, taşıtın bulunduğu mevkiiden uzaklaşmasını engellerler.

Antik çıpalar, büyük taşlardan, taş dolu sepetlerden, kum torbalarından veya kurşun doldurulmuş kütüklerden yapılırdı. Bu çıpalar deniz taşıtını, sadece ağırlıkları vasıtasıyla sabit yerde tutarlardı. Deniz taşıtları büyüdükçe daha etkin bir alet bulunması gerekti. Önceleri tahtadan yapılmış kancalar kullanılmaya başlandı. Zamanla bunların yerini metal kancalar aldı. Kancaların sayısı artırıldı ve dişler eklenmeye başlandı. Diğer önemli bir gelişme ise kancalar ve dişler ile dik açı yapan ufki bir kolun eklenmesi oldu. Bu kol, çıpanın kancalarının deniz yatağında dik durmasını ve böylece birinin iyice saplanabilmesini sağlar. Stok çıpa ya da balıkçı çıpası denen bu tip çıpalar, asırlardır en yaygın şekilde kullanılan çıpa türü olmuştur.