Devlet Bütçesi
1927 yılında yürürlüğe giren Muhasebe-i Umumiye
Kanununda yer alan bütçe tanımının özellikleri:
Devlet müesseselerince hazırlanmasıGelir gider
tahmini olmasıUygulanmasına önceden izin
verilmesi
Bütçeleme, siyasal sistemlerden iktisat teorilerinden
hukuksal yapılardan muhasebe ilkelerinden
etkilenir.
Bütçe, kamu kesiminin ekonomi üzerindeki etkisi
Kamu yöneticilerinin hizmet programlarıöncelik
sıralamasıSatın alınacak mal ve hizmetlerin
değerlendirilmesi Yönetim kararlarının analizciler
tarafından değerlendirilmesi hakkında bilgi verir.
Kamu gelirleri ve giderleri üzerinde parlamentoya
yetki tanınmasınıifade eden kavram Bütçe hakkıdır.
Fransa'da ilk çağdaşbütçe Restorasyon döneminde
ortaya çıkmıştır.
Türkiye'de bütçe hakkınıilk kez kabul eden ve
düzenleyen belge 1924 Anayasasıdır.
Bir önceki mali yıla ait kesin hesap kanun
tasarısının, yeni yıl bütçe kanun tasarısıile birlikte
karara bağlanacağıilk kez 1982 anayasasında yer
almıştır.
Klasik bütçe işlevleri: Ekonomik ve mali işlev, Siyasi
işlev, Hukuki işlev, Denetim işlevi
Akaryakıt tüketim vergisinden toplanan paraların,
karayolu bakım ve onarımıiçin kullanılmasıgenellik
ilkesine aykırıdır.
Program ödenek miktarlarının yasama organı
tarafından kabul edilmesine ve değiştirilmesinin de
ancak yasama organıtarafından yapılmasına olanak
sağlayan bütçe ilkesi Bölüm onayıilkesidir.
Türkiye'de olağanüstü bütçe uygulaması1944-1945
mali yılından itibaren kaldırılmıştır.
Bir vatandaşın ilköğretim okulu yapımıiçin 200
milyar TL bağışının kabul edilmesi bütçe
ilkelerinden Genellik ilkesi istisnasına bir örnektir.
Sadece kamu hizmeti üretiminde kullanılan girdilere
göre sınıflama yapan bütçeleme sistemi Klasik
bütçedir.
Borçlanmayı, temel bütçe geliri olarak gören bütçe
yatırım bütçesidir.
Programların maliyetlerinin ve her program altında
gerçekleştirilen işlerin ölçüldüğü bütçe Performans
bütçedir.
Gelişmişyatırım bütçesi örneklerinin ilk görüldüğü
ülke İsveçtir.
Belirli amaçlara ulaşmak üzere gelecekte yapılması
istenen faaliyetlerin saptanmasıve izlenecek yolların
seçilmesine Planlama denir.
PPBS'nin klasik bütçeden farklıözellikleri:
Hedeflere ulaşmanın denetlenmesi Siyasal tercihlerin
ağır basmasıSistem analizi tekniklerinin
kullanılmasıAkılcıkararların alınmasına yardımcı
olunması
PPBS'nin ekonomik ve mali tekniklerden
yararlanarak, nesnel ve objektif kararlar alınmasına
yardımcıolmasıSiyasi organa tanıtılma sorununa
neden olur.
Türkiye'de program bütçe sistemine 1973 yılında
geçilmiştir.
Klasik bütçedeki ekonomik sınıflama, PPBS'nin
Ödenek türü bütçe sınıflamasıiçinde yer alır.
Harcama kalemi sınıflamasındaki cari harcamalar:
Personel giderleri, Yolluklar, Hizmet alımları,
Tüketim malıve malzeme alımları
Programın niteliği ve önemi, sorumlu birimler,
hizmetin gelişimi ve programın amaçlarıgibi bilgiler
Program gerekçesinde yer alır.
Harcamacıkuruluşlar, Maliye Bakanlığı'na bağlı
Bütçe Dairesi Başkanlığıbirimi yardımıyla bütçe
hazırlıklarınıyürütür.
Harcamacıkuruluşların bütçe teklifleri, bütçe
tasarısınıhazırlamak üzere Bütçe ve Mali Kontrol
Genel Müdürlüğünde toplanır.
Bütçenin hazırlanmasında Devlet Planlama
Teşkilatının görevi yatırım ödeneklerinin
onaylanmasıdır.
Devlet memurlarına ödenen yollukların gösterildiği
bütçeye bağlıcetvel H cetvelidir.
12 Eylül 1980'den sonra Milli Güvenlik Konseyi
döneminde, Bakanlar Kurulu bütçe yasa tasarısını
mali yıl başından en az 120 gün önceDanışma
Meclisine sunmak zorundaydı.
Bütçe tasarısının TBMM Genel Kurulunda
görüşülmesinde, politik taleplerle, bütçe denkliğinin
ve hükümetin mali programının bozulmamasını
sağlayan kısıtlama Gider arttırıcı, gelir azaltıcı
önerge verilememesi
Geçici bütçe uygulamasının sakıncaları: Yeni
hizmetlere başlanamaması, Yatırımların aksaması,
Mahsup işlemlerinin karışıklık yaratması,
Ödeneklerin yerlerine ulaştırılamaması
Genel Bütçe Kanunu Resmi Gazetede
yayımlanmasıyla yürürlüğe girer.
Vergi borcu miktarının, yasalarda belirtilmişmatrah
ve vergi oranlarına göre saptanmasına Tarh denir.
Genel Bütçe yasasıile tahsiline izin ve yetki verilen
gelir tahminleri B cetvelinde bulunur.
Birinci derece ita amirlerinin, aldığıödenekleri kendi
kuruluşlarıiçinde dağıtılırken, ödeme emirleri
Sayıştay tarafından vize edilir.
Bütçeyle verilen ödeneğin yetmemesi ve aktarma
yapma olanağının da bulunmamasıhalinde Ek
ödenek alınmasıişlemine başvurulabilir.
1927 yılında yürürlüğe giren Muhasebe-i Umumiye
Kanununda yer alan bütçe tanımının özellikleri:
Devlet müesseselerince hazırlanmasıGelir gider
tahmini olmasıUygulanmasına önceden izin
verilmesi
Bütçeleme, siyasal sistemlerden iktisat teorilerinden
hukuksal yapılardan muhasebe ilkelerinden
etkilenir.
Bütçe, kamu kesiminin ekonomi üzerindeki etkisi
Kamu yöneticilerinin hizmet programlarıöncelik
sıralamasıSatın alınacak mal ve hizmetlerin
değerlendirilmesi Yönetim kararlarının analizciler
tarafından değerlendirilmesi hakkında bilgi verir.
Kamu gelirleri ve giderleri üzerinde parlamentoya
yetki tanınmasınıifade eden kavram Bütçe hakkıdır.
Fransa'da ilk çağdaşbütçe Restorasyon döneminde
ortaya çıkmıştır.
Türkiye'de bütçe hakkınıilk kez kabul eden ve
düzenleyen belge 1924 Anayasasıdır.
Bir önceki mali yıla ait kesin hesap kanun
tasarısının, yeni yıl bütçe kanun tasarısıile birlikte
karara bağlanacağıilk kez 1982 anayasasında yer
almıştır.
Klasik bütçe işlevleri: Ekonomik ve mali işlev, Siyasi
işlev, Hukuki işlev, Denetim işlevi
Akaryakıt tüketim vergisinden toplanan paraların,
karayolu bakım ve onarımıiçin kullanılmasıgenellik
ilkesine aykırıdır.
Program ödenek miktarlarının yasama organı
tarafından kabul edilmesine ve değiştirilmesinin de
ancak yasama organıtarafından yapılmasına olanak
sağlayan bütçe ilkesi Bölüm onayıilkesidir.
Türkiye'de olağanüstü bütçe uygulaması1944-1945
mali yılından itibaren kaldırılmıştır.
Bir vatandaşın ilköğretim okulu yapımıiçin 200
milyar TL bağışının kabul edilmesi bütçe
ilkelerinden Genellik ilkesi istisnasına bir örnektir.
Sadece kamu hizmeti üretiminde kullanılan girdilere
göre sınıflama yapan bütçeleme sistemi Klasik
bütçedir.
Borçlanmayı, temel bütçe geliri olarak gören bütçe
yatırım bütçesidir.
Programların maliyetlerinin ve her program altında
gerçekleştirilen işlerin ölçüldüğü bütçe Performans
bütçedir.
Gelişmişyatırım bütçesi örneklerinin ilk görüldüğü
ülke İsveçtir.
Belirli amaçlara ulaşmak üzere gelecekte yapılması
istenen faaliyetlerin saptanmasıve izlenecek yolların
seçilmesine Planlama denir.
PPBS'nin klasik bütçeden farklıözellikleri:
Hedeflere ulaşmanın denetlenmesi Siyasal tercihlerin
ağır basmasıSistem analizi tekniklerinin
kullanılmasıAkılcıkararların alınmasına yardımcı
olunması
PPBS'nin ekonomik ve mali tekniklerden
yararlanarak, nesnel ve objektif kararlar alınmasına
yardımcıolmasıSiyasi organa tanıtılma sorununa
neden olur.
Türkiye'de program bütçe sistemine 1973 yılında
geçilmiştir.
Klasik bütçedeki ekonomik sınıflama, PPBS'nin
Ödenek türü bütçe sınıflamasıiçinde yer alır.
Harcama kalemi sınıflamasındaki cari harcamalar:
Personel giderleri, Yolluklar, Hizmet alımları,
Tüketim malıve malzeme alımları
Programın niteliği ve önemi, sorumlu birimler,
hizmetin gelişimi ve programın amaçlarıgibi bilgiler
Program gerekçesinde yer alır.
Harcamacıkuruluşlar, Maliye Bakanlığı'na bağlı
Bütçe Dairesi Başkanlığıbirimi yardımıyla bütçe
hazırlıklarınıyürütür.
Harcamacıkuruluşların bütçe teklifleri, bütçe
tasarısınıhazırlamak üzere Bütçe ve Mali Kontrol
Genel Müdürlüğünde toplanır.
Bütçenin hazırlanmasında Devlet Planlama
Teşkilatının görevi yatırım ödeneklerinin
onaylanmasıdır.
Devlet memurlarına ödenen yollukların gösterildiği
bütçeye bağlıcetvel H cetvelidir.
12 Eylül 1980'den sonra Milli Güvenlik Konseyi
döneminde, Bakanlar Kurulu bütçe yasa tasarısını
mali yıl başından en az 120 gün önceDanışma
Meclisine sunmak zorundaydı.
Bütçe tasarısının TBMM Genel Kurulunda
görüşülmesinde, politik taleplerle, bütçe denkliğinin
ve hükümetin mali programının bozulmamasını
sağlayan kısıtlama Gider arttırıcı, gelir azaltıcı
önerge verilememesi
Geçici bütçe uygulamasının sakıncaları: Yeni
hizmetlere başlanamaması, Yatırımların aksaması,
Mahsup işlemlerinin karışıklık yaratması,
Ödeneklerin yerlerine ulaştırılamaması
Genel Bütçe Kanunu Resmi Gazetede
yayımlanmasıyla yürürlüğe girer.
Vergi borcu miktarının, yasalarda belirtilmişmatrah
ve vergi oranlarına göre saptanmasına Tarh denir.
Genel Bütçe yasasıile tahsiline izin ve yetki verilen
gelir tahminleri B cetvelinde bulunur.
Birinci derece ita amirlerinin, aldığıödenekleri kendi
kuruluşlarıiçinde dağıtılırken, ödeme emirleri
Sayıştay tarafından vize edilir.
Bütçeyle verilen ödeneğin yetmemesi ve aktarma
yapma olanağının da bulunmamasıhalinde Ek
ödenek alınmasıişlemine başvurulabilir.
