Laptop pilleri, sonsuz bir ömre sahip değiller; en fazla dört-beş sene içinde ömürlerini tüketiyorlar.
Bilgisayar yazılımlarının zamanla yavaşlaması veya bir telefonun zamanla çizilmesi gibi piller de zamanla deformasyona uğrar ve kullanılmaz hale gelir. Peki pillerin ömrünün tükenmesinde sorumlu kim ve piller neden zamanla güçlerin kaybediyorlar?
Tüm elektronik cihazlar gibi dizüstü bilgisayarların pilleri de zaman içinde kullanım ömürlerin tamamlıyorlar ve güçlerini kaybederek artık bilgisayarı çalıştırmak için yeterli gücü depolayamaz hale geliyorlar.
Kısaca lityum-iyon piller şu şekilde çalışırlar: Ametal lityumdan meydana gelen pozitif elektrot (anot), karbon negatif elektrota(katot) bağlıdır. Pili şarj etmek için iyonlar (elektrik yüklü atomlar) lityum katot üzerinden iyonların biriktirildiği karbon anota itilir.
Bu iyonların serbest bırakılması, yani lityum katoda doğru olan akımsayesinde ise laptop'unuz veya cep telefonunuz güce kavuşur.
Hemen hemen her tür pil bu prensiple çalışmaktadır. Lityum-iyon piller ise tüketici elektroniğine daha uygun olduğu için bu alanda daha sık kullanılmaktadır. Bu tür piller hafif ve taşınabilir olmasının yanı şarj olabilme seviyesi de yüksektir. Lityum-iyon pillerin en önemli özelliği ise önemli bir bozulmaya uğramadan yüzlerce kereşarj edilebilmesidir.
Sürekli kullanıldığında bir lityum-iyon pilin ömrü iki yılın altındadır. Pillerin kimyasal bir işlemle çalıştığı düşünüldüğünde böyle bir kötüleşme beklenmektedir. Hiçbir kimyasal reaksyion kusursuz değildir ve hepsi bir çeşit enerji kaybıyla sonuçlanır.
Pil tanılama ve analiz şirketi Cadex'in genel müdürü Isidor Bunchmankonu hakkında şunları söylüyor:
"Piller yaşlandıkça iyon akışını azaltan bazı engeller meydana gelir ve bu engeller pili zamanla kullanılmaz hale getirir."
Bunchman, genel olarak katotun zamanla kimyasal değişiklikler nedeniyle bozulmaya uğramasından bahsediyor. İyonların tekrar tekrar yüklenmesi ve boşaltılması aslında lityum maddesinin yapısını değiştirir ve ilerideki değişimleri daha zor hale getirir.
Tekrarlanan kimyasal reaksiyonlar, pilin içersindeki katotun üzerinde çözünmüş metal artıkları bırakır (bu, anotta daha az meydana gelir). Pillerini içerisinde bulunan elektrolitler de bozulmaya eğilimlidir, zamanla katot üzerinde oksitlenerek iyonların yolunu tıkarlar.
Bütün bunların yanında, aslında en değerli elektronik eşyalarımızın bile ömrü oldukça kısa. Kullanıcılar yaklaşık iki senede bir kere telefonlarını yenisiyle değiştiriyorlar.
Örneğin, iki senelik iPod'unuz şu an hala çalışıyor olabilir, ama yine deyenisini daha çok tercih edeceksinizdir. İşte bu nedenle pil ömrü çok ciddi bir konu olsa da, insanoğlunun teknlolojik seviyesi henüz bu soruna kalıcı bir çözüm bulabilmiş değil. Mobil cihazların gücü tükenen piller nedeniyle ömrünün kısalmaması için kullanıcılara yapılan en sık tavsiyle, bir telefon, müzik çalar, dizüstü bilgisayarın pilinin rahatsız edici boyutta güçten düşmesi durumunda, yeni bir pil satın almalarıdır. Böylece, söz konusu elektronik cihazın modeline ait yedek parçalar piyasadan çekilmeden, yeni bir pille cihazınızı dört-beş sene daha kullanma fırsatı yakalarsınız.
Elektrikli arabaların geliştirilmesi de pil araştırmalarına bağlı bulunuyor. Araba şirketlerinin birkaç sene sonra kullanılmaz hale gelen bir araç üretme şansı olmadığından, daha güçlü ve uzun ömürlü piller geliştirmek için ciddi boyutta para ve zaman harcıyorlar.
Kısacası, insanoğlu bu sorunun çözümü için şu anda bilim insanların araştırmalarını başarıyla sonuçlandırmasını bekliyor ve ömrü tükenmeyecek piller yaratılmasını umut ediyor.
Bilgisayar yazılımlarının zamanla yavaşlaması veya bir telefonun zamanla çizilmesi gibi piller de zamanla deformasyona uğrar ve kullanılmaz hale gelir. Peki pillerin ömrünün tükenmesinde sorumlu kim ve piller neden zamanla güçlerin kaybediyorlar?
Tüm elektronik cihazlar gibi dizüstü bilgisayarların pilleri de zaman içinde kullanım ömürlerin tamamlıyorlar ve güçlerini kaybederek artık bilgisayarı çalıştırmak için yeterli gücü depolayamaz hale geliyorlar.
Şarj edilebilir piller nasıl çalışıyor?
Cihazlarda kullandığımız pillerden bahsettiğimizde, büyük çoğunlukla lityum-iyon pilleri veya benzerini kastediyoruz.Kısaca lityum-iyon piller şu şekilde çalışırlar: Ametal lityumdan meydana gelen pozitif elektrot (anot), karbon negatif elektrota(katot) bağlıdır. Pili şarj etmek için iyonlar (elektrik yüklü atomlar) lityum katot üzerinden iyonların biriktirildiği karbon anota itilir.
Bu iyonların serbest bırakılması, yani lityum katoda doğru olan akımsayesinde ise laptop'unuz veya cep telefonunuz güce kavuşur.
Hemen hemen her tür pil bu prensiple çalışmaktadır. Lityum-iyon piller ise tüketici elektroniğine daha uygun olduğu için bu alanda daha sık kullanılmaktadır. Bu tür piller hafif ve taşınabilir olmasının yanı şarj olabilme seviyesi de yüksektir. Lityum-iyon pillerin en önemli özelliği ise önemli bir bozulmaya uğramadan yüzlerce kereşarj edilebilmesidir.
Peki pillerin ömrü neden tükeniyor?
Pillerin ölüm süreci fabrikadan çıktıkları andan itibaren başlar, bu kaçınılmazdır. Lityum-iyon pilleri çok nadir kullansanız ve zaman zaman şarj etseniz dahi sadece bir kaç sene içinde ölebilirler.Sürekli kullanıldığında bir lityum-iyon pilin ömrü iki yılın altındadır. Pillerin kimyasal bir işlemle çalıştığı düşünüldüğünde böyle bir kötüleşme beklenmektedir. Hiçbir kimyasal reaksyion kusursuz değildir ve hepsi bir çeşit enerji kaybıyla sonuçlanır.
Pil tanılama ve analiz şirketi Cadex'in genel müdürü Isidor Bunchmankonu hakkında şunları söylüyor:
"Piller yaşlandıkça iyon akışını azaltan bazı engeller meydana gelir ve bu engeller pili zamanla kullanılmaz hale getirir."
Bunchman, genel olarak katotun zamanla kimyasal değişiklikler nedeniyle bozulmaya uğramasından bahsediyor. İyonların tekrar tekrar yüklenmesi ve boşaltılması aslında lityum maddesinin yapısını değiştirir ve ilerideki değişimleri daha zor hale getirir.
Tekrarlanan kimyasal reaksiyonlar, pilin içersindeki katotun üzerinde çözünmüş metal artıkları bırakır (bu, anotta daha az meydana gelir). Pillerini içerisinde bulunan elektrolitler de bozulmaya eğilimlidir, zamanla katot üzerinde oksitlenerek iyonların yolunu tıkarlar.
Bütün bunların yanında, aslında en değerli elektronik eşyalarımızın bile ömrü oldukça kısa. Kullanıcılar yaklaşık iki senede bir kere telefonlarını yenisiyle değiştiriyorlar.
Örneğin, iki senelik iPod'unuz şu an hala çalışıyor olabilir, ama yine deyenisini daha çok tercih edeceksinizdir. İşte bu nedenle pil ömrü çok ciddi bir konu olsa da, insanoğlunun teknlolojik seviyesi henüz bu soruna kalıcı bir çözüm bulabilmiş değil. Mobil cihazların gücü tükenen piller nedeniyle ömrünün kısalmaması için kullanıcılara yapılan en sık tavsiyle, bir telefon, müzik çalar, dizüstü bilgisayarın pilinin rahatsız edici boyutta güçten düşmesi durumunda, yeni bir pil satın almalarıdır. Böylece, söz konusu elektronik cihazın modeline ait yedek parçalar piyasadan çekilmeden, yeni bir pille cihazınızı dört-beş sene daha kullanma fırsatı yakalarsınız.
Nasıl daha iyi hale getirilebilir?
Bunchman, lityum-iyon pillerin sınırlarına bugün neredeyse ulaşıldığını, yeni teknolojilerinse kapıda olduğunu söylüyor ve ekliyor: "Araştırmaların çoğu katot üzerinde yoğunlaşıyor. Anot ise karbondan meydana geliyor. Anota daha yüksek enerji yoğunluğu kazandırmak için silikon eklemeye yönelik çalışmalar da var". Buncman, kısaca pil yapımcılarının daha iyi bir pili üretmek için çalıştıklarını dile getiriyor.Elektrikli arabaların geliştirilmesi de pil araştırmalarına bağlı bulunuyor. Araba şirketlerinin birkaç sene sonra kullanılmaz hale gelen bir araç üretme şansı olmadığından, daha güçlü ve uzun ömürlü piller geliştirmek için ciddi boyutta para ve zaman harcıyorlar.
Kısacası, insanoğlu bu sorunun çözümü için şu anda bilim insanların araştırmalarını başarıyla sonuçlandırmasını bekliyor ve ömrü tükenmeyecek piller yaratılmasını umut ediyor.
