Dört Kapı Kırk Makam
Dört Kapı Kırk Makam, Aleviliğin temel öğretisi,genel kurallar bütünü, Allah'a giden yolda geçirilmesi gereken aşamalar bütünüdür. Öğretisi Hz. Muhammed döneminde İslam diniyle birlikte doğmuştur, her kapı ve her makam Kur-an ayetlerine dayanmaktadır.Hz. Ali ve Ehlibeyt ile devam etmiş, Şah Ahmet Yesevi ile somutlaştırılmış ve bir sistematiğe büründürülmüştür.“Horasan Tasavvuf Okulu”da, bu okulun ortaya çıktığı toplumsal ortamda, eski Ortaasyada, Ortadoğuda ve Anadoluda din ve inanışlarına kadar giden izlerini bulmak olasıdır. Hacı Bektaş ve Bektaşilik de zaten bu kaynakların bireşimsel ürünüdür.Alevi- Bektaşilik, “Dört Kapı Kırk Makam” öğretisiyle somutlaşmış, ayakları yere basmıştır. İnsanı ve giderek Alevi- Bektaşi toplumunu bu olgunlaşma/ yetişme evrelerinden geçirerek yaratılmaya çalışılır. Bu evrelere dayanarak yetiştirme anlayışı Sünnilik’le Alevi-Bektaşiliği kesin olarak birbirinden ayırır. Bu yolla inanç, çeşitli kapı ve makamlara ayrılarak insanlar kurallara boğulmak istenmemektedir. Tam tersine insanların karşısına sayısız seçenekler sunularak inançsal, düşünsel ve ahlaksal yaşamı kolaylaştırılmaya çalışılmaktadır.
Her Alevi- Bektaşi’nin yaşamı boyunca ezberlediği “Dört Kapı Kırk Makam”a genellikle Hacı Bektaş’ın “Makalat” ile “Fevaid” adlı kitaplarında ve “Buyruk”larda yer verilmiş, işlenmiştir. Kapı dörttür. Bunlar sırasıyla; Şeriat, Tarikat, Marifet ve Hakikat kapılarıdır. Her kapının on makamı vardır. Böylece kırk makam olmaktadır.
Ayrıca Erkan, onyedidir. Menzil, üçyüzaltmışaltıdır. Vilayet tabakası onikidir. Vilayet dairesi yedidir. Vilayet bölüğü dörttür. Yetmişüç fırka(bölek- mezhep) vardır. Bunlardan yalnızca biri kurtulanlar(naci), yani geçerli, öbür yetmişikisi ise yanlış ve geçersiz fırkadır.
Dört Kapı şunlardır:
1.Seriat
2.Tarikat
3.Marifet
4.Hakikat
Her kapının on makamı vardır.
Seriat kapısının makamları:
1. Iman etmek,
2. Ilim ögrenmek,
3. Ibadet etmek,
4. Haramdan uzaklasmak,
5. Ailesine faydali olmak,
6. Cevreye zarar vermemek,
7. Peygamberin emirlerine uymak,
8. Sefkatli olmak,
9. Temiz olmak
10.Yaramaz islerden sakinmak.
Tarikat kapisinin makamlari
1. Tövbe etmek,
2. Mürsidin ögütlerine uymak,
3. Temiz giyinmek,
4. Iyilik yolunda savasmak,
5. Hizmet etmeyi sevmek,
6. Haksizliktan korkmak,
7. Ümitsizlige düsmemek,
8. Ibret almak,
9. Nimet dagitmak
10.Özünü fakir görmek
Marifet kapisinin makamlari
1. Edepli olmak,
2. Bencillik, kin ve garezden uzak olmak,
3. Perhizkarlik,
4. Sabir ve kanaat,
5. Haya, 6. Cömertlik,
7. Ilim,
8. Hosgörü,
9. Özünü bilmek
10.Ariflik.
Hakikat kapisinin makamlari
1. Alcakgönüllü olmak,
2. Kimsenin ayibini görmemek,
3. Yapabilecegin hicbir iyiligi esirgememek,
4. Allah’in her yarattigini sevmek,
5. Tüm insanlari bir görmek,
6. Birlige yönelmek ve yöneltmek,
7. Gercegi gizlememek,
8. Manayi bilmek,
9. Tanrisal sirri ögrenmek
10. Tanrisal varliga ulasmak (Vahdet-i Vücud)
alevibektasi.org
