Estonya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'da bulunan bir Baltık Devleti'dir. Batısında ve kuzeyinde Finlandiya Körfezi, doğusunda Rusya Federasyonu ve güneyinde ise Letonya Cumhuriyeti ile sınırları vardır. Başkenti Tallinn'dir.
Estonya tarihi
Estonlar, binlerce yıl önce Uralların ötesinden bulundukları bölgeye göç etmişlerdir. Konuştukları dil Ural Altay Dil Ailesi'nin Fin-Ugor dilleri grubundandır. Finliler ve Macarlarla tarihi yakınlıkları vardır.
Estonya, 1573-1578
Estonya 1227'de Almanlar'ın Kılıç Kardeşliği ve Danimarkalılar tarafından fethedilmesiyle Hristiyanlaştılmıştır. Estonya; tarihin değişik dönemlerinde Danimarka, İsveç, Polonya ve Rusya egemenliği altına girmiştir. Estonya kelimesinin bölgenin Baltık denizinin doğusu olması nedeniyle doğuda yaşayanlar manasında Eastern'den türediği söylenir. Altı yüzyıl önce Baltık denizi kıyısındaki limanları geliştirmişlerdir.
Ekim Devrimi'nde Çarlık Rusyası'nın devrilmesiyle Estonya, 24 Şubat 1918'de bağımsızlığını ilân etmiştir. Haziran 1940 tarihinde Estonya Sovyetler Birliği'ne katılmıştır. 1941-1944 arası Nazi işgali dışında 1991'e kadar Sovyet egemenliğinde kalan bir ülkedir. Sovyetler Birliği'nin en zengin cumhuriyetlerinden biriydi.
Ülkedeki Sovyet yönetiminin işgal mi yoksa Nazi Almanyası'na karşı Estonya'nın kendi rızası ile birliğe katıldığı bir karar mı olduğu konusunda farklı görüşler bulunmaktadır.
Sovyetler Birliği'nden ilk ayrılan ülkedir. 20 Ağustos 1991 tarihinde, Sovyetler Birliği'nin çökmesi ile birlikte, Şarkı Devrimi ile bağımsızlığını tekrar ilân etmiştir. 20 Ağustos Estonya'nın ulusal bayramı olarak kabul edilmektedir.
31 Ağustos 1994'te Rus askerlerinin ülkeden çekilmesi ile, Estonya Batı Avrupa ve diğer bölgelerdeki ülkelerle ilişkilerini bağımsız olarak yönetme hakkını almıştır.
Ülke, 29 Mart 2004'te NATO'ya, 1 Mayıs 2004 tarihinde ise Avrupa Birliği'ne katılmıştır.
Siyasî Yapısı
Estonya, 5 yılda bir parlamento seçimi yapılan anayasal demokrasidir. Hükümet başbakan ve 15 bakandan oluşmaktadır.
Yasama yetkisi parlamentoya aittir. Riigikogu yani meclis 101 millet vekilinden oluşmaktadır. Riigikohus yani yüce yargı mahkemesi, 17 mahkemede, meclis tarafında atanan ve cumhurbaşkanı tarafından onanan hakimler tarafından yönetilmektedir.
Bölgeleri
Estonya İdarî Bölümleri
Başkent Tallinn ve bulunduğu bölge
Estonya 15 ayrı yönetim birimine bölünmüştür. Bu bölgeler iktisadî ve coğrafî yapılarına göre birbirinden ayrılmıştır. Bu bölgeler, (maakonnad), eyalet değil de, ayrı yönetim birimleri olarak değerlendirilmelidirler.
Harju (Estonca: Harjumaa)
Hiiu (Estonca: Hiiumaa)
Ida-Viru (Estonca: Ida-Virumaa)
Järva (Estonca: Järvamaa)
Jõgeva (Estonca: Jõgevamaa)
Lääne (Estonca: Läänemaa)
Lääne-Viru (Estonca: Lääne-Virumaa)
Pärnu (Estonca: Pärnumaa)
Põlva (Estonca: Põlvamaa)
Rapla (Estonca: Raplamaa)
Saare (Estonca: Saaremaa)
Tartu (Estonca: Tartumaa)
Valga (Estonca: Valgamaa)
Viljandi (Estonca: Viljandimaa)
Võru (Estonca: Võrumaa)
Coğrafya
Estonya 57,3 enlem ve 59,5 boylamları arasında yer alır. Estonya Baltık Denizi'nın doğu kıyılarında, rakımı 50 metre olan bir alandadır.
Estonya, 1920-1940
Çoğunluğu kireç taşı ile kaplı ülkenin %47'sı ormanlardan oluşur. Estonya doğal kaynaklardan yoksun olan bir ülkedir. Estonya çoğunluğu çok küçük olan 1.400 göle sahiptir. Bulardan en büyüğü 3.555 km² olan Peipsi Gölü'dür. Denize, çoğunlukla bataklık olan, 3.794 kilometre kıyısı vardır. Ülkede 1.500'e yakın ada vardır ve bunlardan Saaremaa ve Hiiumaa en büyük olanlarıdır.
En yüksek noktası, ülkenin güneydoğu bölgesinde bulunan 318 metre yüksekliğindeki Suur Munamägi tepesidir.
Ekonomi
Bir Avrupa Birliği üyesi olarak Estonya, dünyanın en büyük ekonomik bölgelerinden biri üzerinde yer almaktadır. 1999 yılı, 1998 Rusya Ekonomik Krizi etkisiyle, 1991'de bağımsızlığını ilan ettiğinden beri Estonya'nın geçirdiği en ağır ekonomik kriz dönemidir. Estonya Kasım 1999'ya Dünya Ticaret Örgütü'ne üye olmuştur ve bu dönemde Avrupa Birliği ile müzakerelere başlamıştır.
Estonya'da enerji üretimi ve dağıtımı, telekomünikasyon, demiryolları ve diğer kamu kuruluşlarının özelleştirilmesi halen devam etmektedir.
Estonya 2002 yılında Avrupa Birliği ile yaptığı müzakereleri tamamlamış ve birliğe üye olmuştur. Bu dönemde, Estonya, birliğin genişleme sürecinde, yeni üye ülkeler arasında ekonomisi Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nden sonra en güçlü olan ülkedir.
Estonya ekonomisi hızla gelişen, birçok Finlandiya menşeli firmanın yatırım yaptığı bir yapıdadır. Estonya ekonomisi özellikle Bilişim Teknolojisi alanında güçlüdür. Kişi başına düşen gayri sarfi milli hasılası 12.300 Amerikan Doları ile Baltık Ülkeleri arasında en yüksek olanıdır.
2000 yılı itibariyle milli geliri 20 milyar dolar dolaylarındadır. Ekonomisi bilgi teknolojisine dayalı olarak büyümektedir. Elektronik, makine ve ileri teknolojiye dayalı üretim öne çıkmış durumda. İsveç ve Finlandiya'daki uluslararası kuruluşlar üretimlerinin büyük kısmını Estonya'da gerçekleştirmektedirler. Milli gelirin oluşumunda yabancı sermayenin payı üçte birdir. İhracatın yarısına yakını yabancı sermayeli firmalar tarafından yapılmaktadır.
Demografi
Estonya'nın yaklaşık %70'i etnik Estonlar, nüfusun kalanı ise genelikle eski SSCB'den ülkeye göç etmiş azınlıklardan oluşur. Başkent Tallinn'nin de içinde bulunduğu Harjumaa bölgesi ülkenin en gelişmiş bölgelerinden biridir.
Ülkenin resmi dili Fince'yle akraba bir dil olan Estonca'dır. Rusça ülke içinde ağırlıklı olarak konuşulan dillerden biridir. Etnik Ruslar ülkenin kuzeydoğusundaki Ida-Viru bölgesinde yoğunlaşmaktadır.
Etnik Yapısı
Estonyada yaşayan Ruslar
2002 yılında yapılan sayıma göre Estonya'nın etnik yapısı:
% 70,9 Eston
% 22,7 Rus
% 2,9 Azeri
% 2,1 Ukraynalı
% 1,2 Beyaz Rus
% 0,9 Finli
% 2,3 Diğer
Estonlar Fin-Ugor halkları içerisinde yer alan bir Ural kökenli halktır. Baltık bölgesine Finliler gibi Urallardan göçmüşlerdir. Finlilere çok yakın bir halktır.
Din
Estonlar'ın geleneksel dini diğer İskandinav Ülkeleri'nda olduğu gibi Hıristiyanlık dininin Lütercilik mezhebidir. Nüfusun üçte birinden daha azı kendilerini inançlı olarak tanımlar. Ülkede yaşayan Rus azınlıklar genel olarak Hıristiyanlık'ın Doğu Ortodoksluk mezhebindendir. Ülkede Yahudi cemaati ile az sayıda da olsa Tatar ve Azeri kökenli azınlıklardan kaynaklanan Müslüman bir nüfus da mevcuttur. Eston geleneklerinde, halen, eski Pagan Dini'nden kalma etkiler vardır. Bugün, Estonya halkının %32'si bir kiliseye veya dini bir gruba üyedir:
% 14,8 Estonya Evancelikal Lüterci Kilisesi
% 13,9 Ortodoks Kilisesi
% 3,2 Müslüman
yaklaşık 6.000 Baptist
yaklaşık 3.500 Roman-Katolik
yaklaşık 1.900 Yahudi
Ülkede az sayıda Protestan da mevcuttur.
Dil
Estonca, Fince ve Macarca dilleri ile birlikte Ural Dil Ailesi grubundadır.
Eğitim
1632 yılında kurulmuş olan dünyanın en eski ve köklü üniversitelerinden biri Estonya'nın Tartu Üniversitesi'dir; dünya ve Avrupa çapında değer görmektedir.
Estonya halkı, Küba ile birlikte dünyada en yüksek okuma yazma oranına (%99,8) sahiptir.
