Konuya cevap yaz

Evrensel Cebir




Evrensel cebir, Matematiğin bir dalıdır, tüm cebirsel yapılara ortak olan özellikleri inceleyen bilimin adıdır.

Evrensel cebirde, bir (soyut) cebir bir birim A ve onun tanımlı olan operasyonlardan oluşur. (Operasyon sembolları sadece "fonksiyonların ismi" olarak kullanılır).

Operasyonların toplamına "imza" (en. "signature") adı verilir Σ = { + , * }.

0,1 gibi operasyonlara "sabit" denilir. Operasyonlar soyut bir şekilde eşitliklerle tarif edilebilir. Mesela alttaki eşitliklerin tümüne "E" diyelim.

0 + x = xx + y = y + x(x + y) + z = x + (y + z)x * 1 = xx * y = y * x(x * y) * z = x * (y * z) Yukardaki imza Σ bir cebir doğasal sayılardır . Burada + N bildiğimiz "arti" fonksiyonudur.

Bu cebir yukardaki E adı verdiğimiz tüm eşitlikleri "kabul eder" (en. "satisfy"). Başka bir deyimle, N yapısı E'nin bir modelidir.

E'nin başka bir bir modelini daha tanimlayalım.B = ({a,b}, + B, * B,0B,1B)

Bunun bir model olduğunu (yani ifadesini) kanıtlamak kolaydır.

Evrensel cebirde önemli sorulardan birkaç tanesi:


    * Bir eşitlikler birimini E nin modeli var mıdır?

    * E'nin tüm modellerin ortak özellikleri nedir

    * E'nin modelleri, E'den başka hangi eşitlikleri "kabul eder" ?


Mesela x = 1 * x eşitliği, yukardaki Enin bir neticesidir. yazarak bunu ifade ederiz. birimine "E'nin teorisi" denilir.


Beşten, üç çıkarsa kaç kalır?
Geri
Top