Bilgisayar kullanıcıları arasında büyük oranda Q klavye kullanılıyor. Bu klavyenin büyük oranda kullanılmasının nedeni, kullanıcıların tercihi değil, bilgisayar satan firmaların tercihi olmasındandır. Q klavye üzerinde bir kaç değişiklikle "Türkçe Q" adı verilen "sonradan olma" bir klavye icad edilmesi, piyasaya Q klavyenin hakim olmasına neden oldu. Bilgisayar üreticilerinin (veya toplayıcıları) kolayına gelen bu gelişmenin hiç de hayırlı olmadığı görülüyor. Bu konuyla ilgili PC Life dergisinin daha önce ek olarak verdiği "MS Excel ile Muhasebe" adlı kitapçıkta Cemil Gökmen ilgi çekici değerlendirmelerde bulunuyor. İşte Gökmen'in değerlendirme ve önerileri:
"Türkçe Q" klavye aldatmacası
Bilgisayar almaya çıktığınızda, (burada bahis konusu PC'dir) büyük ihtimalle size Türkçe Q klavye olarak adlandırılan bir klavye satmaya çalışacaklardır. Hemen hemen her bilgisayar konfigürasyonunda mutlaka Türkçe Q klavye ifadesi yer almaktadır. Bahsedilen klavye ile seri ve kolay bir şekilde Türkçe yazmak mümkün değildir. Piyasade her ne kadar, Türkçe Q İngilizce Q ve Türkçe F(e) adı altında klavye satılıyorsa da, ortada Türk bilgisayar kullanıcılarını aldatmaya yönelik bir durum söz konusudur.
Şöyle ki: ilk olarak bir klavye ya "F(e) Klavye"dir, (eF değil) ya "Q klavye"dir. Yani ya Türkçe'de kullanılan harflerin sıklığına göre bir dizilime sahip bir klavye kullanıyorsanız bu klavye (F) klavyedir, ya da İngilizce'de kullanılan harflerin sıklığına göre bir dizilime sahip klavye kullanıyorsanız, bu klavye Q klavyedir. Türk kullanıcıları için söylenebilecek tek şey, bu iki tür klavyenin dışında bir klavye var deniliyorsa, bu düpedüz aldatmacadır ve uydurmacadır. Bir başka deyişle piyasada "Türkçe Q" diye anılan klavye "uydurma klavye"dir.
Türkiye'de dil bilimcilerin ortaya koyduğu verilere göre, Türkçe'de kullanılan harflerin sıklığına göre bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre, sesli harflerden en çok kullanılan karakterler a, e, i, sessiz harflerden en çok kullanılan ise k, l, m harfleridir. F(e) klavyede ise, on parmak daktilo bilenler için sağ ve sol ellerimizin klavye üzerinde en rahat gezinen baş ve serçe parmaklarımızın ortasında kalan üç parmağımız bu harflerin üzerinde durur. İki parmak daktilo kullananlar için ise yukarıda bahsettiğimiz altı adet harf birbirinin yanında durur ve Türkçe yazmada daha hızlı olmamızı sağlar.
Hızlı ve kolay yazmak için
Ortalama bir metin yazarken yüzde 45 oranla alfabemizin yüzde 20'lik bir bölümünü oluşturan ve yukarıda bahsettiğimiz altı harfi kullanıyoruz. İşte bu kadar büyük oranla kullandığımız harfler F klavyede kolayca ulaşılabilecek bir yerdeyken, Q klavyede en kolay ulaşılabilecek tuşların yerinde f, d, s, h, j ve k harfleri bulunmaktadır. Ortalama bir Türkçe metinde bu harflerin kullanılma oranı ise yüzde 12 civarındadır.
Her iki elimizin en çok çalışan 6 parmağı ile yazmış olduğumuz tuşlara denk gelen harfleri yüzde 45 oranında kullanmak varken, neden bizim için daha zor ve yavaş yazmayı sağlayan İngilizlerin Q klavyesini kullanalım? "Q klayveye alıştım, F klavyede zorlanıyorum" diyorsanız, denemesi bir kaç dolara! (Klavye fiyatı) Yabancı bir klavyeye ne kadar sürede alışmışsanız, kendi konuşma dilimize göre dizilmiş olan klavyeye onun yarısı kadar sürede alışabilirsiniz.
"Neden F Klavye olmalı!" diyenlerin gerekçelerini, izleyen satırlar güzel özetliyor: "Türkçe için en uygun klavye biçimi. En çok kullanılan a,e,i,u gibi ünlü harflere hemen ulaşılır. Bunun dışında genel olarak klavyenin sol tarafında ünlü harfler, sağ tarafında ünsüz harfler bulunur. Böylece yazımda olağanüstü bir hız ve rahatlık sağlanır.
Türkçede genel olarak sessiz harfler ve sesli harfler sözcük / tümce içinde hemen hemen eşit sayıda bulunduğu için, klavye bu harfleri her iki ele de eşit miktarda dağıtır. Bu iş bölümü sayesinde yorulmak nedir bilmeden saatlerce tıkır tıkır yazı yazılabilir.
Q klavye İngilizce için tasarlandığından bu avantajların hiçbirine sahip değildir. Bu yüzden el, Türkçe karakterlerde hem f klavye hızına yetişemez, hem de herhangi bir ele fazla yüklenme olduğu için çabuk yorulur.
Serce ve yüzük parmakları elimizin en "afonksiyonel" parmakları olmasına karşın Türkçede en fazla kullanılan harflerden biri olan " a " q klavye´ de sol serce parmağına denk gelir. Yine q klavye için; Türkçe´de en az kullanılan harflerden biri olan " j " elin en aktif parmağı olan sağ işaret parmağına denk gelmektedir.
Bunun gibi bin bir dezavantaj sayılabilir. Türkçede bir çok sözcük q klavye için en pasif parmaklara dağılır.
Bu yüzden q klavyede 10 parmak Türkçe karakter girmek deveye hendek atlatmaya benzer."(2)
F klavye, Türkçe için özel olarak geliştirilmiş bir klavye olduğundan Türkçe bir metni yazmak, Q klavyede yazmaktan daha kısa sürer. Türkçe doğal dil işleme projesi olan Zemberek'le yapılan testlerde Türkçe'de çok kullanılan harflerin F klavyede kolay yerlerde olduğu ispatlanmıştır. Q klavyede ise ş, i, ğ gibi harfler ulaşılması zor yerlerdedir. Ayriyeten Türkçe'de çok kullanılan "de" gibi ekleri yazmak için Q klavye'de orta parmakla ilk önce d 'ye sonra da tekrar e 'ye basılması lazımdır.
Böyle yazılması zor olan ikililere sorunlu ikili adı verilir.
Klavyelerdeki sorunlu ikililerin Türkçedeki kullanım oranı şöyledir[1]:
* F klavye: %6,6
* Q klavye: %9,3
Evet arkadaşlar F klavye ve Q klavye karşılaştırması ve özellikleri yukarda paylaştığım alıntılarda anlatılmıştır.
Ben 10 parmak F klavye kullanıcısıyım ve yeterince de hızlıyım.
Şimdi Q klavye kullanan arkadaşlar şu soruyu soracaklardır. "Ben yıllardır Q klavye kullanıyorum, şimdi birde F klavye deki tuşların yerini mi öğreneceğim"
ARKADAŞLAR EMİN OLUN TUŞLARIN YARISININ YERİNİ ŞU ANDA ZATEN BİLİYORSUNUZ. Nasıl mı?
Şöyle: Türkçedeki A,E,I,İ,U,Ü,O,Ö sesli harflerinin yerini arayama hiç gerek yoktur.
Çünkü bu harfler sol elde ve orta sırada yan yana sıralanmıştır.
"Türkçe Q" klavye aldatmacası
Bilgisayar almaya çıktığınızda, (burada bahis konusu PC'dir) büyük ihtimalle size Türkçe Q klavye olarak adlandırılan bir klavye satmaya çalışacaklardır. Hemen hemen her bilgisayar konfigürasyonunda mutlaka Türkçe Q klavye ifadesi yer almaktadır. Bahsedilen klavye ile seri ve kolay bir şekilde Türkçe yazmak mümkün değildir. Piyasade her ne kadar, Türkçe Q İngilizce Q ve Türkçe F(e) adı altında klavye satılıyorsa da, ortada Türk bilgisayar kullanıcılarını aldatmaya yönelik bir durum söz konusudur.
Şöyle ki: ilk olarak bir klavye ya "F(e) Klavye"dir, (eF değil) ya "Q klavye"dir. Yani ya Türkçe'de kullanılan harflerin sıklığına göre bir dizilime sahip bir klavye kullanıyorsanız bu klavye (F) klavyedir, ya da İngilizce'de kullanılan harflerin sıklığına göre bir dizilime sahip klavye kullanıyorsanız, bu klavye Q klavyedir. Türk kullanıcıları için söylenebilecek tek şey, bu iki tür klavyenin dışında bir klavye var deniliyorsa, bu düpedüz aldatmacadır ve uydurmacadır. Bir başka deyişle piyasada "Türkçe Q" diye anılan klavye "uydurma klavye"dir.
Türkiye'de dil bilimcilerin ortaya koyduğu verilere göre, Türkçe'de kullanılan harflerin sıklığına göre bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre, sesli harflerden en çok kullanılan karakterler a, e, i, sessiz harflerden en çok kullanılan ise k, l, m harfleridir. F(e) klavyede ise, on parmak daktilo bilenler için sağ ve sol ellerimizin klavye üzerinde en rahat gezinen baş ve serçe parmaklarımızın ortasında kalan üç parmağımız bu harflerin üzerinde durur. İki parmak daktilo kullananlar için ise yukarıda bahsettiğimiz altı adet harf birbirinin yanında durur ve Türkçe yazmada daha hızlı olmamızı sağlar.
Hızlı ve kolay yazmak için
Ortalama bir metin yazarken yüzde 45 oranla alfabemizin yüzde 20'lik bir bölümünü oluşturan ve yukarıda bahsettiğimiz altı harfi kullanıyoruz. İşte bu kadar büyük oranla kullandığımız harfler F klavyede kolayca ulaşılabilecek bir yerdeyken, Q klavyede en kolay ulaşılabilecek tuşların yerinde f, d, s, h, j ve k harfleri bulunmaktadır. Ortalama bir Türkçe metinde bu harflerin kullanılma oranı ise yüzde 12 civarındadır.
Her iki elimizin en çok çalışan 6 parmağı ile yazmış olduğumuz tuşlara denk gelen harfleri yüzde 45 oranında kullanmak varken, neden bizim için daha zor ve yavaş yazmayı sağlayan İngilizlerin Q klavyesini kullanalım? "Q klayveye alıştım, F klavyede zorlanıyorum" diyorsanız, denemesi bir kaç dolara! (Klavye fiyatı) Yabancı bir klavyeye ne kadar sürede alışmışsanız, kendi konuşma dilimize göre dizilmiş olan klavyeye onun yarısı kadar sürede alışabilirsiniz.
"Neden F Klavye olmalı!" diyenlerin gerekçelerini, izleyen satırlar güzel özetliyor: "Türkçe için en uygun klavye biçimi. En çok kullanılan a,e,i,u gibi ünlü harflere hemen ulaşılır. Bunun dışında genel olarak klavyenin sol tarafında ünlü harfler, sağ tarafında ünsüz harfler bulunur. Böylece yazımda olağanüstü bir hız ve rahatlık sağlanır.
Türkçede genel olarak sessiz harfler ve sesli harfler sözcük / tümce içinde hemen hemen eşit sayıda bulunduğu için, klavye bu harfleri her iki ele de eşit miktarda dağıtır. Bu iş bölümü sayesinde yorulmak nedir bilmeden saatlerce tıkır tıkır yazı yazılabilir.
Q klavye İngilizce için tasarlandığından bu avantajların hiçbirine sahip değildir. Bu yüzden el, Türkçe karakterlerde hem f klavye hızına yetişemez, hem de herhangi bir ele fazla yüklenme olduğu için çabuk yorulur.
Serce ve yüzük parmakları elimizin en "afonksiyonel" parmakları olmasına karşın Türkçede en fazla kullanılan harflerden biri olan " a " q klavye´ de sol serce parmağına denk gelir. Yine q klavye için; Türkçe´de en az kullanılan harflerden biri olan " j " elin en aktif parmağı olan sağ işaret parmağına denk gelmektedir.
Bunun gibi bin bir dezavantaj sayılabilir. Türkçede bir çok sözcük q klavye için en pasif parmaklara dağılır.
Bu yüzden q klavyede 10 parmak Türkçe karakter girmek deveye hendek atlatmaya benzer."(2)
F klavye, Türkçe için özel olarak geliştirilmiş bir klavye olduğundan Türkçe bir metni yazmak, Q klavyede yazmaktan daha kısa sürer. Türkçe doğal dil işleme projesi olan Zemberek'le yapılan testlerde Türkçe'de çok kullanılan harflerin F klavyede kolay yerlerde olduğu ispatlanmıştır. Q klavyede ise ş, i, ğ gibi harfler ulaşılması zor yerlerdedir. Ayriyeten Türkçe'de çok kullanılan "de" gibi ekleri yazmak için Q klavye'de orta parmakla ilk önce d 'ye sonra da tekrar e 'ye basılması lazımdır.
Böyle yazılması zor olan ikililere sorunlu ikili adı verilir.
Klavyelerdeki sorunlu ikililerin Türkçedeki kullanım oranı şöyledir[1]:
* F klavye: %6,6
* Q klavye: %9,3
Evet arkadaşlar F klavye ve Q klavye karşılaştırması ve özellikleri yukarda paylaştığım alıntılarda anlatılmıştır.
Ben 10 parmak F klavye kullanıcısıyım ve yeterince de hızlıyım.
Şimdi Q klavye kullanan arkadaşlar şu soruyu soracaklardır. "Ben yıllardır Q klavye kullanıyorum, şimdi birde F klavye deki tuşların yerini mi öğreneceğim"
ARKADAŞLAR EMİN OLUN TUŞLARIN YARISININ YERİNİ ŞU ANDA ZATEN BİLİYORSUNUZ. Nasıl mı?
Şöyle: Türkçedeki A,E,I,İ,U,Ü,O,Ö sesli harflerinin yerini arayama hiç gerek yoktur.
Çünkü bu harfler sol elde ve orta sırada yan yana sıralanmıştır.
