Görme ve İşitme Engelliler İçin Kullanılan İşaretler ve Anlamları

Görme ve işitme engelli bireyler için kullanılan işaretler, hayatlarını bir nebze için kolaylaştırmak içindir ve bu işaretlerini anlamlarını sadece engelli bireylerimiz değil sağlıklı bireylerin de bilmesi gerekir.

İşte görme ve işitme engeliler için kullanılan işaretler ve anlamları...

Özürlüler için uluslararası özürlü işareti kullanılmalı, bu işarete bağlı olarak tehlike, uyarı, bilgi ve durak/park etme gibi diğer işaretler uygulanmalıdır.


Uluslararası Özürlü İşareti



Uluslararası TTY İşareti (Text telefon)



Uluslararası İşitme Özürlü İşareti



Ses Kontrollü Telefon İşareti



Görme Özürlü İşareti



Yürüme Özürlü İşareti



Kılavuz Köpekler Girebilir İşareti



Rampa, telefon, tuvalet ve park işaretleri

Görme ve İşitme Engelliler için Bilgilendirme İşaretleri

Bilgilendirme işaretleri; görme, duyma ya da dokunma yoluyla bilginin verilmesinde kullanılan yazı ve sembollerdir.

İşaretler üzerinde yer alan bilginin yerden yüksekliği; uzun/kısa boylu ve bunların arasındaki kişiler için açık bir görüş hattı olacak şekilde düzenlenmelidir.

Görme açısı içinde okuma uzaklığı ve yazı büyüklüğü aşağıda verilen değerlere uymalıdır.



Bilgilendirme işaret ve sembollerinin kolay anlaşılması için standart renkler kullanılmalıdır. Bu renklerden; emniyet için yeşil-beyaz, uyarı/tehlike riski için sarı-siyah, yasaklama, durma, tehlike ve acil için kırmızı/beyaz, bilgilendirme için mavi/beyaz renkler kullanılmalıdır.

Metin ve semboller zemin ile zıt renkte olmalıdır.

Sembollerde, harf yerine resim kullanılmalıdır.

Görme özürlüler için bilgilendirme işaretleri sesli veya kabartmalı veya iri puntolu olmadır.

Bilgilendirme sembolleri ve sergileme göz seviyesinde olmalıdır.

Sembollerin tasarımı mümkün olduğunca basit olmalı ve mesajın anlamı ile doğrudan ilgili olmayan ayrıntılara yer verilmemelidir.

Görme İşitme Engeller İçin Hissedilebilir Bilgilendirme İşaret ve Sembolleri

Görme özürlülerin görülebilir bilgiyi kullanmaları zor olduğundan, bilgilendirme işaretleri az görenler için kontrast renklerde, körler için dokunarak kavranabilir veya hissedilebilir olarak yapılması gereklidir. Bu bilgilendirme işaretlerinde kabartma harf ve sayı, zor işitenler için bilginin sesinin kuvvetlendirilmesi ve yürüme zemininde ise, yer dokusundan ayrı olarak yürüme şeritleri ve/veya oklar olabilir.

Görme Engeller İçin Yönlendirme İşaretleri

Görme özürlüler, yaya yolunda özellikle geniş alanlarda kendilerini yönlendirmekte zorluk çektiklerinden kesiksiz kaldırımlar ve yükseltilmiş engelsiz kenarlar, görme özürlülere yol gösterici olmasına rağmen tekerlekli sandalyeli özürlüler için sakıncalı düzenleme olduğundan, her özürlü grubu için yaya yolunda ortak kullanılabilir yönlendirme ve uyarma düzenlemesi yapılmalıdır.

Yaya kaldırımlarında görme özürlüleri yönlendirmek için yürüme şeridi yapılmalıdır. Bu şerit, yol kaplamasından farklı ve 40-60 cm genişliğinde ayrı dokuda olmalıdır. Ayrıca, bastonla algılanabilecek şekilde, yön gösteren beton/taş plak malzemesi ile kaplanmış olmalıdır.

Yaya yolu kaplamaları, renkli ve yönlendirici beton taş plaklardan olmalıdır. Renkli yüzeyi düz beton/taş plakalarla estetik bir şekilde kaplanmalı, bu kaplama için ayrı renkte yönlendirici karo taş plakalar yerleştirilmelidir. Bu taşların derz aralıkları yürümeyi rahatsız edici olmamalı ve taş plakaların arasındaki kot farkı 0,5 cm’yi geçmemelidir.



Kavşaklardaki kaldırımlar, özürlülerin rahatça ve engellenmeden yönlenebilmeleri için kavşak köşe taşı ve emniyet şeridi içindeki koruyucu (0,90 cm yüksekliğinde) babalarla belirlenmelidir.

Farklı özürlü grupları için; ses, renk, aydınlatma, malzeme ve doku yapısı değiştirilerek yaya yolunda yönlendirme yapılmalıdır.

Görme ve İşitme Engelliler İçin Uyarıcı İşaretler

Kaldırımlarda, yayaların hareketlerini kısıtlayan engeller varsa, bu engellerden önce fark edilir işaret veya yol kaplamasından ayrı dokudaki renkli malzeme kaplaması ile yayalar uyarılmalıdır.

Ayrıca, yoğun kullanılan kaldırımlarında özellikle özürlü yayalar;

- Meydana gelen daralmalarda,
- Yolun taşıt yoluna doğru fazla eğiminde,
- Eşiksiz yükseltilmiş kenarlarda,
- Hareket yönünde maksimum yükselme olan kısmın belirlenmesinde,
- Yollardaki parke kaplamasının rengi, derzi ve aralıkları nedeniyle,
- Hareket yönünde yere çapraz yerleştirilmemiş ızgara aralıklarında,
- Yaya yollarının arızalı olmaları durumunda, hareket yönünde fark edilir şekilde işaretlerle uyarılmalıdırlar.



Kaldırımlardaki yer ızgaraları, çöp kutuları, yangın muslukları, posta kutuları, direkler, ağaçlar, çiçeklik, dinlenme bankları gibi benzer engellerin etrafı, görme özürlüleri uyaracak şekilde beton karo taşla kaplanmalı ve özürlüleri uyaran yapısal yapıtlar olarak düşünülmelidir.



Merdiven ve rampa başlangıç/bitişlerinde görme özürlüler için yer işaretlemeleri yapılmalıdır.



Kaldırım kenarındaki kesintilerden mümkün olduğunca sakınılmalıdır. Kesinti olan yerlerin kaplaması özürlüleri önceden uyaracak şekilde doku ve renk olarak farklı bir malzeme ile kaplanmalıdır.

Görme ve İşitme Engelliler İçin Toplu Taşım Duraklarında Bilgilendirme İşaret ve Sembolleri

Her durakta, o durağın hangi toplu taşım aracına ait olduğu, aracın güzergâh numarası ile güzergâh ve durağın adını belirten okunaklı levha ile yanıp sönen ışık olmalıdır. Durak levhalarının yerden yüksekliği minimum 220 cm olmalıdır.

Kapalı durakta göz hizasında ve dokunsal okuma yüksekliğinde bilgilendirme panosu bulunmalıdır. Bu pano üzerinde, iri puntolu harfler, kabartmalı şehir haritası, güzergâh planı, toplu taşım aracı tarifesi gibi bilgiler bulunmalıdır:

- Duraktaki bilgilendirme panosunda, toplu taşım araçlarının güzergâh plânı ve bu durağa en yakın taksi durağı ile önemli telefon numaraları bulunmalıdır.

- Durakta bulunan şehir haritası renkli olarak bölgelere ayrılmış olmalı, haritada ana caddeler, önemli kamu binaları, ticaret merkezleri, sportif alanlar, cami, hastane ve posta hane gibi binalar gösterilmeli ve ayrıca haritanın yanında kabartmalı yazı ile lejandı bulunmalıdır.

- Duraktan birden fazla toplu taşım araçı geçiyorsa, bunların güzergahları ayrı ayrı güzergâh planında gösterilmelidir.

- Duraktaki güzergâh planında durağın yeri, okla gösterilmelidir. Güzergâh üzerindeki diğer toplu taşım güzergâhları ile aktarma yapılabilecek duraklar varsa bu duraklar da güzergâh planında gösterilmelidir.



Duraklarda; otobüs, hafif raylı sistem veya metro gibi toplu taşım araçlarından hangisine ait duraksa, onun sembolü bulunmalı; birden fazla çeşit toplu taşım araçları geçiyorsa, o toplu taşım araçlarının sembolleri de bulunmalıdır. Duraktaki panoların köşeleri yuvarlatılmış olmalıdır.

Taşıt Yolu ve Kavşaklardaki Sinyalizasyon Tesisleri

Taşıt yolu ve kavşaklardaki sinyaller; özürlüler için renkli ışıklı, dur/geç komutlu veya hareket eden/duran insan figürlü olmalıdır. Ayrıca görme özürlüler için, kırmızı rengi ve dur hareketini belirten kısa kısa devam eden alçak tonda (825 Hz), yeşil rengi ve yürü hareketini belirten devamlı yüksek tonda (1240 Hz) sesli olmalıdır.

Görme engelliler ya da kısmi işitme kaybı bulunan kişiler için, trafik ışıklarında sesli işaretler bulunmalıdır.

Özellikle özel insanlar için ayrılan araba park yerlerinin işgal edilmesi. En yüksek cezayı böyle sorumsuzlara yazmalı.