Cildi çok sık yıkamak ya da ovuşturmak; akne oluşumunu artırıyor.
Medical Park Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Gökhan Okan; ergenlik döneminin doğal bir sorunu olarak görülen akneyle ilgili bilgiler verdi:
- Akne; pilosebase unit denilen kıl foliküli ve ona bağlı yağ bezelerinin iltihaplanmasıdır. En çok kızlarda 14-17, erkeklerde ise 16-19 yaşlar arasında görülür. Erkeklerde daha sık ve şiddetli seyreder.
- Hastaların çoğu, ergenlik sonrasında hastalıklarının şiddetinde azalma gözlemler fakat sivilce kadın hastalarda ileri yaşlara kadar devam edebilir. Kadınlarda, yanlış kullanılan kozmetik ürünler, stres ve hormonal bozukluklar; aknelerin sebebidir.
HORMONLARIN OYUNU
Akne oluşumuna başlıca dört faktör neden olur:
- Yağ salgısındaki artış: Aknenin oluşumu için aktif yağ üretimi gereklidir. Ergenlik döneminde; erkeklik hormonunun (androjen) uyarısı sonucu yağ bezleri büyür ve yağ üretiminde artış olur. Aşırı yağ üretimine neden olan bazı hormonlar; kız çocuklarında kıllanma, adet düzensizliği gibi problemlere de yol açabilir.
Folikül hücrelerindeki tıkanıklık: Akneli hastalarda, kıl folikül hücreleri artar ve tıkanıklık görülür. Bu tıkanıklıklar, komedonlara neden olabilir. Derideki mikrobiyal etmenler: Kıl folikülüne yerleşmiş olan bazı mikroorganizmalar, sivilce oluşumuna sebep olur. Sivilceli kişilerde bu mikropların sayıca artmış olduğu tespit edilmiştir.
İltihap: Akneye neden olan mikroplardan salınan bazı maddeler, iltihabik reaksiyonu başlatır.
- Akne oluşumları en sık yüzde görülür. Daha az sıklıkta sırt, göğüs ve omuzlara da yerleşir. Akneler; iltihabik veya iltihabik olmayan şekillerdedir. İltihabik lezyonlar; değişik boyutlarda olabilir, derin ve ağrılı nodül şeklinde görülebilir. İltihabik olmayan lezyonlar; komedonlardır. Komedonlar; açık ya da kapalı şekilde olabilir. Kapalı komedonlar beyaz nokta, açık komedonlar ise siyah noktalardır.
DOĞUM KONTROL HAPI
- Akneli gençlerde cilt temizliği çok önemlidir. Gençlerin yüzlerini günde iki defa ılık suyla, sabun ya da jel ile yıkaması yeterlidir. Çok sık yıkamak ya da cildi ovuşturmak; akne lezyonlarını alevlendirebilir. Yüz yıkarken iltihabik lezyonlara zarar vermemeye dikkat edilmelidir.
- Genç kızlarda eğer hormonal bozukluk tespit edilirse; kadın doğum uzmanının kontrolünde doğum kontrol hapları kullanılır.
- İsotretinoin tedavisi; çok şiddetli ve dirençli olgularda tercih edilir. Kan yağlarında yükselme, dudak, göz kuruluğu, sırt ağrısı gibi yan etkileri vardır. İsotretinoin tedavisi ortalama altı-sekiz ay sürer.
MAKYAJ MALZEMENİZ SU BAZLI OLSUN
- Ergenlik çağındaki genç kızların kullandığı yağlı makyaj ürünleri; cildin yağ dengesini bozarak akneye neden olur. 'Kozmetik aknesi' diye isimlendirilen bu akne çeşidinde; yanlış kozmetik kullanımı devam ettiği sürece, sorunda düzelme olmaz. Bu sebepten, akne sorunu yaşayan gençlerin ya makyaj yapmamaları ya da su bazlı ürünleri tercih etmeleri gerekiyor.
YAĞLI SÜT AKNELERİ ARTIRIYOR
- Akne tedavisinin gecikmesi, iz kalmasına neden olacaktır. İlaç tedavisi, hastanın yaşına ve aknenin şiddetine göre değişkenlik gösterir.
SABIRLI OLUNMALI
- İlaçlar, etkisini en erken iki-üç ay sonra göstermeye başlar. Gençler sabırlı olmalıdır. Tedavinin başında lezyonlarda artma görülebilir.
- Hafif vakalarda harici kullanılan ilaçlar tercih edilirken, orta şiddetteki aknelerde antibiyotiklerden faydalanılır.
- Gıdalar; aknenin tek nedeni olmasa da akneyi alevlendirebilir. Hastalar, yüksek glisemik indeksi olan gıdalardan uzak durup düşük glisemik indeksi olan gıdaları tercih etmelidir. Yağlı süt ürünleri, akneyi alevlendirebilir. Bu nedenle süt ürünlerinin yarım yağlı olanları tüketilmelidir.
AKNELİ ERKEKLER TRAŞ JİLETİNİ SIK DEĞİŞTİRSİN
- Akneli ergenler; deriyi tahriş etmeden ve kurutmadan deri yüzeyindeki aşırı yağ, ölü hücreler, kir ve bakterileri uzaklaştıran temizleyiciler kullanmalıdır.
- Akne tedavisinde kullanılan ilaçlar, derinin nem dengesini bozar. Nemlendiriciler bu kuruluğu hafifletir. Kullanılacak nemlendirici, yağ içermeyen özellikte olmalıdır.
GÜNEŞ KORUYUCU KULANIN
- Akne ilaçlarının bazılarının, güneşe karşı hassasiyet yaratma özelliği vardır. Bu nedenle tedavi boyunca güneş koruyucu kullanılmalıdır.
- Ergenlik döneminde olan erkek hastalar; hem elektrikli tıraş makinesi, hem de jiletle tıraş olabilir. Ancak jileti sık değiştirmeli ve akne lezyonlarını tıraşta kesmemelidirler.
