Haber Kipleri ve Haber Kiplerine Örnekler
Haber kipleri işin, oluşun veya hareketin zaman ve şahsa bağlı olarak meydana geldiğini bildiren kiplerdir. Bunlara BİLDİRME KİPLERİ de denir.
1. Belirli (-di'li) Geçmiş Zaman Kipi:
Eylemin sözün söylendiği andan, önceden yapıldığını, söyleyenin kesin inancıyla tam anlatır:
Fiillerde bulunan "-di, -du, -dü, -tu" ekleri -di'li geçmiş zamanı belirtirler.
Örnek:
Öğretmenimiz sınıfa geldi. Bütün çocuklar bahçeye koştu ...
Öğretmenimiz sınıfa geldi. Bütün çocuklar bahçeye koştu ...
2. Belirsiz (-miş'li) Geçmiş Zaman Kipi:
Eylemlerin sözden önce yapıldığını bildirir ancak, kesinlik yoktur. Söyleyen kendisi duyup görmemiş, işitmiştir. Bu kip masallara yakışır.
Fiillerde bulunan "-muş, -mış, -miş, -müş" ekleri -miş'li geçmiş zamanı belirtirler.
Örnek:
Okul bahçesinde üç tur koşmuş. Havalar soğuyunca üşütmüş...
Okul bahçesinde üç tur koşmuş. Havalar soğuyunca üşütmüş...
3. Şimdiki Zaman Kipi:
Eylem ile anlatımın birlikte olduğunu bildiren zamandır.
Şimdiki zaman kipinin eki "-yor" fiillere hiç değişikliğe uğramadan eklenir.
Örnek:
Ders çalışıyorum. Alış veriş yapıyorum.
Ders çalışıyorum. Alış veriş yapıyorum.
4. Gelecek Zaman Kipi:
Eylem ile anlatımdan sonra yapılacağını bildiren zamandır
Gelecek zaman kipinin ses uyumuna göre "-ecek, -acak" tır
Örnek:
Aynur tiyatroya gidecek. Birlikte eğleneceğiz.
Aynur tiyatroya gidecek. Birlikte eğleneceğiz.
5. Geniş Zaman Kipi:
Eylem her zaman yapılabileceğini bildiren zamandır
Geniş zaman kipinin ekleri "-ar, -er, -ır, -ir, -or, -ör, ur, -ür, -r" dir.
Örnek:
Akşamları trene binerim. Her gece oyun oynarım.
Akşamları trene binerim. Her gece oyun oynarım.
