Hasırcılık

  • Konuyu açan Konuyu açan Suskun
  • Açılış tarihi Açılış tarihi

Suskun

V.I.P
V.I.P
Genelde bataklık alanlarda ve dere tabanlarında yetişen saz, çok eskiden beri Anadolu’da hasır yapımında kullanılmaktadır. Bizim köyde de yetişir çok ama artık pek değeri kalmadı.

Eskiden gölü biçtikten sonra, içinden kara sazları seçer ayrı demet yapardık. Seçerken kırılmamalarına özen gösterir, ince demetler halinde kuruturduk. Kanalların içinde de aksaz dediğimiz, yumuşak saplı saz yetişirdi. Evin avlusunda karadutun altında hasır örme tezgâhı vardı. Rahmetli Ninem, kara sazları örerek kalın ip haline getirir, tezgâha gerer, kilim dokur gibi boş zamanlarında hasır yapardı. Evin ihtiyacı için. Zaten ticari hiçbir şey yoktu o zamanlar. Köydeki bakkalların ikisi de çoğunlukla takasla çay, şeker, sigara satarlardı. İki yumurtayla 100 gramlık harman çay veya bir birinci sigarası alınırdı.

6iZeC5O.webp

Evlerin tabanı toprak olduğu için hasır serilir, onun üstüne çaputtan dokunmuş rengarenk kilimler yayılırdı. Hasır kalın olduğu için toprak zeminle kilim arasında yalıtımı sağlar, aynı zamanda kilimlerin kirlenmesini de önlerdi. Eskiden kız istemeye gelen dünürler, kapıdan girerken kazara ayağını yaygıya takar hasırın altına bakarmış evin kızı temizliğe özen gösteriyor mu diye. Bu anlamda, hasırın çok toz taşıdığı da söylenir. Güzel havalarda, yaygılar kaldırılır, badana yaparken odaların tabanları da özlü çamur ile düzeltilirdi. Hasırlar dikkatlice silkelenir tozu alınırdı. Evler çok sağlıklı idi. Kışın sıcak, yazın serin tutardı. Temizlikten sonra evler mis gibi kokardı. Masrafı yoktu evlerin. Şimdi bizimle mi yaşlanacak deyip evin koltuğunu, halısını, perdesini değiştiriyor insanlarımız.

Hasır yapımı, Türk kültüründe önemli yer tutmaktadır. Osmanlı Döneminde XVII. yüzyılda hasır yapımı ve ticareti yaygınlık kazanmış, İstanbul’da sadece hasır ticareti için kuyumcular çarşısı gibi Hasırcılar Çarşısı kurulmuştur. Bu isim halen kullanılmaktadır.

Hasır yer örtüsü, yaygının yanında duvar süs olarak da uzun yıllar kullanılmıştır. Özellikle kök boyalarla boyanan sazlar değişik motifler çıkaracak şekilde hasıra işlenmiştir. İnce sazdan dokunmuş hasırlar genellikle duvar süsü olarak kullanılmış, Trablus hasırı veya Mısır hasırı olarak isimlendirilmiştir. Kaba sazdan dokunan hasırlar ise, evlerde, camilerde ve köy odalarında yaygı olarak kullanılmıştır.

Günümüzde, yine bataklık alanlardan, göl kenarlarından toplanan sazlar hasır yapılmakta ve süs eşyası olarak pazara sunulmaktadır. Lambalık, torba, şişe koruyucu gibi malzemelerin yanında sandalye ve taburelerin oturulacak yerlerinin yapımında da yine sazdan yararlanılmaktadır.

Ticari olarak orijinal hasır dokumacılığı kaybolmak üzeredir. Kendi ihtiyacı veya komşusu için dokuyanlar bile oldukça yaşlanmıştır. Yeni nesil hasırı kullanmadığı gibi dokumayı da bilmemektedir. Yakın gelecekte hasır dokumacılığı tarihi değerlerimiz arasında yerini alacağa benzemektedir.

Hasır dokumacılığıyla ilgili seri üretim yapan tezgâhlar kurulmuştur. Kalın naylon malzemenin kullanıldığı plastik hasırlar, piknik alanlarında kullanılmaktadır. Orijinal hasırlar gibi hem kolay kırılmamakta, uzun yıllar eskimeden kullanılabilmektedir.
 


Mesajınızı yazın...
Geri
Top