Türkiye’de özellikle son yıllarda hayvanlara karşı işlenen suçlar artmış durumda. Ancak ne yazık ki hayvanları öldüren, tecavüz ya da işkence eden kişilere yalnızca para cezası veriliyor
Çünkü 24 Haziran 2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu, hayvanları korumak için yetersiz. Bu yasada hayvanlar, “eşya, mal” kapsamında değerlendiriliyor
Bu nedenle de hayvanlara karşı işlenen suçlar, Kabahatler Kanunu çerçevesinde, hafif para cezasıyla cezalandırılıyor. Ancak mevcut düzenleme, cezaların caydırıcı olmaması, hayvanların “mal olarak” tanımlanması ve korumaya dönük önlemler yeterli olmadığı gerekçesiyle kamuoyunda uzun süredir eleştiriliyor. Daha önce HAYTAP da CHP de bu kanunda bazı değişiklikler yapılması için önergeler sundu ancak Meclis’in bu konuda hemfikir olmasına rağmen bu değişiklikler bir türlü kanuna eklenmedi.
Hayvanlara yönelik eziyet, kötü muamelenin önlenmesi, hayvanların sokağa terk edilmesine karşı önlemler alınmasına ilişkin yeni bir yasal düzenleme yapılması konusunda TBMM’de siyasi partiler arasında aslında bir uzlaşma var
Yapılan ilk çalışmada, düzenlemenin “Hayvan Hakları Kanunu” adı altında yasalaştırılması düşünülüyordu
Ancak bu konuda benzer düzenleme yapan ülkelerde, “hak” ifadesinin kullanılmadığı; hayvanların “aklı, iradesi, kendisine verilen hakkı koruma yeteneği bulunmadığı” gerekçesiyle “koruma” ifadesinde karar kılındı. Düzenleme “Hayvanları Koruma Kanunu” teklifi olarak Meclis’e sunulmuştu.
Peki yasa teklifinde yer alması planlanan düzenlemeler neleri içeriyor? Hayvanları Koruma Kanunu beklentileri karşılıyor mu?
Yasa teklifinde yer alması planlanan diğer bazı önemli düzenlemeler şöyle:
Öte yandan Türkiye Büyük Millet Meclis’nde görüşülen Hayvan Hakları Koruma Kanunu’nda muhalefet ve hayvan hakları koruyucularının isteği üzerine bazı ifadelendirmelerde değişikliğe gidilecek. Buna göre ‘Hayvanlarla cinsel ilişki’ yerine, ‘hayvana tecavüz’, ‘hayvana cinsel taciz’ ifadesi kullanılacak
TBMM’de görüşmelerine başlanan Hayvanları Koruma Kanunu’nda, AK Parti önergeyle değişikliklere gidecek.
Buna göre, kanunun 11’inci maddesinde yer alan ‘Hayvanlarla cinsel ilişkide bulunan kişi 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve 100 günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılır’ ifadesinde muhalefetin ve hayvan hakları koruyucularının talepleri üzerine değişiklik yapılacak. Buradaki ‘Hayvanlarla cinsel ilişki’ ifadesi yerine ‘hayvana tecavüz’ ya da ‘hayvana cinsel taciz’ ifadesi kullanılacak.
Ayrıca kanun teklifinin 14’üncü maddesinde yer alan, ‘tehlike arz eden hayvanların belirlenmesine ilişkin bakanlıkça yapılacak düzenleme yürürlüğe konuluncaya kadar, Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino, Fila Brasilerio türlerini veya bunların melezlerini üreten, sahiplenen, sahiplendiren, barındıran, besleyen, takas eden, sergileyen, hediye eden ve bunların ülkemize girişini, satışını ve reklamını yapana hayvan başına 10 bin TL idari para cezası verilir. Bu hayvanlara el konulur ve bu hayvanlar belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülür’ ifadesinde sayılan ırklar kanun maddesinden çıkarılacak.
Kanunla, Tarım ve Orman Bakanlığı uzmanları tarafından tehlike arz eden hayvanlar tek tek belirlenecek, bir ırk tamamiyle tehlikeli olarak sayılmayacak.
Çünkü 24 Haziran 2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu, hayvanları korumak için yetersiz. Bu yasada hayvanlar, “eşya, mal” kapsamında değerlendiriliyor
Bu nedenle de hayvanlara karşı işlenen suçlar, Kabahatler Kanunu çerçevesinde, hafif para cezasıyla cezalandırılıyor. Ancak mevcut düzenleme, cezaların caydırıcı olmaması, hayvanların “mal olarak” tanımlanması ve korumaya dönük önlemler yeterli olmadığı gerekçesiyle kamuoyunda uzun süredir eleştiriliyor. Daha önce HAYTAP da CHP de bu kanunda bazı değişiklikler yapılması için önergeler sundu ancak Meclis’in bu konuda hemfikir olmasına rağmen bu değişiklikler bir türlü kanuna eklenmedi.
Hayvanlara yönelik eziyet, kötü muamelenin önlenmesi, hayvanların sokağa terk edilmesine karşı önlemler alınmasına ilişkin yeni bir yasal düzenleme yapılması konusunda TBMM’de siyasi partiler arasında aslında bir uzlaşma var
Yapılan ilk çalışmada, düzenlemenin “Hayvan Hakları Kanunu” adı altında yasalaştırılması düşünülüyordu
Ancak bu konuda benzer düzenleme yapan ülkelerde, “hak” ifadesinin kullanılmadığı; hayvanların “aklı, iradesi, kendisine verilen hakkı koruma yeteneği bulunmadığı” gerekçesiyle “koruma” ifadesinde karar kılındı. Düzenleme “Hayvanları Koruma Kanunu” teklifi olarak Meclis’e sunulmuştu.
Peki yasa teklifinde yer alması planlanan düzenlemeler neleri içeriyor? Hayvanları Koruma Kanunu beklentileri karşılıyor mu?
Yasa teklifinde yer alması planlanan diğer bazı önemli düzenlemeler şöyle:
- Mevcut düzenlemede “mal, eşya” kapsamında değerlendirilen hayvanlar “canlı” olarak tanımlanıyor ve yaptırımlar da buna göre düzenleniyor.
- Mevcut yasadaki “süs hayvanları” ifadesi, yeni düzenlemede yer almayacak. Petshoplardan hayvan satışı yapılamayacak, bunun yerine hayvan edinmek isteyenler kataloglardan seçim yapabilecek.
- Hayvan neslini yok etme, öldürme, tecavüz, gibi her türlü kötü muamele, hayvanların dövüştürülmesi suçları TCK kapsamında hapis cezası ile cezalandırılabilecek. Bir hayvan neslini yok edecek şekilde avlananlara 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
- Sokakta yaşayan hayvanların uyutulmasına son verilecek, bunun yerine üremelerinin engellenmesi için kısırlaştırma yoluna başvurulacak. Belediyelerin sorumluluklarının artırılarak, hayvanları korumaya yönelik kaynak ayırma yükümlülüğü getirilmesi planlanıyor. Bu konuda merkezi yönetim tarafından belediyelere kaynak aktarılması ve kısırlaştırma işleminden de sorumlu tutulması planlanıyor.
- Sahiplenilmiş hayvanların sokağa terk edilmesini engellemek için hayvanlara kimlik verilecek. Hayvanını sokağa terk edenlere ise para cezası verilecek. Bu kapsamda verilecek para cezasının 2 bin liradan az olmayacağı ifade ediliyor.
- Mevcut yasada da var olan il hayvan koruma kurulları daha işlevsel hale getirilecek. Hayvanları koruma konusundaki kararları alma, izleme görevi olan vali başkanlığındaki koruma kurulları 3 ayda bir toplanacak.
Öte yandan Türkiye Büyük Millet Meclis’nde görüşülen Hayvan Hakları Koruma Kanunu’nda muhalefet ve hayvan hakları koruyucularının isteği üzerine bazı ifadelendirmelerde değişikliğe gidilecek. Buna göre ‘Hayvanlarla cinsel ilişki’ yerine, ‘hayvana tecavüz’, ‘hayvana cinsel taciz’ ifadesi kullanılacak
TBMM’de görüşmelerine başlanan Hayvanları Koruma Kanunu’nda, AK Parti önergeyle değişikliklere gidecek.
Buna göre, kanunun 11’inci maddesinde yer alan ‘Hayvanlarla cinsel ilişkide bulunan kişi 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve 100 günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılır’ ifadesinde muhalefetin ve hayvan hakları koruyucularının talepleri üzerine değişiklik yapılacak. Buradaki ‘Hayvanlarla cinsel ilişki’ ifadesi yerine ‘hayvana tecavüz’ ya da ‘hayvana cinsel taciz’ ifadesi kullanılacak.
Ayrıca kanun teklifinin 14’üncü maddesinde yer alan, ‘tehlike arz eden hayvanların belirlenmesine ilişkin bakanlıkça yapılacak düzenleme yürürlüğe konuluncaya kadar, Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino, Fila Brasilerio türlerini veya bunların melezlerini üreten, sahiplenen, sahiplendiren, barındıran, besleyen, takas eden, sergileyen, hediye eden ve bunların ülkemize girişini, satışını ve reklamını yapana hayvan başına 10 bin TL idari para cezası verilir. Bu hayvanlara el konulur ve bu hayvanlar belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülür’ ifadesinde sayılan ırklar kanun maddesinden çıkarılacak.
Kanunla, Tarım ve Orman Bakanlığı uzmanları tarafından tehlike arz eden hayvanlar tek tek belirlenecek, bir ırk tamamiyle tehlikeli olarak sayılmayacak.
Tepkilerin şiddetine göre cezayı artırıyorlar 
