Hint Dinleri
Hinduizm
Budizm
Caynizm
Sihizm
Hinduizm
Budizm
Caynizm
Sihizm
HİNDUİZM
Dünyanın bugün yaşayan en eski dinlerinden biridir. Hindistan halkının büyük
çoğunluğunun bağlı olduğu bir dindir. Kim tarafından kurulduğu tam olarak bilinmemektedir.
Etnik bir dindir. Hinduların etnik kültürel birikimlerini ve onların yaşam tarzlarını
yansıtır. Tüm Hinduların orta kabul ettiği bir inanç sitemi de bulunmamaktadır. Dinden
çıkmak, küfre girmek gibi durumlar bu din için söz konusu değildir. Kurumsal bir din
olmadığı için, herkes kendi bildiği ve onayladığı şekliyle inançlarını devam ettirirler.
İnekler, hayatın kaynağı olarak kabul edildiğinden kutsallıkları bulunmaktadır. Kast
denilen sınıfsal ayrımcılık bulunmaktadır. Hintliler, Ganj nehrini kutsal kabul ederler.
Zaman zaman bu nehirde yıkanırlar. Ölen bir kimsenin cesedini de yakıp küllerini Ganj
nehrine dökerler.
Hint toplumu çeşitli sınıflara ayrılmaktadır. Kast sistemi denilen bu sınıfsal ayrım,
Hint inançlarına dayanmaktadır. Bu inançlara göre kastlar, yaratıcı tanrı kabul edilen
Brahmanın vücudundan yaratılmıştır.
Kast sistemi dört sınıftan oluşur:
a- Brahmanlar : Rahipler ve aydınlar sınıfı
b- Kşatriyalar : Hükümdar sülalesi ve askerler sınıfı
c- Vaisyalar : Tüccar, esnaf ve çiftçi sınıfı
d- Sudralar : İşçi ve sanatkarlar sınıfı
Doğan her kişi, kast sisteminde yer alan dört sınıftan birine bağlı olarak doğar. İlk
üç sınıfta olanlar, işçi ve sanatkârların sınıfından daha itibarlıdır. Sudralar, diğerlerine
hizmet etmekle mükelleftirler. Sadece aynı kasttan olanlar sofrada birlikte yemek yiyebilir,
kendi aralarında evlenebilirler. Kast sistemi, günümüzde eskiden olduğu gibi katı bir
şekilde uygulanmamaktadır. Yarı laik olan Hindistan devleti, kast sistemini tamamen
ortadan kaldırmamıştır.
Hinduizmde hem tek tanrıcılık hem de üçlü tanrı anlayışı bulunmaktadır. Üçlü
tanrı anlayışına göre; Brahma-yaratıcı tanrı, Vişnu-koruyucu tanrı, Şiva ise yok edici
tanrı olarak kabul edilmektedir. Tanrıya ibadet her yerde ve dilediğin zamanda
yapılabilir. İbadet ve ayinlerine belirli bir şekli ve sistemi yoktur. Ancak, yine de
Hinduların büyük çoğunluğu ibadetlerini sabah, öğle ve akşam vakitlerini günde 3 defa
olmak üzere yaparlar. Hinduizmde tanrıya kurban kesmek önemlidir. Kurban kesmekle,
tanrı ile iletişimin sağlandığına inanırlar. Hinduizmin çok geniş kutsal kitap koleksiyonu
vardır. Kutsal Kitapları Vedalar (İlahi Bilgiler) kitabıdır.
Vedalar ise dört bölümden oluşur:
a- Rigveda: Vedaların en önemlisidir. Şükür dilek ve kutsama tarzındaki dualarla
tanrılara saygı için yazılmış ilahilerden oluşur.
b- Samaveda: Bir tür melodiler vedasıdır. Kurban kesme törenlerinde rahipler
tarafından okunan çeşitli ilahiler bulunmaktadır.
c- Yajuvedrda: Kurban keserken alçak sesle okunan sözlerden ve dualardan oluşmaktadır.
d- Atharvaveda: Mistik ve evrenle ilgili bilgileri, çeşitli büyüler ile ilgili duaları
içermektedir.
Hinduizme göre hayatın dört amacı vardır. Bunlar; dürüstlük, helal kazanç, mutluluk
ve kurtuluştur. Hindu yaşamında her şeyin bir kutsallığı bulunmaktadır. O yüzden
yaşamlarının her şeyi dindir, inançlardır, ibadetlerdir. Evlilik, erkek çocuk edinmek için
yapılan dini bir törendir.
Hinduizmi açıklayan bazı terimler ve açıklamalar:
Karma: Hinduizmde merkezi bir öneme sahip olan karma, kişinin kaderini
belirleyen iş ve amellere denir. Sebep-sonuç kanunudur. İnsanlar mutlak olgunluğa
ulaşıncaya kadar, dünyaya defalarca gelirler.
Tenasüh (Reenkarnasyon): Tenasüh, ölen kişinin ruhunun bir bedenden diğerine
geçmesi geçmesidir. Buna ruh göçü de denir. Reenkarnasyon ise, ruh göçü olmaksızın
kişinin yeniden bedenleşmesi, yani dünyaya gelmesi olayıdır. Tenasüh, karmanın
zorunlu bir sonucudur.
Yoga ve Yogizm: Beden ile ruh, duygu ile sezgi arasında bir bütünlük ve uyum
sağlamak, doğaüstü güçlerle temas kurmak amacıyla yapılan dini egzersizlerdir.
BUDİZM
Budizm, Hindistandan Moğolistana, Tibetten Japon adalarına kadar uzanan
geniş bir coğrafyada etkin olan bir dindir. Evrensel yapısı ve misyoner karakteri
nedeniyle özellikle son yıllarda batı ülkelerinde hızla yayılmaya başlamıştır.
Budizm, Buda tarafından kurulan bir dindir. Budanın asıl adı Siddharthadır. MÖ.
563-483 yılları arasında yaşadığı bilinmektedir. Sarayda yetişip, büyümesine rağmen,
halkla iç içe olan Buda, toplumsal hayatın saray hayatından farklı olduğunu görünce,
sarayı terk edip doğada yaşamaya başladı. 35 yaşlarında iken bir incir ağacının altında,
ölümü, varlıkları ve evreni düşünürken zihni aydınlandı. Kendisini halkına karşı
doğruları ve gerçekleri anlatmakla görevli gören Buda, ülkesinin çeşitli bölgelerini
dolaşarak görüşlerini halka aktarmıştır. Budanın öğretileri onun ölümünden sonra
Budistler tarafından yazılıp derlenmiştir. Budizmin bu kutsal metinlerine Tipitaka
(Üç Sepet) adı verilmektedir.
Budizmde belirli bir ibadet yoktur. Ancak Budizmin evrensel bir din olmasından
sonra budanın heykellerine, anılarına, altında aydınlığa kavuştuğu yabani incir ağacına
(Bodhi ağacına) önem verme ve Budaya dua edip bazı dileklerde bulunma geleneği
başlamıştır.
Budizmin inanç esasları üç cevher olarak adlandırılır. Bunlar, Budaya sığınırım,
Dhammaya sığınırım, Sanghaya sığınırım. dua cümleleridir. Belirgin bir tanrı inancı
olmamasına rağmen, bir kurtarıcının geleceğine inanılır. Budizmde asıl amaç;
Nirvanaya ulaşmaktır. Nirvana ise; ihtiyarlıktan, ölümden, dünya çilelerinden, arzu ve
ihtiraslardan kurtulup yüceliğe ve huzura ermektir. Bir kimsenin Nirvanaya
ulaşabilmesi için sekiz dilimli yol ilkelerine uyması gerekmektedir.
Bu ilkeler;
- Yalan söylememek, yalan yere yemin etmemek, dedikodu yapmamak, iftira
etmemeyi içeren doğru söz prensibi,
- Hırsızlık yapmamak, içki içmemek, uyuşturucu madde kullanmamak, canlı
öldürmemek, varlıklara zarar vermeme konularını kapsayan doğru iş prensibi,
- Geçimini sağlamada doğruluktan ayrılmamak, kendine yetecek kadar kazanç elde
edip, başkalarının da kazanmasını istemeyi içeren doğru geçim prensibi,
- Ölçülü konuşmak, her aklına geleni söylememek, düşüncesini bir noktada
toplayıp, kötü sözden ölçülü konuşmakla uzak durmak doğru düşünme prensibi,
- Evrenin ve varlıkların gerçek niteliklerini kavramak doğru anlama prensibi,
- Yapılan her davranış ve söylenen her sözün farkında olmak, iyi düşünüp doğru
kararlar vermek doğru yargı prensibi,
- Zihni, arzu ve isteklerden, kötülük ve zulüm gibi düşüncelerden arındırmak doğru
düşünme prensibi,
- Başarılamayacak ya da sonunda pişman olunacak işleri yapmaya kalkışmamak,
niyetini temiz tutmak doğru niyet prensibi,
Budizm, MÖ.VI. yüzyılda, Hinduizmin çok tanrıcılığına, Brahman denilen din
adamlarının otoritelerine ve kast sistemine bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Dini
anlayış ve uygulama bakımından Japonyaya özgü Zen Budizmi ile Tibete özgü Tibet
Budizmi arasında birçok farklar bulunmaktadır. Budizm, Hinayana ve Mahayana iki
ana mezhebe sahiptir. Tanrı kavramına karşı kayıtsız oluşları nedeniyle diğer dinlerden
ayrılırlar. Mutlak güç sahibi, ezeli ve ebedi yaratıcı bir tanrının varlığını kesinlikle
kabul etmezler. Onlara göre her şey değişmeye ve yok olmaya mahkûmdur. Budizmin
varlığını inkar ettiği ikinci olgu ise ruhtur. Bu nedenle, ruh göçüne inanmazlar.
CAYNİZM
Hindistan da yaklaşık M.Ö.4 yüzyılda ortaya çıkan dini akımlardan biridir.
Hindistandaki dört büyük dinden biridir. Kurucusu Mahavira (M.Ö. 599 - 527)
Benareste doğmuş, otuz yaşına gelince ailesini terk ederek rahiplik elbisesini giymiş
ve kendini dünyadan soyutlamıştır. Caynizm daha çok asiller ve halk arasında
yayılmıştır. Mahavira 72 yaşında Biharda ölünceye kadar doktrinini vaaz yöntemiyle
yaymış ve onun ölümü Caynist takvimin başlangıcı sayılmıştır.
Caynacılık Hindistanın Kasi ve Kosola ya kadar yayılım gösterdikten sonra M.Ö. 2
yüzyılda batı ve güneye yayılmaya başlamıştır. Caynacılığın ortaya çıkışından başlayan
görülen bölünmeler MS.80 de iki ayrı grubun doğmasıyla sonuçlandı. Bunlar Şvetambaralar
(Beyaz Giyinenler) ve Digambaralar (Göğü Giyinenler- Çıplaklar-) Digambaralar kadının
kurtuluşunun imkânsızlığına inanıyorlardı.
Mahavira ile Buda aynı çağ ve memlekette yaşamışlar, benzeri inanç ve öğretileri
yaymışlardır. Mahavira tanrı fikri üzerinde durmamakla beraber bazı Caynistler
tanrının varlığına inanırlar. Tapınaklarında tanrı heykelleri vardır. Caynacılığın amacı
insanı varoluştan gelen acılardan ve karma ya bağlı yeniden doğuştan kurtarmaktır.
Cayna ahlakı üç temel ilkeye dayanır. Bunlar; Doğru görüş, doğru bilgi, doğru
davranıştır. Caynaların başlıca ahlaki prensipleri öldürmemek, yalan söylememek,
hiçbir şekilde çalmamak, olabildiğince cinsel ilişkiden uzak kalmak şeklinde
özetlenebilir. Dürüst ve sade bir hayat sürmeği prensip edinen, Caynistler içki içmezler.
Caynizme inananlar, ancak kendi dinlerine uyanların ölümsüzlüğüne inanırlar. Onlara
göre evren ebedidir, yaratılmamıştır. Cennet ve cehennem vardır. Ayinleri rahip ve rahibeler
idare eder. Gösterişli mabetleri vardır. Kutsal kitapları Agamalar dır.
Caynalar ahimsa ilkesine dayanarak zanaatla ilgilenmediklerinden çoğu tüccar
ve zengindir. Bütün insanların çeşitliliğine inanan Caynalar, Budistlerin tersine
herkesle yemek yerler. Hindularınki kadar katı olmayan mesleklere bağlı bir kast
sistemini benimsemişlerdir. Günümüz de sayısı yaklaşık 4.000.000 olan Caynizm
taraftarlarının, büyük çoğunluğu Hindistan da yaşamasına karşılık Avrupadan
Amerikaya hatta Avustralyaya kadar Caynist topluluklara ve ibadet yerlerine rastlamak
mümkündür.
SİHİZM
Sihizm, MS. XVI. Yüzyılda Hindistanda kurulmuştur. Kurucusunun adı Guru
Nanaktır. Buda ve Vardhamana gibi Hinduizmin yozlaşmasından memnun olmayan
Nanak, sonraları İslam dini ile tanışmış ve tevhit gibi bazı prensipleri Hindu inançları
ile harmanlayarak yeni bir din kurmuştur. Taraftarlarına sih denir.
Sihizm her yerde, her zaman var olan ve sonsuz özelliklere sahip tek bir Tanrıya
inanç üzerine kuruludur, bunu savunur. Bu özellik kutsal kitap Guru Granth Sahibde
çeşitli kereler tekrarlanmıştır. Sihler tanrıya herhangi bir cinsiyet atfetmezler ve
tanrının insan formu alabileceğine de inanmazlar. Ayrıca tüm insanlar da din, ırk veya
cinsiyet ayrımı yapılmaksızın eşit görülürler. Herkes tanrı Wahegurunun kız ve erkek
evlatlarıdırlar. Sihler tüm yaratıkların, özellikle de insanların, haklarını korumak ve
onların hakları için savaşmak zorundadırlar.
Sihler reenkarnasyona inanırlar. Tüm yaratıkların, öldükten sonra farklı vücutlara
geçen bir ruha sahip olduğuna inanılır. Bu ruh göçü bağımsızlığa, özgürlüğe ulaşılana
kadar devam eder.
Sih dini kurtuluşun tek yolu olarak görülmez; diğer dinlerden insanlar da kurtuluşa
erebilirler. Her Sihin yenmekle yükümlü olduğu Beş Şeytan veya Beş Kötülük
bulunur. Bunlar; ego-benlik, öfke, hırs, maddi bağlılık ve şehvettir. Sihin itaat etmesi
gereken ve yukarıdaki beş kötülükle savaşırken kullanacağı beş erdem: memnuniyet,
hayırseverlik, şefkat, olumlu tutum ve tevazudur.
Sihizmin bazı inançları şu şekildedir:
- Eşitlik: Tanrı katında tüm insanlar eşittir.
- Tanrının ruhu: Tüm yaratıklar Tanrının ruhlarını sahiptirler, bu nedenle de uygun
şekilde saygı görmelidirler.
- Kişisel hak: Her kişinin yaşama hakkı vardır.
- Davranışlar: Kurtuluş kişinin hareketleri, davranışları doğrultusunda edinilebilir;
iyi işler, Tanrının hatırlanması vb.
- Aile hayatı yaşamak: Bir aile olarak yaşanması teşvik edilir.
- Paylaşım: Kutsal metine göre tüm Sihlerin kazançlarının en azından %10unu
hayatlarının %10u ile birlikte, diğer insanlara yardım etmekle ve tanrı hizmetinde
bulunmakla değerlendirmeleler.
- Tanrının takdirini kabullenmek: Mutlu olaylarla kötü olayları aynı şekilde
görebilecek şekilde kişiliği geliştirmek, Tanrının takdir ettiği hertürlü olayı (iyi
veya kötü) kabullenebilmek.
Çoğu Sih, Pencap kökenlidir ve Hindistanın Pencap eyaletinde yaşar. Yine de Sih
topluluğu 100den fazla ulusta ve dünyadaki her kıtada varlığını sürdürür. Sih erkekler
ve bazı Sih kadınlar, uzun saçlarını kapayan şekilde sürekli olarak türban takmalarından
tanınabilirler.
Bugün dünyada yaklaşık 23 milyon Sih yaşamaktadır ve bu Sihizmi dünyanın en
büyük beşinci dini yapmaktadır. Yaklaşık 20 milyon Sih Hindistanda, bunun da büyük
bir kısmı Pencap eyaletinde yaşar.
