İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI TEMEL EĞİTİM PROGRAMI
Bu programın amacı, iş güvenliği uzmanı olmak isteyen mühendis, mimar veya teknik elemanlara mesleki becerilerini işyerlerinde uygulayabilmeleri ve mevzuatta öngörülen görevlerini yerine getirebilmeleri için gerekli iş sağlığı ve güvenliği bilgisini kazandırmaktır.
Bu temel amaç çerçevesinde, iş güvenliği uzmanı olmak isteyen adaylara genel hukuk ve iş sağlığı ve güvenliği bilgisinin verilmesinin ardından işyerlerinde var olan risk etmenlerini fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal gibi ana başlıklar altında sınıflandırılabilecek ayrıntılı bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Temel eğitim programı çerçevesinde; maden ve inşaat sektörlerinin münhasıran ele alınması amaçlanmış, buna ek olarak metal ve kimya sektörleri gibi iş kazası ve meslek hastalıkları açısından önemli sektörlerde yer alan işlerin de incelenmesi hedeflenmiştir. İşyerlerinde kullanılan araç, gereç ve ekipmandan kaynaklanan risklerin ve bu risklerden korunma yöntemlerinin de eğitim programı içerisinde yer alması amaçlanmış, her türlü tehlikeden kaynaklanan risklerin yönetimi hakkında bilgi sahibi olunması hedeflenmiştir.
PROGRAMIN İÇERİĞİ İLE İLGİLİ ESASLAR
Programın içeriği belirlenirken; iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilen mühendis, mimar ve teknik elemanların çalışmaları sırasında karşılaşacakları olgu ve olaylar göz önünde bulundurularak, işyerlerinde iş kazası ve meslek hastalıklarına yol açan etmenler, bu etmenlerden kaynaklanan riskler ve bu risklerden korunma yöntemleri, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili ve işyeri bazlı mikro politikalar gibi konulara dikkat edilmiştir. Ayrıca seçilen bu konular, programda yer alan tüm konuların temel oluşturma ve bu temel üzerine diğer bilgilerin yerleştirilmesi açısından öğrenme önceliği ve kendi aralarında bütünlük arz etmeleri ölçütlerine göre sıralanmıştır. Bu ölçütlerin seçilme nedeni esas olarak, iş güvenliği uzmanlığının (A), (B) ve (C) olmak üzere üç sınıfa bölünmüş olması ve (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığından başlamak üzere zamanla kazanılacak teknik uygulama tecrübesi ve başarılı olunması gereken ve her sınıf için ayrı ayrı düzenlenmiş olan sınavların varlığıdır.
Üç sınıfa ayrılmış olan iş güvenliği uzmanlığı eğitimlerinde yer alan program içerikleri belirlenirken her konunun ağırlığı ayrı ayrı ele alınmış ve her sınıfta yer alan iş güvenliği uzmanlarının görev alacakları işyerleri dikkate alınmıştır. Örneğin, (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlarının az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde görev alacak olmaları nedeniyle, bu sınıf için düzenlenecek eğitimlerde güvenlik kültürü, hukuk bilgisi, kişisel koruyucu donanım ve ergonomi gibi konulara ağırlık verilmiş, bununla birlikte, (A) ve (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlarının az tehlikeliye ek olarak tehlikeli ve çok tehlikeli sınıflarda yer alan işyerlerinde görev alacak olmaları nedeniyle risk etmenleri ve sektörel ayrımlar gibi konulara ağırlık verilmiştir. Her üç sınıf uzmanlık için düzenlenecek eğitimlerde, çalışma ortamı gözetimi, önleme politikaları, risk yönetimi ve değerlendirilmesi gibi konular ise her işyerinde aynı öneme sahip olmaları nedeniyle aynı oranda ağırlıklandırılmıştır.
KİMLER MÜRACAAT EDEBİLİR
İş güvenliği uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş mühendis, mimar veya teknik elemanı,
Teknik eleman: Teknik öğretmenler ile üniversitelerin fen veya fen-edebiyat fakültelerinin fizik veya kimya bölümleri veya iş sağlığı ve güvenliği programı mezunlarını,
ifade eder.
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI BELGESİ SINIFLARI
İş güvenliği uzmanlığı belgesi
İş güvenliği uzmanlığı belgesinin sınıfları aşağıda belirtilmiştir:
a) (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi;
1) (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesiyle en az dört yıl fiilen görev yaptığını iş güvenliği uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyen ve (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara,
2) İş sağlığı ve güvenliği alanında en az beş yıl teftiş yapmış mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişleri, en az beş yıl uzman olarak çalışmış Bakanlık iş sağlığı ve güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği doktorası yapmış olan mühendis, mimar veya teknik elemanlar ile Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde mühendis, mimar veya teknik eleman olarak en az on yıl görev yapmış olanlardan (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı için yapılacak sınavda başarılı olanlara,
Ek-1deki örneğine uygun olarak Bakanlıkça verilir.
b) (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi;
1) (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesiyle en az üç yıl fiilen görev yaptığını iş güvenliği uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyen ve (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara,
2) İş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği yüksek lisansı yapmış olan mühendis, mimar veya teknik elemanlardan (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olanlara,
Ek-1deki örneğine uygun olarak Bakanlıkça verilir.
c) (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi; (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara Ek-1deki örneğine uygun olarak Bakanlıkça verilir.
(2) Yurtdışından alınan iş güvenliği uzmanlığı veya eşdeğer belgeye sahip olan mühendis, mimar veya teknik elemanlardan;
a) Sahip olduğu belge ile en az yedi yıl çalıştığını belgeleyenlerden (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olanlara (A) sınıfı,
b) Sahip olduğu belge ile en az üç yıl çalıştığını belgeleyenlerden (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olanlara (B) sınıfı,
c) Sahip olduğu belge ile müracaat ederek yapılacak (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olanlara (C) sınıfı,
iş güvenliği uzmanlığı belgesi Ek-1deki örneğine uygun olarak Bakanlıkça verilir.
(3) İkinci fıkranın (c) bendine göre (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi almak isteyenlere sadece bir kez doğrudan sınava girme hakkı tanınır.
Bu programın amacı, iş güvenliği uzmanı olmak isteyen mühendis, mimar veya teknik elemanlara mesleki becerilerini işyerlerinde uygulayabilmeleri ve mevzuatta öngörülen görevlerini yerine getirebilmeleri için gerekli iş sağlığı ve güvenliği bilgisini kazandırmaktır.
Bu temel amaç çerçevesinde, iş güvenliği uzmanı olmak isteyen adaylara genel hukuk ve iş sağlığı ve güvenliği bilgisinin verilmesinin ardından işyerlerinde var olan risk etmenlerini fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal gibi ana başlıklar altında sınıflandırılabilecek ayrıntılı bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Temel eğitim programı çerçevesinde; maden ve inşaat sektörlerinin münhasıran ele alınması amaçlanmış, buna ek olarak metal ve kimya sektörleri gibi iş kazası ve meslek hastalıkları açısından önemli sektörlerde yer alan işlerin de incelenmesi hedeflenmiştir. İşyerlerinde kullanılan araç, gereç ve ekipmandan kaynaklanan risklerin ve bu risklerden korunma yöntemlerinin de eğitim programı içerisinde yer alması amaçlanmış, her türlü tehlikeden kaynaklanan risklerin yönetimi hakkında bilgi sahibi olunması hedeflenmiştir.
PROGRAMIN İÇERİĞİ İLE İLGİLİ ESASLAR
Programın içeriği belirlenirken; iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilen mühendis, mimar ve teknik elemanların çalışmaları sırasında karşılaşacakları olgu ve olaylar göz önünde bulundurularak, işyerlerinde iş kazası ve meslek hastalıklarına yol açan etmenler, bu etmenlerden kaynaklanan riskler ve bu risklerden korunma yöntemleri, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili ve işyeri bazlı mikro politikalar gibi konulara dikkat edilmiştir. Ayrıca seçilen bu konular, programda yer alan tüm konuların temel oluşturma ve bu temel üzerine diğer bilgilerin yerleştirilmesi açısından öğrenme önceliği ve kendi aralarında bütünlük arz etmeleri ölçütlerine göre sıralanmıştır. Bu ölçütlerin seçilme nedeni esas olarak, iş güvenliği uzmanlığının (A), (B) ve (C) olmak üzere üç sınıfa bölünmüş olması ve (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığından başlamak üzere zamanla kazanılacak teknik uygulama tecrübesi ve başarılı olunması gereken ve her sınıf için ayrı ayrı düzenlenmiş olan sınavların varlığıdır.
Üç sınıfa ayrılmış olan iş güvenliği uzmanlığı eğitimlerinde yer alan program içerikleri belirlenirken her konunun ağırlığı ayrı ayrı ele alınmış ve her sınıfta yer alan iş güvenliği uzmanlarının görev alacakları işyerleri dikkate alınmıştır. Örneğin, (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlarının az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde görev alacak olmaları nedeniyle, bu sınıf için düzenlenecek eğitimlerde güvenlik kültürü, hukuk bilgisi, kişisel koruyucu donanım ve ergonomi gibi konulara ağırlık verilmiş, bununla birlikte, (A) ve (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlarının az tehlikeliye ek olarak tehlikeli ve çok tehlikeli sınıflarda yer alan işyerlerinde görev alacak olmaları nedeniyle risk etmenleri ve sektörel ayrımlar gibi konulara ağırlık verilmiştir. Her üç sınıf uzmanlık için düzenlenecek eğitimlerde, çalışma ortamı gözetimi, önleme politikaları, risk yönetimi ve değerlendirilmesi gibi konular ise her işyerinde aynı öneme sahip olmaları nedeniyle aynı oranda ağırlıklandırılmıştır.
KİMLER MÜRACAAT EDEBİLİR
İş güvenliği uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş mühendis, mimar veya teknik elemanı,
Teknik eleman: Teknik öğretmenler ile üniversitelerin fen veya fen-edebiyat fakültelerinin fizik veya kimya bölümleri veya iş sağlığı ve güvenliği programı mezunlarını,
ifade eder.
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI BELGESİ SINIFLARI
İş güvenliği uzmanlığı belgesi
İş güvenliği uzmanlığı belgesinin sınıfları aşağıda belirtilmiştir:
a) (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi;
1) (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesiyle en az dört yıl fiilen görev yaptığını iş güvenliği uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyen ve (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara,
2) İş sağlığı ve güvenliği alanında en az beş yıl teftiş yapmış mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişleri, en az beş yıl uzman olarak çalışmış Bakanlık iş sağlığı ve güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği doktorası yapmış olan mühendis, mimar veya teknik elemanlar ile Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde mühendis, mimar veya teknik eleman olarak en az on yıl görev yapmış olanlardan (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı için yapılacak sınavda başarılı olanlara,
Ek-1deki örneğine uygun olarak Bakanlıkça verilir.
b) (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi;
1) (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesiyle en az üç yıl fiilen görev yaptığını iş güvenliği uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyen ve (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara,
2) İş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği yüksek lisansı yapmış olan mühendis, mimar veya teknik elemanlardan (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olanlara,
Ek-1deki örneğine uygun olarak Bakanlıkça verilir.
c) (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi; (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara Ek-1deki örneğine uygun olarak Bakanlıkça verilir.
(2) Yurtdışından alınan iş güvenliği uzmanlığı veya eşdeğer belgeye sahip olan mühendis, mimar veya teknik elemanlardan;
a) Sahip olduğu belge ile en az yedi yıl çalıştığını belgeleyenlerden (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olanlara (A) sınıfı,
b) Sahip olduğu belge ile en az üç yıl çalıştığını belgeleyenlerden (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olanlara (B) sınıfı,
c) Sahip olduğu belge ile müracaat ederek yapılacak (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olanlara (C) sınıfı,
iş güvenliği uzmanlığı belgesi Ek-1deki örneğine uygun olarak Bakanlıkça verilir.
(3) İkinci fıkranın (c) bendine göre (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi almak isteyenlere sadece bir kez doğrudan sınava girme hakkı tanınır.
