Işığı Kırarak Uzak Mesafeleri Görmek Nasıl Mümkün Oluyor?

Günlerdir çeşitli tartışmalara konu olan Einstein’ın izafiyet teorisi ile ilgili yeni veriler ortaya çıktı. Albert Einstein’ın izafiyet teorisinin farklı bir galakside ispatlandığı açıklandı. Gelin bu konuya biraz daha yakından bakalım.

Science dergisinde yayınlanan araştırmada Hubble ile Avrupa Güney Gözlemevi teleskobunun verileri birlikte incelendi. Portsmouth Üniversitesi Kozmoloji ve Yer Çekimi Enstitüsünden Thomas Collett’in öncülüğünde uzmanlar, izafiyet teorisinde belirtildiği gibi farklı bir galakside yer çekimsel kırılmanın yaşandığını açıkladılar. Araştırmanın, Dünya’ya 500 milyon ışık yılı uzaklıkta olan ESO325-G004 galaksisinde olduğı açıklandı. Belirtilen bu uzaklık sebebi ile yer çekimsel kırılmanın kütlesinin ölçülmesinin daha kolay olduğu belirtildi.

Fakat önce İzafiyet Teori'sinin tam olarak ne olduğunu hatırlayalım:

İzafiyet Teorisi Hakkında Bilmeniz Gereken 5 Şey:​

1. Bir cismin ulaşabileceği en yüksek süratin saniyede 300.000 km olduğu ve bunun herhangi bir şekilde değişmeyeceği.
2. Cisim hızlanırsa, cismin kütlesinin artması.
3. E=mc2, yani kütle ve enerjinin aynı oranda büyüyüp küçülmesi.
4. Yer çekiminin ışığı etkilemesi.
5. Işık hızına yakın hızla hareket eden cismi dışarıdan gören kişi hareket ettiğini gözlemler fakat cisim içerisindeki kişi duruyormuş gibi hisseder. Fakat durum böyle değildir ve ışık hızı her iki şekilde de aynıdır.

Kısacası, uzay zamanı içerisinde bulunduran yoğun bir kütle etkisi ile şekillenmiş, dört boyutlu bir oluşumdur. İzafiyet teorisine göre yıldızlar var olma süreçlerini tamamladıklarında içlerine doğru çökerler ve karadelikler oluştururlar.

Thomas Collett, “Genel izafiyet, büyük nesnelerin biçiminin uzay-zamanda bozulduğunu öngörüyor. Bu, bir başka galaksi yakınından geçtiğinde ışığın yön değiştirmesi anlamına geliyor. İki galaksi bizim görüş hattımızda dizilirse, güçlü yer çekimsel kırılma adı verilen olay ortaya çıkabilir. Bu durumda galaksinin geçmişine dair çeşitli imgeler görürüz. Ön plandaki galaksinin kütlesini bilirsek çeşitli imgeler arasındaki boşluk miktarı, bize genel izafiyetin galaksiler ölçeğinde doğru çekim teorisi olup olmadığını izah eder.” dedi.

Collett, ESO325-G004 galaksisinde bulunan yıldızların yörüngede nasıl tutunduğunu bulmak için yıldızların dönüş hızlarını ölçtüklerini belirtti. Collett, elde ettiği sonuçlar ile Hubble’ın incelediği yer çekimsel kırılma imge boşluklarını karşılaştırdı ve genel izafiyet teorisinin kanıtlanmış olduğunu söyledi. Collett, genel izafiyet teorisinin Güneş Sistemi dışında en hassas ölçümü olduğunu da söyledi.

Işığı kırarak uzak mesafeleri görmek mümkün kılınır çünkü ışık, yer çekimsel kırılmalar gibi fenomenlerle etkileşime girerek farklı yönlere doğru hareket edebilir. Einstein'ın izafiyet teorisi, ışığın ve nesnelerin uzay-zamandaki etkileşimini açıklar. Bu teoriye göre, büyük kütlelerin uzay-zamanda eğrilmesi ve ışığın bu eğrilmiş uzayda farklı yollardan ilerlemesi nedeniyle, uzak mesafelerdeki nesneleri incelemek ve anlamak mümkün olabilir. Thomas Collett'in araştırması da belirttiğiniz gibi, genel izafiyet teorisinin uzaydaki büyük ölçekli nesnelerin davranışlarını açıklamada ne kadar etkili olduğunu gösteriyor. Bu tür çalışmalar, Einstein'ın izafiyet teorisinin doğruluğunu test etmekte ve daha derin bir anlayışa yol açmaktadır.