İtalya

Tarihi​

İtalya'nın eski çağlarında yaşayan insanlar hakkında, çok az bilgi vardır. M.Ö. 500'lerde İtalya'da dört belirgin medeniyet mevcuttu. Kuzeyde Keltler, orta bölgede Etrüskler, iç ve dağlık bölgelerde Romalıların da dahil oldukları birçok kabileler, Napoli'den Sicilya'ya kadar olan bölgelerde de Rum azınlıklar vardı. Roma Cumhuriyetinin kuruluş tarihi geleneksel olarak M.Ö. 595 kabul edilmiştir. Bu yıl son Roma kralının sürgün edildiği tarihtir. Daha sonra kabileler arasında sürdürülen çatışmalardan faydalanan Roma, bağımsızlığını garanti altına aldı.

M.Ö. 49'da Sezar Galyalılara tam yurttaşlık hakkı verdi. Roma İmparatorluğu giderek gelişti. Üçüncü yüzyılda bütün yarımadaya hakim oldu. Daha sonra aynı yüzyılda barbarların saldırılarına maruz kalan imparatorluk merkezi, Roma'dan Milano'ya taşındı. Costantinos zamanında ise merkez İstanbul'a alındı.

Galya'yı ve öteki eyaletleri kaybeden Batı Roma İmparatorluğunun elinde yalnız İtalya kaldı. Doğu Roma İmparatoru Zenon, Ostrogotları İtalya'yı yönetmekle görevlendirince, dört yıl süren savaşlar sonunda Ostrogotlar İtalya'ya hakim oldular ve Ostrogot kralı İtalya'nın mutlak kralı oldu. Bu dönemden sonra Papalık iktidarı gelişti. 451 yılında Kuzey İtalya, Avrupa Hunlarının istilasına uğradı. Roma istiladan Papa'nın ricaları üzerine kurtuldu ve 6. yüzyılın sonlarına kadar siyasi hakimiyet Papalığın elinde kaldı.

774 yılında Napoli, Gueta ve Amalfi, Müslümanların akınlarına maruz kaldı. Müslümanlar Sicilya'yı fethetti. Şarlman'ın ölümü üzerine derebeylik ve siyasi parçalanmalar oldu. Roma İmparatorluğunu yeniden kurmak isteyen Otto (938-1002) başkenti tekrar Roma'ya taşıdı. Papalık-İmparatorluk mücadelesi tekrar başladı. Papa ile imparatorlar arasındaki savaştan faydalanan kuzey ve orta İtalya şehirleri bağımsızlıklarını ilan ettiler.

On ikinci ve on üçüncü yüzyıllarda Cenova, Floransa, Venedik ve Milano gibi şehirler küçük ama, birer güçlü devlet olarak ortaya çıktıktan sonra, İtalya ekonomisine egemen oldular. On beşinci yüzyılın başlarında Avrupa'da başlayan Rönesans'ın etkisi İtalya'da görüldü. Bu asrın ortalarında İtalya toprakları üzerinde Osmanlı akınları başladı ve Osmanlılar 1480'de Otranto'yu aldılar.

1494-1559 yılları arasında İtalya'da siyasi zayıflama ve parçalanma savaşlara yol açtı. İtalya, Avrupa hakimiyetini ele geçirmek isteyen Fransa ve Avusturya hanedanının savaş alanı oldu. Bu savaş da İtalya'yı büyük ölçüde etkiledi.

İtalya'da 17. yüzyıldan sonra gerileme dönemi başladı. Napoli Krallığı ve Sicilya güçsüzleşti. 1796 yılında Napolyon önderliğindeki Fransızlar, İtalya'yı işgal etti. Fransız hakimiyeti 20 yıl gibi kısa bir dönem sürdü. Bu dönemde ülke aynı yönetim altında birleşti. Kısa bir zaman için kuzeyde İtalya Krallığı kuruldu. 1815 yılındaki Viyana kongresinde eski düzen yeniden sağlandığı sıralarda Birleşmiş bir İtalya düşünceleri fikirlerde idi. 1866'da Venedik 1870'te Roma'nın katılması ile, İtalya sonunda bir Krallık haline geldi. Ancak, anlaşmazlıklar tamamen giderilememiş Kuzey-Güney ve bölgeler arası anlaşmazlık ve çekişmeler devam ediyordu.

1882'de Avusturya-Macaristan ve Almanya'nın yanısıra üçlü ittifaka ve 1915'te müttefiklerle birlikte Birinci Dünya Savaşına girdi. Uzun mücadelelerden sonra Avusturya toprakları üzerindeki emeline kavuşan İtalya, savaştan sonra yapılan anlaşmalardan memnun olmadı. Savaştan siyasi ve ekonomik olarak çok kötü çıkan İtalya'da, diktatör Mussolini 1922'de zorla kendini kabul ettirdi. Mussolini 1935-1936'da Etiyopya'yı işgal etti. Nazi Almanyası ile ittifaka girdi. 1943 yılına kadar Mussolini'nin diktatörlüğü bir baskı ve silahlanma dönemi olarak geçti.

İtalya 1940'ta İkinci Dünya Savaşına girdi. İtalyanlar bütün cephelerde yenilgiye uğradılar. Daha sonra Almanya'ya savaş ilan ettiler. İtalya Naziler tarafından işgal edildi. Nazilerin teslim olmasından sonra (1945) İtalya savaştan büyük zarar görmüş olarak çıktı.

1946 yılında yapılan referandumla, Monarşi ortadan kaldırıldı. Yeni bir Demokratik Cumhuriyet kuruldu. 1949 yılında NATO'nun kurucu üyesi olan İtalya, 1958'de AET'ye girdi. Yaklaşık 30 yıldır çeşitli koalisyonlarla İtalya'yı idare etmiş olan Hıristiyan Demokrat Parti ve İtalyan Sosyalist Parti 1992 seçimlerinde büyük oy kaybına uğradı. Aynı senenin Mayıs ayında istifa ile boşalan cumhurbaşkanlığına parlamento Oscar Lugi Scoifaro'yu seçti. Ardından yeni bir koalisyon hükumeti kuruldu.

İtalya'daki Geleneksel Etkinlikler

Geleneksel festivaller İtalya'nın hemen her kasabası ve köyünde kutlanmaktadır. Bu festivaller bulunduğu yörenin tarihi ve dini olaylarının canlandırılması şeklinde gerçekleştirilmektedir. Bu festival veya bayramların en önemlilerini sizler için derledik. Geleneksel festival veya bayramların tarihleri bulunan yıla göre değişebilmektedir.


AREZZO: "At Üzerinde Mızrak Dövüşü" Eylül ayının ilk Pazar günü - 13. yüzyıl silahlı şövalyelerin müsabakası.

ASCOLI PICENO: "Torneo della Quintana" (Mızrak döğüşü - Quintana) Ağustos'un ilk Pazar günü - 15. yüzyıl kostümleri giymiş yüzlerce kişinin katılımı ile gerçekleştirilen tarihi gösteri.

CAGLIARI: "Sagra di Sant'Efisio" (St. Efisio Festivali) 1 - 4 Mayıs - Dünyanın en büyük ve en renkli alayı. 1657 yıllarına tarihlenen kostümler giyen bir kaç bin katolik hacısının atlarla, atlı arabaların eşliğinde ve yürüyerek Aziz Efisio'nun heykelinin taşınması.

FLORANSA: "Scoppio del Carro" (Atlı arabanın patlaması) Paskalya Pazarı - Ayin sırasında altardan getirilen makanik bir güvercin vasıtasıyla, Katedral meydanındaki bir havai fişekler piramidi ateşlenmektedir. "Gioco del Calcio" (Futbol Maçı) 24 ve 28 Haziran - Ortaçağ kostümleri ile oynanan bir 16. yüzyıl futbol maçı. Şehrin yüksek bölgelerinde bulunan teraslı bahçelerden ateşlenen havai fişekler.

FOLIGNO: "Giostra della Quintana" (At üzerinde mızrak döğüşü - Quintana) Eylül ayının ikinci yarısı - 600 adet 17. yüzyıl şövalyelerinin kostümleri ile yapılan mızrak döğüşlerinin yeniden canladırılması. Bir gece önce tarihi bir olay canlandırılmaktadır.

GENZANO: "Infiorata" (Çiçek Festivali) Corpus Domini 23 Haziran. Halılar döşenmiş ve çiçeklerle süslenmiş sokaklar boyunca dinsel bir olayın ihtişamlı gösterisi.

GUBBIO: "Festa dei Ceri" (Mum Festivali) 15 Mayıs - Kutsal sandıkların Ingino dağının tepesindeki Kiliseye taşınması olayının yöresel kostümler içerisinde gerçekleştirilmesi. "Palio dei Balestrieri" (Okçuların Palio'su (yarışma)) Mayıs ayının son Pazar günü - Ortaçağ elbiseleri ve silahları ile Gubbio ve Sansepulcrolular arasındaki ortaçağ arbalet (tatar yayı) yarışmaları.

LA SPEZIA: "Palio del Golfo" (Körfez Palio'su (yarışma)) Ağustos'un ikinci Pazar günü - 2000 m. kürek yarışması.

MAROSTICA: "Partita a Scacchi con Personaggi Viventi" (Canlı İnsanlarla Oynanan Satranç Müsabakası) Çift rakamlı Yılların Eylül Ayı - Satranç oyunu kasabanın meydanında ortaçağ kostümleri giymiş canlı taşlarla oynanmaktadır.

NAPOLİ: "Piedigrotta" - 6 ve 7 Eylül - Bir dizi renkli ve harikulade gösteriler - havai fişekler, ışıklandırılmış karnaval teknelerinin gösterileri, Napolitan Şarkı Yarışması.

NOLA: "Festa del Giglio" (Zambak Festivali) 20 Haziranı takip eden Pazar günü - Mecazi anlamlar taşıyan kulelerin geleneksel kostümler içerisinde rengarenk bir ortamda taşınması.

NUORO: "Sagra del Redentore" (Günahtan Kurtulma Bayramı) 28 - 30 Ağustos - Geleneksel Sardunya kostümleri içerisinde rengarenk kutlamalar.

PISA (PİZA): "Gioco del Ponte" (Köprü Savaşı) Haziran Ayının ilk Pazar günü - Bir köprünün ele geçirilmesi için, ortaçağ atmosferi içerisinde gerçekleştirilen, ortaçağ gösterileri ve savaş taklitleri.

ROMA: "Epifania" Piazza Navona'da - 6 Ocak. Onikinci gecenin arife gecesinde, Bernini'nin harikulade anıtsal çeşmelerinin bulunduğu ortamda, oyuncak, şeker ve diğer hediyelik eşyaların sergilendiği bir panayır kurulmaktadır. 24 Mart 2002'de, palmiye (hurma Ağacının) Papa tarafından kutsanması ile başlayan kutsal hafta boyunca bir çok kutlamalar yapılmaktadır. Paskalya'da (31 Mart 2002'de) Papa, tüm dünyayı kutsayarak özel 'Urbis et Orbis''ini vermektedir.

"Festa de Noantri" - 16 - 24 Temmuz - Geleneksel halk dansları ve şarkıları, karnaval gösterileri ve havai fişekleri ile eski Roma'nın folklörü.

SASSARI: "Cavalcata Sarda" (Sardunya usulü ata binme) 1 Mayıs - Bayanlar ve Bayların pahalı ve rengarenk kostümlerle, bazıları at üzerinde, İsa'nın göğe yükselme gününde, 3000 kişiden fazla insanın katılımı ile gerçekleştirilen geleneksel gösteriler.

SIENA: "Il Palio" (At Yarışı) 2 Temmuz ve 16 Ağustos - Eğersiz at yarışı ve gösterileri. Palio (Bayrak/Sancak) için yarışan katılımcılar, 'contrade' olarak adlandırılan şehrin eski mahallelerinin sakinleridir. Rengarenk hareketli ortaçağ törenleri ve hata affetmeyen hünerler.

Dünya'nın en canlı ve heyecen verici gösterilerinden birisi olan Palio'yu izlemek isteyen binlerce ziyaretçi ortaçağ Siena'sını tıka basa doldurmaktadırlar. Göz kamaştırıcı ortaçağ kostümleri giyen sürücüler, şehrin mahallerini (contrade) temsil etmekte ve Siena'nın harikulade güzel ana meydanının (Piazza del Campo) çevresinde, vahşi bir ortamda, atların saçlarından tutarak ve tamamen gerçek bir at yarışındaymış gibi ciddi olarak rekabet ederken tehlikeli bir şekilde koşarlar.

VENEDİK: 24 Nisan 2002 San Marco (St. Mark) bayramı. "Il Redentore" (Günahdan Kurtulma Bayramı) Temmuzun üçüncü Pazar günü - Gondolların gösterileri ve 1575 yılı salgın hastalığının son bulması anısına yapılan kutlamarın yıldönümü. "Historical Regatta" Eylül Ayının ilk Pazar günü - Venedik Cumhuriyetinin bir gösterisini takiben iki adet kürekli gondol arasındaki geleneksel rekabet. "Venedik Karnavalı" Şubat Ayının son iki haftası (1 - 14 Şubat 2002) - Geleneksel kostümler ve maskeli kutlamalar. Sokaklarda ve meydanlarda eğlenceler. Müzik, pantomimciler, havai fişekler.

VIAREGGIO: Şubat Ayının 1. ve 2. haftasındaki Karnaval Kutlamaları. 1 - 14 Şubat 2002. Karnaval kutlamalarının en önemli bölümü, harikulade ve rengarek teknelerle yapılan gösterilerdir.

24 haziran'da GENOVA ve TORİNO şehirlerinde St. John the Baptist (San Giovanni Battista) adına yapılan kutlamalar; 15 Temmuz PALERMO (S.ta Rosalia) kutlamaları ile Palermo'lular şehirlerinin koruyucu azizi adına eşi ve benzeri görülmeyen festivaller düzenlemektedirler; 4 Ekim BOLOGNA (St. Petronio); ve 7 Aralık MILAN (St. Ambrose) kutlamaları.

İtalyan mutfağı

İtalyan meze tabağı



İtalyan mutfağı dünyanın en zengin mutfaklarından biridir. İtalyan mutfağının tarihçesi M.Ö. 4. yüzyıla kadar uzanmakla birlikte 18. yüzyılda Amerika kıtasından getirilen sebze ve meyveler sayesinde büyük bir değişime uğramıştır. İtalyan mutfağı bölgelere göre büyük farklılıklar gösterir. Sebze ve hamur işleri (makarna ve pizza) ağırlıktadır. Peynir ve şarap İtalyan mutfağının önemli ögeleri arasındadır. Kahve (özellikle de espresso) İtalyan mutfağında önemli bir yer tutar.

Yemeklerin servisi
İtalyan mutfağında her öğün en az 3-4 tabak yemekten oluşur. Yemekler sadece doymak için değil aile ve dostlarla vakit geçirmek amacıyla yenir. O yüzden de yemekler diğer kültürlere göre genellikle daha uzun sürer. Hatta bayramlarda veya düğünlerde yemekler saatlerce sürebilir. Günlük yemekler genellikle daha basittir: birinci tabak (Primo), ikinci tabak (Secondo), yan yemek (Contorno) ve kahveden oluşur. İtalyan yemeklerinin diğer yemeklerden önemli bir farkı da makarna ve pilav gibi doyurucu yemeklerin diğer yemeklerden önce servis edilmesidir.

Primo (Fettucine tarzı makarna)

Aperitivo
(aperitif) genellikle yemeklerden önce meze olarak sunulur.Campari, Cinzano, Prosecco, Aperol, Spritz ve Vermouth gibi içecekleri içerir.

Antipasto
Yemekten önce anlamına gelir. Sıcak ve soğuk mezeleri içerir.

Primo
İlk tabak anlamına gelir. Genellikle makarna, risotto, gnocchi, polenta veya çorba gibi sıcak bir yemektir.

Secondo
İkinci tabak anlamına gelir. Balık veya et gibi bir ana yemektir. Geneleneksel olarak süt danası eti, domuz eti veya tavuk eti çok kullanılır. II. Dünya Savaşı'ndan sonra dana eti de yaygınlaşmıştır.

Contorno
Yan yemek salata veya pişmiş sebzelerden oluşur.

Espresso tarzı kahve

Formaggio e frutta
Peynir ve meyve sıcak yemeklerden sonra masaya gelen ilk tabaktır.

Dolce
Tatlı pasta veya kurabiyelerden oluşur.

Caffè
kahve.

Digestivo
yemeklerden sonra içilen likör, amaro, limoncello, sambuca, nocino gibi alkollü içkilerdir.

İtalya'nın tarihi oldukça zengin ve karmaşıktır. Roma Cumhuriyeti'nin kuruluşundan başlayarak, imparatorluk dönemine, barbar saldırılarına ve Papalık iktidarına kadar çeşitli dönemlerden bahsedilmiş. Özellikle Rönesans dönemi, İtalya'nın sanat ve kültür alanında nasıl bir gelişim gösterdiğini gösteriyor. Ayrıca, Fransız işgali, Napolyon dönemi, Viyana Kongresi ve İtalya'nın birleşmesi gibi önemli olaylar da vurgulanmış. İkinci Dünya Savaşı ve sonrasında yaşananlar da ülkenin tarihinde önemli bir döneme işaret ediyor. Son olarak, Monarşinin kaldırılıp Demokratik Cumhuriyetin kurulması ve İtalya'nın uluslararası ilişkilerdeki yolculuğu anlatılmış. İtalya'nın tarihi, Avrupa'daki diğer ülkelerle olan ilişkileri ve iç karışıklıklarıyla oldukça ilginç bir konudur.