Her tarafım ağrıyor”, “Sürekli çok yorgunum” diye şikâyet edenlerin sayısı her geçen gün artıyor.
Özellikle işkolik ve mükemmeliyetçi kadınların muzdarip olduğu fibromiyalji hastalığı, çağın önemli hastalıklarından biri. ABD’ de her yıl romatoloji uzmanlarına sevk edilen hastaların % 20’sinde, genel muayeneye gelen hastaların ise % 2’sinde fibromiyalji tanısı konuluyor.
Hastalıkla ilgili bilgilerine başvurduğumuz Dr. Yavuz Furuncuoğlu, fibromiyaljiyi şu şekilde açıklıyor: “Yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen bu hastalık, ‘kronik yorgunluk sendromu’ olarak tanımlanabilir.
Genellikle 20 ile 60 yaş arası kadınlarda görülür. Yaygın kas ağrıları, baş ağrısı, yorgunluk, bitkinlik, halsizlik, bağırsak rahatsızlıkları, adet bozuklukları ve uyku düzensizliklerinin eşlik ettiği kronik bir hastalıktır. Anksiyete ve depresyon bulguları da hastalarda kendini gösterir.”
Fibromiyalji, Amerika’da yapılan istatistiklerde, iş gücü kaybına yol açtığı için, maliyeti en yüksek hastalıklar sıralamasında, kalp hastalıklarının ardından ikinci sırada yer alır.
Kişilerde iş kalitesini düşürür, dikkat ve algılamayı azaltır. Yaşam keyfinizi etkilediği için motivasyonu ve verimliliği düşürür. Kadınlarda ve genç erişkin grupta çok sık görülür. Özellikle menopoz döneminde hastalık artış gösterebilir.”
NEDEN DAHA ÇOK KADINLARDA GÖRÜLÜR?
Hastalığın mükemmeliyetçi kadınlarda daha çok etkili olduğunun altını çizen Dr. Yavuz Furuncuoğlu konuyu şöyle özetliyor: “Kadınlarda değişen hormonal sistemlerin (adet dönemleri, menopoz) ortaya çıkardığı stres ve kaygı, baş edilmesi güç durumlara neden olur.
Bu durum, hastalığın tekrarlamasında ve yerleşmesinde etkili olur. Adet dönemleri, menopoz ve hormonal dengelerdeki değişiklikler gibi fizyolojik etkenlere ek olarak, kadında spor alışkanlığının olmayışı, evde vücutlarına fazla yüklenmeleri, aşırı temizlik yapmaları ya da sık sık ev eşyalarının yerlerini değiştirmeleri gibi etkenler fibromiyaljiye zemin hazırlar.
Ayrıca soğuk-sıcak farkına maruz kalmak gibi çevresel etkenler de kadınlardaki fibromiyaljinin nedenleri arasında sayılabilir.”
NEDENLERİ NELER?
Furuncuoğlu, fibromiyaljinin temel nedeninin bilinmediğini, hassas yapılı ve her şeyden çabuk etkilenen kişilik yapısındakilerde daha sık görüldüğünü belirtiyor.
Hastalığın hangi sebeplerden ortaya çıkabileceğini ise şöyle sıralıyor: “Mükemmeliyetçiler, işkolikler ve uygun olmayan çevresel faktörlerin olduğu ortamlarda çalışanlar (ofiste masa başı iş yapanlar) bu hastalığa daha kolay yakalanabilme riskine sahiptir.
Sürekli stresli ortamlarda çalışıp kasılan kişilerde, bir süre sonra kasılma ve gevşeme hareketi ortadan kalkar. Sürekli kasılmış adaleye bağlı oluşan ağrı da kronik ağrı sendromuna neden olur. Nemli hava, soğuk, yorgunluk ve stres, iyileşme gösteren kişide, hastalığın tekrarlamasına da yol açar.”
TEŞHİS VE TEDAVİ
Dr. Yavuz Furuncuoğlu, konuyla ilgili şu açıklamaları getiriyor: “Bir hastaya fibromiyalji teşhisi koymak için, üç ay şikâyetlerin ve belirtilerin devam etmesi gerekir.
Vücudun sol ve sağ yanı, bel, ense, baş-boyun geçiş noktası, omuz başları, kürek kemiğinin iç yüzleri, bel kalça geçiş noktaları ve dizin iç kısımları gibi yerlerin ağrıya hassas olması temel şarttır.
Parmak basıldığı zaman vücudun 18 hassas noktasının 11’nde ağrı olur. Hastanın şikâyetleri ve hikâyesinin yanı sıra yapılacak tetkiklerle tanı konulur. Diğer ciddi hastalıklardan ayrılması için kan (hemogram, sedimantasyon, CPK, RF, ANA, LDH) tahlilleri ve röntgen grafikleri çekmek gerekebilir.
Tıbbi destek tedavisi yapılır. Kişi fizyoterapist eşliğinde fitnes çalışmasında fayda görebilir. Hastalardaki ruhsal dengesizlikler, günlük problemleri çözmede güçlük, tahammülsüzlük ve hüzünlü ruh halinden kurtulmak adına kullanılan antidepresanlar, hastalığın geçiş süresinde faydalı olabilir.”
FİBROMİYALJİ OLMAMAK İÇİN…
• Hava koşullarına uygun giyinin
• Havasız ortamlardan kaçının
• Hava akımları arasında kalmayın
• Sigaralı ortamlarda bulunmayın
• Stresten kaçının, stresle mücadele yollarını öğrenin
• Kendinizle barışık yaşayabilmeniz için gerekirse psikolojik destek alın
• Sağlıklı beslenin
• İş-dinlenme saatlerini uygun ayarlayın
• Çalışma ortamını düzenleyin: Ergonomik koltuk, uygun yükseklikte masa, göz hizasında bilgisayar monitörü, dirseğin-kolun düşmesini engelleyen klavye gibi...
• Kendinize uygun, gerçekten severek yapabileceğiniz ve sizi rahatlatacak hobiler edinin
• Kendinize uygun bir spor yapın.
Fibromiyalji hastalarının % 50’sinde tükenmişlik duygusu, baş etme güçlüğü ve dayanıklılıkta azalma vardır. Bu bulgularda ailenin ve iş çevresinin tedavi sürecinde destek olması gerekir.
Aile, hastanın stresini azaltması ya da daha az yorulması konusunda, işverenler ise iş saatlerinin kişiyi daha az zorlayıcı şekilde düzenlenmesi ya da uygun iş pozisyonunun ayarlanması gibi konularda destek olabilir.
Özellikle işkolik ve mükemmeliyetçi kadınların muzdarip olduğu fibromiyalji hastalığı, çağın önemli hastalıklarından biri. ABD’ de her yıl romatoloji uzmanlarına sevk edilen hastaların % 20’sinde, genel muayeneye gelen hastaların ise % 2’sinde fibromiyalji tanısı konuluyor.
Hastalıkla ilgili bilgilerine başvurduğumuz Dr. Yavuz Furuncuoğlu, fibromiyaljiyi şu şekilde açıklıyor: “Yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen bu hastalık, ‘kronik yorgunluk sendromu’ olarak tanımlanabilir.
Genellikle 20 ile 60 yaş arası kadınlarda görülür. Yaygın kas ağrıları, baş ağrısı, yorgunluk, bitkinlik, halsizlik, bağırsak rahatsızlıkları, adet bozuklukları ve uyku düzensizliklerinin eşlik ettiği kronik bir hastalıktır. Anksiyete ve depresyon bulguları da hastalarda kendini gösterir.”
Fibromiyalji, Amerika’da yapılan istatistiklerde, iş gücü kaybına yol açtığı için, maliyeti en yüksek hastalıklar sıralamasında, kalp hastalıklarının ardından ikinci sırada yer alır.
Kişilerde iş kalitesini düşürür, dikkat ve algılamayı azaltır. Yaşam keyfinizi etkilediği için motivasyonu ve verimliliği düşürür. Kadınlarda ve genç erişkin grupta çok sık görülür. Özellikle menopoz döneminde hastalık artış gösterebilir.”
NEDEN DAHA ÇOK KADINLARDA GÖRÜLÜR?
Hastalığın mükemmeliyetçi kadınlarda daha çok etkili olduğunun altını çizen Dr. Yavuz Furuncuoğlu konuyu şöyle özetliyor: “Kadınlarda değişen hormonal sistemlerin (adet dönemleri, menopoz) ortaya çıkardığı stres ve kaygı, baş edilmesi güç durumlara neden olur.
Bu durum, hastalığın tekrarlamasında ve yerleşmesinde etkili olur. Adet dönemleri, menopoz ve hormonal dengelerdeki değişiklikler gibi fizyolojik etkenlere ek olarak, kadında spor alışkanlığının olmayışı, evde vücutlarına fazla yüklenmeleri, aşırı temizlik yapmaları ya da sık sık ev eşyalarının yerlerini değiştirmeleri gibi etkenler fibromiyaljiye zemin hazırlar.
Ayrıca soğuk-sıcak farkına maruz kalmak gibi çevresel etkenler de kadınlardaki fibromiyaljinin nedenleri arasında sayılabilir.”
NEDENLERİ NELER?
Furuncuoğlu, fibromiyaljinin temel nedeninin bilinmediğini, hassas yapılı ve her şeyden çabuk etkilenen kişilik yapısındakilerde daha sık görüldüğünü belirtiyor.
Hastalığın hangi sebeplerden ortaya çıkabileceğini ise şöyle sıralıyor: “Mükemmeliyetçiler, işkolikler ve uygun olmayan çevresel faktörlerin olduğu ortamlarda çalışanlar (ofiste masa başı iş yapanlar) bu hastalığa daha kolay yakalanabilme riskine sahiptir.
Sürekli stresli ortamlarda çalışıp kasılan kişilerde, bir süre sonra kasılma ve gevşeme hareketi ortadan kalkar. Sürekli kasılmış adaleye bağlı oluşan ağrı da kronik ağrı sendromuna neden olur. Nemli hava, soğuk, yorgunluk ve stres, iyileşme gösteren kişide, hastalığın tekrarlamasına da yol açar.”
TEŞHİS VE TEDAVİ
Dr. Yavuz Furuncuoğlu, konuyla ilgili şu açıklamaları getiriyor: “Bir hastaya fibromiyalji teşhisi koymak için, üç ay şikâyetlerin ve belirtilerin devam etmesi gerekir.
Vücudun sol ve sağ yanı, bel, ense, baş-boyun geçiş noktası, omuz başları, kürek kemiğinin iç yüzleri, bel kalça geçiş noktaları ve dizin iç kısımları gibi yerlerin ağrıya hassas olması temel şarttır.
Parmak basıldığı zaman vücudun 18 hassas noktasının 11’nde ağrı olur. Hastanın şikâyetleri ve hikâyesinin yanı sıra yapılacak tetkiklerle tanı konulur. Diğer ciddi hastalıklardan ayrılması için kan (hemogram, sedimantasyon, CPK, RF, ANA, LDH) tahlilleri ve röntgen grafikleri çekmek gerekebilir.
Tıbbi destek tedavisi yapılır. Kişi fizyoterapist eşliğinde fitnes çalışmasında fayda görebilir. Hastalardaki ruhsal dengesizlikler, günlük problemleri çözmede güçlük, tahammülsüzlük ve hüzünlü ruh halinden kurtulmak adına kullanılan antidepresanlar, hastalığın geçiş süresinde faydalı olabilir.”
FİBROMİYALJİ OLMAMAK İÇİN…
• Hava koşullarına uygun giyinin
• Havasız ortamlardan kaçının
• Hava akımları arasında kalmayın
• Sigaralı ortamlarda bulunmayın
• Stresten kaçının, stresle mücadele yollarını öğrenin
• Kendinizle barışık yaşayabilmeniz için gerekirse psikolojik destek alın
• Sağlıklı beslenin
• İş-dinlenme saatlerini uygun ayarlayın
• Çalışma ortamını düzenleyin: Ergonomik koltuk, uygun yükseklikte masa, göz hizasında bilgisayar monitörü, dirseğin-kolun düşmesini engelleyen klavye gibi...
• Kendinize uygun, gerçekten severek yapabileceğiniz ve sizi rahatlatacak hobiler edinin
• Kendinize uygun bir spor yapın.
Fibromiyalji hastalarının % 50’sinde tükenmişlik duygusu, baş etme güçlüğü ve dayanıklılıkta azalma vardır. Bu bulgularda ailenin ve iş çevresinin tedavi sürecinde destek olması gerekir.
Aile, hastanın stresini azaltması ya da daha az yorulması konusunda, işverenler ise iş saatlerinin kişiyi daha az zorlayıcı şekilde düzenlenmesi ya da uygun iş pozisyonunun ayarlanması gibi konularda destek olabilir.
