SONUÇ
Şu ana kadar Popper’in karşı çıktığı geleneksel bilimsel görüş ile Popper’in buna karşı çözümü açıklanmaya çalışıldı. Özetle aşağıdaki tablo, Popper’in eleştirdiği geleneksel tümevarımcı görüşü betimlemektedir.
Tümevarımsal (gelenksel) görüş1. Gözlem ve Deney2. Tümevarımsal genelleme3. Varsayım4. Varsayımı doğrulama girişimi5. Doğruluk ya da yanlışlığın kanıtlanması6. BilgiKaynak: (Magee, 1993:51).
Popper’in, 2. ve 4. sırada yer alan görüşleri nasıl eleştirdiği zaten makalenin temel konusunu oluşturuyordu; ancak Popper bu sıralamada ayrıca 1. ve 3. sırada yer alan görüşleri de eleştirmektedir. Popper’in “bilimin gözlemden kurama doğru ilerlediğine dair geleneksel görüşün” eleştirisine daha önce makalede değinilmediğinden, bu ana bölümde “hipotezin, tezin, kuramın gözlemden önce geldiği” savını açıklamak yerinde olacaktır.
“kurama benzer hiçbirşey devreye girmeksizin salt gözlemden yola çıktığımız fikri saçmadır.(…) Yirmi beş yıl önce, Viyana’da bir grup fizik öğrencisine aynı noktayı kavratmağa çalışırken, dersime aşağıdaki yönergeyle başladım: ‘kağıt kalem alın; dikkatle gözleyin, ve gözlediklerinizi yazın!’ Belli ki ‘Gözle!’ komutu saçmadır. (Hatta deyim olarak bile anlamsızdır, meğer ki geçişli eylemin nesnesi önceden biliniyor sayılsın.) Gözlem her zaman seçicidir. Seçilmiş bir nesne, belirlenmiş bir amaç, bir ilgi, bir bakış açısı, bir sorun gereksinir” (Popper, 1996: 185).
Popper’e göre bir yaratma mantığı yoktur. Yani varsayım, gözlem ve deney sonucu ortaya çıkmaz. Herhangi bir şekilde oluşabilir. Bu bağlamda bir bilimsel kuram, bilim-öncesi söylenlerden de ilham alabilir. Önemli olan, Popper’e göre kuramı, sistemli yanlışlama çabasıdır.
Sonuç itibariyle, Popper’in yöntemi şöyle formülleştirilebilir.
S1-DdK-YdB-S2; yani, “bir sorun vardır (S1), bu soruna deneme niteliğindeki bir kuramla çözüm sunulur (DnK), sonra bu kuram eleştirilir [italikler benim], yanlışları dışarıda bırakılmaya çalışılır (YdB), bu da yeni bir soruna yol açar (S2)” (Güzel, 1996: 12).
