Kedi ve Köpeklerde Doğum
Her hayvan sahibi dişi kedi-köpeğinden yavru almak ister.Analık duygusunu yaşamasını yavrularının büyümesini arzu eder.
Erkek hayvan sahipleri de çiftleştirmek ve cinsel tatmin duygusunu tattırmak isterler.Kimi hayvan besleyenler kedi-köpeği çoğaltarak ,satarak maddi kazanç sağlamak isterler.Erkek köpeği olanlar sokak köpekleriyle tatmin olsun diye cinsel ilişkiye girdirmektedirler.Bu tam bir sorumsuzluk örneğidir.Sokak köpeklerinden cinsel yolla bir çok hastalık bulaşmaktadır.(örneğin T.V.T gibi.) Ayrıca, doğacak yavrulara kim bakacaktır.Hayvanın gebe kalmasıyla ilgili neden ne olursa olsun ciddi bir sorumluluktur. Doğacak olanyavrulara sahip bulunması gerekir.Ve onlardan doğacak binlerce yavruyu..
Kedi-köpeğinize eş seçerken dikkat edilmesi gerekenler:
Eş seçerken köpeğin kedinin fiziksel özellikleri göz önünde tutulur. Ankara cinsi kedinin dişinin ve erkeğinin de beyaz olması gibi..Hayvanın fiziksel özelliklerine (göz rengi ,iri-küçük-orta boy cüssesi ,kıl rengi gibi)bakarak aslında genetik özelliklerini seçiyoruz.Terrier sahipleri benzer yapıdaki köpekleri çiftleştirmelidirler. Aksi yapıldığında yani, 1 numara ile 3 numara terrierin çiftleşmesinde yapısal olarak biçimsiz yavrular dünyaya gelmektedir. Büyük kafalı ve çok kısa bacaklı gibi Çoğunlukla hayvan sahipleri ırksal olarak saf diye tabir edilen köpekleri tercih etmektedir. Bu anlayış kedi besleyenlerde daha azdır. Saf olan hayvanların hastalıklara karşı daha az dirençli bilinir. Aşılarının mutlaka düzenli yapılması gereklidir. Aksi durumda hayvan hastalığa yakalanıp, kaybedilebilir. Bazı hayvan severler saf ırklardan çok melez -kırma- ırkları tercih ederler. Bu, melez ırkın hastalıklara ve çevre şartlarına karşı daha çok dirençli olduğundandır.
Kedi-köpekte seksüel siklusun aşamaları :
Kedi-köpeğin normal seksüel siklusun başlaması,siklusun mevsimsel ve geçici özellikleri ,östrus belirtileri ve davranışları, fiziksel,hormonsal olayların iyi bilinmesi üremenin araştırılmasında temel teşkil eder. Kediler,mevsime bağlı siklus-kızgınlık- gösteren hayvanlardır. 6-10 aylık iken veya 2,3-2,5 kg. vücut ağırlığına eriştiklerinde
zaman gebe kalacak erginliğe ulaşırlar.Altı aydan önce kızgınlık göstermeleri veya bir yaşından sonra ergenliğe ulaşmaları normal değildir.Köpekler ırklarına göre 7-24 aylık iken ergenliğe ulaşırlar.Küçük köpek ırkları,büyük ırklara göre daha çabuk seksüel olgunluğa ulaşırlar.İlk kızgınlık belirtisinin görülmesi serbest dolaşan köpeklerde,evde yada kulübede barındırılanlara oranla daha erken görülmektedir.Bunu izleyen ikinci kızgınlık dönemi uzun yada kısa olabilir.Düzensizlik olabilir.Dişi köpeklerde ilk kızgınlığın görülme zamanı ve kızgınlık arasındaki süre ,ırk ve bireyler arasında farklılıklar
göstermesine karşın normal olarak kızgınlığın başlama zamanı 4-18 aydır.Ergenliğe ulaşma yaşının farklılığı ırklara veya aynı ırktan köpeklerin cüssesine de bağlıdır.Genel olarak küçük ırklarda kızgınlık, büyük ırklara göre daha erken dönemde başlar.Köpek 2 yaşına gelinceye kadar kızgınlığın başlamasındaki gecikme anormal olarak kabul edilmemektedir.
Kızgınlık arasındaki normal süre 4 ila 14 ay arası değişebilir. Genel olarak kızgınlık arasındaki sürenin 4 aydan kısa olması yada 8 aydan uzun olması anormal kabul edilir.İki kızgınlık dönemi arasındaki süre 8 yaşından büyük köpeklerde artış gösterir. Kızgınlık süresi 3-21 gün arasında değişebilmesine karşılık ,ortalama 9 gündür. 21 günden daha fazla bir süre erkeği kabul etmek normal kabul edilmez. Köpekte kızgınlık
mevsime bağlı oluşur ve yılda iki kez kızgınlık şekillenir.İlki Ocak sonunda ve şubatta başlar,ikincisi sonbahar mevsiminde görülür. Küçük ırk köpeklerde iyi bakım ve beslenme şartları altında bulunanlarda yıl boyu kızgınlık şekillenebilir. Kedilerde çiftleşme dönemi coğrafik yerleşim bölgesine göre farklılıklar gösterir.Kuzey yarım kürede ocak sonu,şubat ve mart aylarında başlar, ağustos-eylül'de son bulur.
Seksüel siklus ; proöstrüs ,östrüs,diöstrüs ve anöstrüs dönemlerini kapsar.Kısaca bu dönemlerden bahsedilecek olunursa;
Proöstrus;seksüel sezonun başlangıcıdır. Vulvada ödem,kanlı vajinal akıntı görülür.Erkek için çekici olma fakat erkeği kabul etmemeyle karakterize bir dönemdir.
Östrüs;dişinin erkeği kabul ettiği dönemdir. Diöstrus;dişinin erkeği reddetmesiyle başlar.
Anöstrus;seksüel istirahat dönemidir. Ovulasyon, östrüsun başlamasından 1-3 gün sonra şekillenir. Köpekler için EN UYGUN ÇİFTLEŞME ZAMANI ,östrüsun başlamasından SONRAKİ 48 - 96. saatlerdir.İlk çiftleşmemin dişinin ikinci yada üçüncü östrüs evresinde yapılması tavsiye edilmez.Dişi köpekler bir batında 1-12 adet yavru doğurabilirler.
Döl verimi için en uygun yaş 2-6 ,yaşları arasındadır.Döl verim gücü 6. yaştan sonra düşmeye başlar, 8. yaşta kesilir. Kedilerde EN UYGUN ÇİFTLEŞME ZAMANI ,östrus dönemidir. Dişi kediler bir batında 1-8 adet yavru doğurabilirler.Kedilerde 7.yaştan sonra sikluslarında düzensizlik görülebilir.
Bakım ve beslenme :
Barınak şartları,beslenme yeterliliği ve bakım hayvanın gebe kalmasını( fertilitesini) direk etkiler.Dişide ve erkekte bir anomali yada genital organlarda herhangi bir hastalık yoksa,beslenme fertiliteyi etkiler.Çiftleşmeden önceki beslenmede yüksek kaliteli
kuru mama kullanılmışsa,gebelik ve doğumda bir sorun yaşanmaz.Genel olarak gebelik döneminde çok yüksek kalorili besinlerle kedi-köpek beslenmemelidir.Daha çok dengeli (protein ve enerjice)bir besleme ve minerallerce (kalsiyum,fosfor gibi..) vitamin olarak(a,d,e,k) yeterli beslenmelidir.Dişinin gebelik döneminde yağlanmamasına özen gösterilmelidir. Aksi durumda gebelikte sorun yaşanır ve doğumu güç olabilir. Gebeliğin ortalarında kedi-köpeğin iştahında belirgin bir artış
görülür.Doğuma yakın memelere süt inmeye başlar.Bu da etrafa süt bulaştırabilir.
Kedi ve köpekte doğum :
Kedilerde gebelik 58-66 gündür.Doğum yapacak kedi önce güvenliğini tam olarak sağlayacak bir yer bulur.Sizin hazırlamış olduğunuz sepeti de tercih etmeyip,bir çamaşır çekmecesini tercih edebilir.Loş,sessiz ve sakin bir yer arar.Genellikle doğumunu yardımsız,kendisi gerçekleştirir.Hayvandaki huzursuzluk,iştahsızlık,memelerine sütün inmesi,vücut ısısı düşer, memesinden sarımsı bir sıvının akması doğumun
başlamasına işarettir. Sancılardan 3-4 saat sonra doğum başlar.Yavruların baş kısmı yada kuyruk kısmı gelebilir.Bu önemli değildir. Yavrular yarım saat -1 saat arayla zar içinde gelirler.Karnivorların yavru zarlarını yemeleri normaldir.Doğan yavruyu anne yalayarak kurutur. Burun deliklerini açar.Yavrunun gözleri kapalıdır,ortalama 2 hafta sonra tamamen açılır.Yavrulu bir kedi ve köpeğin yavrularına dokunmamak gerekir.Doğum yaptığı yeri kendi isterse,değiştirir,siz değiştirmeyin.Erkek kedinin yavrulara yaklaşmasına dahi dişi müsaade etmez.Yavrularını koruma içgüdüsüyle dişi kedi-köpek size zarar verebilir.
SIKLIKLA SORULAN SORULAR
Gebe kadınlara evdeki kedi köpeğin hastalık bulaştırma riski :
Hamilelik dönemine giren kadında ve eşinde başlar bir telaş.. Evlerinde kedi ,köpek besliyorlarsa telaşın yanında bir de endişe başlar.Bazen evlerindeki kedilerini barınağa bırakmaya kadar gider bu endişe. Gebelik döneminde hijyen,temizlik kuralları oldukça önem arz eder.Kedi ve köpek besleyen insanlar normalden daha fazla temizlikte hassastırlar.Evlerini ve evcil hayvanlarının yattığı yeri,kaplarını sıklıkla temizlerler,temizlemeliler.Bu titizlik kendini koruma içgüdüsüyle olmaktadır.İstisnai olarak, aşırı sayıda evlerinde kedi besleyenlerin çoğunluğu hijyeni sağlayamaz.
Gebe bayanlarda kedilerin dışkısından bulaşabilen toxoplazmosise karşı dikkatli olmakta yarar vardır.Bu dönemde kedinin kumunu başkasının temizlemelidir. Çocukluğundan beri kedilerle birlikte olanlarda toxoplasmaya karşı bağışıklık
gelişmektedir.Kediye dokunduktan sonra ellerini sabunlu suyla yıkamalıdır. Toxoplazmosis kedinin dışkısıyla etrafa bulaşır. Toxoplazmosis yalnızca kedilerden değil,çiğ et,iyi yıkanmamış çiğ sebze,meyveden bulaşabilir.Kist hidatit içinde aynı bulaşma koşulları geçerlidir.Kedinin tırmalamasıyla deri enfeksiyona karşı hazır duruma gelir.Tırmalanan yerin sabunlu suyla temizlenmesi, antiseptik( mersol,tent'iyot gibi.)bir solüsyon sürülmelidir.Düzenli veteriner kontrolünde olup,aşıları yapılmış kedi-köpek hastalık riski taşımaz.Köpeklerinde oyun amaçlı gebe kadına atlayıp,düşürmeler tehlikeli olabilir.
Her hayvan sahibi dişi kedi-köpeğinden yavru almak ister.Analık duygusunu yaşamasını yavrularının büyümesini arzu eder.
Erkek hayvan sahipleri de çiftleştirmek ve cinsel tatmin duygusunu tattırmak isterler.Kimi hayvan besleyenler kedi-köpeği çoğaltarak ,satarak maddi kazanç sağlamak isterler.Erkek köpeği olanlar sokak köpekleriyle tatmin olsun diye cinsel ilişkiye girdirmektedirler.Bu tam bir sorumsuzluk örneğidir.Sokak köpeklerinden cinsel yolla bir çok hastalık bulaşmaktadır.(örneğin T.V.T gibi.) Ayrıca, doğacak yavrulara kim bakacaktır.Hayvanın gebe kalmasıyla ilgili neden ne olursa olsun ciddi bir sorumluluktur. Doğacak olanyavrulara sahip bulunması gerekir.Ve onlardan doğacak binlerce yavruyu..
Kedi-köpeğinize eş seçerken dikkat edilmesi gerekenler:
Eş seçerken köpeğin kedinin fiziksel özellikleri göz önünde tutulur. Ankara cinsi kedinin dişinin ve erkeğinin de beyaz olması gibi..Hayvanın fiziksel özelliklerine (göz rengi ,iri-küçük-orta boy cüssesi ,kıl rengi gibi)bakarak aslında genetik özelliklerini seçiyoruz.Terrier sahipleri benzer yapıdaki köpekleri çiftleştirmelidirler. Aksi yapıldığında yani, 1 numara ile 3 numara terrierin çiftleşmesinde yapısal olarak biçimsiz yavrular dünyaya gelmektedir. Büyük kafalı ve çok kısa bacaklı gibi Çoğunlukla hayvan sahipleri ırksal olarak saf diye tabir edilen köpekleri tercih etmektedir. Bu anlayış kedi besleyenlerde daha azdır. Saf olan hayvanların hastalıklara karşı daha az dirençli bilinir. Aşılarının mutlaka düzenli yapılması gereklidir. Aksi durumda hayvan hastalığa yakalanıp, kaybedilebilir. Bazı hayvan severler saf ırklardan çok melez -kırma- ırkları tercih ederler. Bu, melez ırkın hastalıklara ve çevre şartlarına karşı daha çok dirençli olduğundandır.
Kedi-köpekte seksüel siklusun aşamaları :
Kedi-köpeğin normal seksüel siklusun başlaması,siklusun mevsimsel ve geçici özellikleri ,östrus belirtileri ve davranışları, fiziksel,hormonsal olayların iyi bilinmesi üremenin araştırılmasında temel teşkil eder. Kediler,mevsime bağlı siklus-kızgınlık- gösteren hayvanlardır. 6-10 aylık iken veya 2,3-2,5 kg. vücut ağırlığına eriştiklerinde
zaman gebe kalacak erginliğe ulaşırlar.Altı aydan önce kızgınlık göstermeleri veya bir yaşından sonra ergenliğe ulaşmaları normal değildir.Köpekler ırklarına göre 7-24 aylık iken ergenliğe ulaşırlar.Küçük köpek ırkları,büyük ırklara göre daha çabuk seksüel olgunluğa ulaşırlar.İlk kızgınlık belirtisinin görülmesi serbest dolaşan köpeklerde,evde yada kulübede barındırılanlara oranla daha erken görülmektedir.Bunu izleyen ikinci kızgınlık dönemi uzun yada kısa olabilir.Düzensizlik olabilir.Dişi köpeklerde ilk kızgınlığın görülme zamanı ve kızgınlık arasındaki süre ,ırk ve bireyler arasında farklılıklar
göstermesine karşın normal olarak kızgınlığın başlama zamanı 4-18 aydır.Ergenliğe ulaşma yaşının farklılığı ırklara veya aynı ırktan köpeklerin cüssesine de bağlıdır.Genel olarak küçük ırklarda kızgınlık, büyük ırklara göre daha erken dönemde başlar.Köpek 2 yaşına gelinceye kadar kızgınlığın başlamasındaki gecikme anormal olarak kabul edilmemektedir.
Kızgınlık arasındaki normal süre 4 ila 14 ay arası değişebilir. Genel olarak kızgınlık arasındaki sürenin 4 aydan kısa olması yada 8 aydan uzun olması anormal kabul edilir.İki kızgınlık dönemi arasındaki süre 8 yaşından büyük köpeklerde artış gösterir. Kızgınlık süresi 3-21 gün arasında değişebilmesine karşılık ,ortalama 9 gündür. 21 günden daha fazla bir süre erkeği kabul etmek normal kabul edilmez. Köpekte kızgınlık
mevsime bağlı oluşur ve yılda iki kez kızgınlık şekillenir.İlki Ocak sonunda ve şubatta başlar,ikincisi sonbahar mevsiminde görülür. Küçük ırk köpeklerde iyi bakım ve beslenme şartları altında bulunanlarda yıl boyu kızgınlık şekillenebilir. Kedilerde çiftleşme dönemi coğrafik yerleşim bölgesine göre farklılıklar gösterir.Kuzey yarım kürede ocak sonu,şubat ve mart aylarında başlar, ağustos-eylül'de son bulur.
Seksüel siklus ; proöstrüs ,östrüs,diöstrüs ve anöstrüs dönemlerini kapsar.Kısaca bu dönemlerden bahsedilecek olunursa;
Proöstrus;seksüel sezonun başlangıcıdır. Vulvada ödem,kanlı vajinal akıntı görülür.Erkek için çekici olma fakat erkeği kabul etmemeyle karakterize bir dönemdir.
Östrüs;dişinin erkeği kabul ettiği dönemdir. Diöstrus;dişinin erkeği reddetmesiyle başlar.
Anöstrus;seksüel istirahat dönemidir. Ovulasyon, östrüsun başlamasından 1-3 gün sonra şekillenir. Köpekler için EN UYGUN ÇİFTLEŞME ZAMANI ,östrüsun başlamasından SONRAKİ 48 - 96. saatlerdir.İlk çiftleşmemin dişinin ikinci yada üçüncü östrüs evresinde yapılması tavsiye edilmez.Dişi köpekler bir batında 1-12 adet yavru doğurabilirler.
Döl verimi için en uygun yaş 2-6 ,yaşları arasındadır.Döl verim gücü 6. yaştan sonra düşmeye başlar, 8. yaşta kesilir. Kedilerde EN UYGUN ÇİFTLEŞME ZAMANI ,östrus dönemidir. Dişi kediler bir batında 1-8 adet yavru doğurabilirler.Kedilerde 7.yaştan sonra sikluslarında düzensizlik görülebilir.
Bakım ve beslenme :
Barınak şartları,beslenme yeterliliği ve bakım hayvanın gebe kalmasını( fertilitesini) direk etkiler.Dişide ve erkekte bir anomali yada genital organlarda herhangi bir hastalık yoksa,beslenme fertiliteyi etkiler.Çiftleşmeden önceki beslenmede yüksek kaliteli
kuru mama kullanılmışsa,gebelik ve doğumda bir sorun yaşanmaz.Genel olarak gebelik döneminde çok yüksek kalorili besinlerle kedi-köpek beslenmemelidir.Daha çok dengeli (protein ve enerjice)bir besleme ve minerallerce (kalsiyum,fosfor gibi..) vitamin olarak(a,d,e,k) yeterli beslenmelidir.Dişinin gebelik döneminde yağlanmamasına özen gösterilmelidir. Aksi durumda gebelikte sorun yaşanır ve doğumu güç olabilir. Gebeliğin ortalarında kedi-köpeğin iştahında belirgin bir artış
görülür.Doğuma yakın memelere süt inmeye başlar.Bu da etrafa süt bulaştırabilir.
Kedi ve köpekte doğum :
Kedilerde gebelik 58-66 gündür.Doğum yapacak kedi önce güvenliğini tam olarak sağlayacak bir yer bulur.Sizin hazırlamış olduğunuz sepeti de tercih etmeyip,bir çamaşır çekmecesini tercih edebilir.Loş,sessiz ve sakin bir yer arar.Genellikle doğumunu yardımsız,kendisi gerçekleştirir.Hayvandaki huzursuzluk,iştahsızlık,memelerine sütün inmesi,vücut ısısı düşer, memesinden sarımsı bir sıvının akması doğumun
başlamasına işarettir. Sancılardan 3-4 saat sonra doğum başlar.Yavruların baş kısmı yada kuyruk kısmı gelebilir.Bu önemli değildir. Yavrular yarım saat -1 saat arayla zar içinde gelirler.Karnivorların yavru zarlarını yemeleri normaldir.Doğan yavruyu anne yalayarak kurutur. Burun deliklerini açar.Yavrunun gözleri kapalıdır,ortalama 2 hafta sonra tamamen açılır.Yavrulu bir kedi ve köpeğin yavrularına dokunmamak gerekir.Doğum yaptığı yeri kendi isterse,değiştirir,siz değiştirmeyin.Erkek kedinin yavrulara yaklaşmasına dahi dişi müsaade etmez.Yavrularını koruma içgüdüsüyle dişi kedi-köpek size zarar verebilir.
SIKLIKLA SORULAN SORULAR
Gebe kadınlara evdeki kedi köpeğin hastalık bulaştırma riski :
Hamilelik dönemine giren kadında ve eşinde başlar bir telaş.. Evlerinde kedi ,köpek besliyorlarsa telaşın yanında bir de endişe başlar.Bazen evlerindeki kedilerini barınağa bırakmaya kadar gider bu endişe. Gebelik döneminde hijyen,temizlik kuralları oldukça önem arz eder.Kedi ve köpek besleyen insanlar normalden daha fazla temizlikte hassastırlar.Evlerini ve evcil hayvanlarının yattığı yeri,kaplarını sıklıkla temizlerler,temizlemeliler.Bu titizlik kendini koruma içgüdüsüyle olmaktadır.İstisnai olarak, aşırı sayıda evlerinde kedi besleyenlerin çoğunluğu hijyeni sağlayamaz.
Gebe bayanlarda kedilerin dışkısından bulaşabilen toxoplazmosise karşı dikkatli olmakta yarar vardır.Bu dönemde kedinin kumunu başkasının temizlemelidir. Çocukluğundan beri kedilerle birlikte olanlarda toxoplasmaya karşı bağışıklık
gelişmektedir.Kediye dokunduktan sonra ellerini sabunlu suyla yıkamalıdır. Toxoplazmosis kedinin dışkısıyla etrafa bulaşır. Toxoplazmosis yalnızca kedilerden değil,çiğ et,iyi yıkanmamış çiğ sebze,meyveden bulaşabilir.Kist hidatit içinde aynı bulaşma koşulları geçerlidir.Kedinin tırmalamasıyla deri enfeksiyona karşı hazır duruma gelir.Tırmalanan yerin sabunlu suyla temizlenmesi, antiseptik( mersol,tent'iyot gibi.)bir solüsyon sürülmelidir.Düzenli veteriner kontrolünde olup,aşıları yapılmış kedi-köpek hastalık riski taşımaz.Köpeklerinde oyun amaçlı gebe kadına atlayıp,düşürmeler tehlikeli olabilir.
