Mide Yanması Nedir?
Günlük hayat içerisinde pek çok birey zaman zaman mide problemleri yaşamaktadır. Bu sorunların başında da mide yanması gelir. Mide yanmasının pek çok sebebi olabilir. Midede yanma probleminin sebebi günlük beslenme alışkanlıklarıyla ilgili olabilirken bazen ciddi sorunlara da işaret edebilir.
Evde uygulanabilecek basit ve pratik yöntemlerle yanma problemine kolayca çözüm bulunabilir. Ancak alınan önlemlere rağmen haftada iki kereden daha fazla ya da her gün durmadan tekrarlayan mide yanması hissi varsa bir doktora danışmak gerekmektedir.
Halk arasında yaygın biçimde mide ekşimesi olarak bilinen bu problem, hastanın göğsünde ve göğüs kemiğinin arkasında bulunan yemek borusunda yanma hissi olarak kendini gösterir. Bu rahatsızlıktan şikayetçi olan kişiler bu durumu genellikle yemek yedikten sonra, akşamları , uzanırken ya da eğilirken yaşadıklarını dile getirmektedirler.
Mide Yanması Neden Olur?
Midede yanmanın pek çok nedeni olabilir. Genellikle düzensiz ve sağlıksız gıdalarla beslenmek mide yanmasına yol açmaktadır. Bunun yanı sıra şu nedenlerden de bu sorun yaşanabilmektedir:
Gastroözofageal Reflü: Mide asidinin yemek borusundan yukarı doğru çıkmasıyla ortaya çıkan rahatsızlıktır. Halk arasında bu hastalık reflü olarak bilinir. Midenin yemek borusuyla birleştiği bölgede doku kalınlaşması ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Hastalığın gidişatına ve şiddetine bağlı olarak midenin yanı sıra göğüs, boyun veya genizde de yanma olabilir.
Gastritler: Gastritler midenin çeşitli nedenlerden dolayı iltihaplanması veya mide yüzeyinin tahriş olması sonucu ortaya çıkar. Akut ya da kronik olarak ikiye ayrılır. Mideyi tahriş edecek yiyecek içeceklerin tüketimi ile ilişkilidir. Gastrit kaynaklı mide yanmasında midenin de yer aldığı karnın sol üst kısmında yanma hissi hissedilir.
Diyabetik Gastroparezi: Uzun süre kan şekeri kontrol altında tutulamayan şeker hastalarında mide sorunları da baş gösterir. Yanma hissinin yanı sıra sindirim sistemiyle bağlantılı ishal veya kabızlık, şişkinlik, hazımsızlık sorunları da gözlemlenebilir.
Kalp Krizi: Kalp hastalığı riski bulunan ileri yaşlardaki hastalarda midede yanma hissi baş gösterdiğinde kalp krizi olasılığı da değerlendirilmelidir.
Peptik Ülser: Onikiparmak bağırsağı ve mide dokusunun tahriş olması sebebiyle bu dokularda ülser ortaya çıkabilir. Ülser yaşanması durumunda gıda alımına bağlı olarak yanma hissi gözlemlenebilir.
Fonksiyonel Dispepsi: Herhangi bir rahatsızlık tespit edilememesine rağmen bazı kişilerde sindirim sorunları çıkabilir. İrritabl bağırsak sendromu gibi rahatsızlıklar bu sindirim sorunları arasında sayılabilir. Bu durum da yanma hissine neden olur.
Spesifik Gıdalara Karşı Hassasiyet: Bazen bireyler, spesifik olarak bazı yiyecek ve içeceklere karşı hassasiyet gösterebilirler. Örneğin laktoz intoleransı olanlar süt ve süt ürünlerine karşı hassasiyet gösterirken çölyak hastaları da glüten içeren gıdalara karşı hassasiyet gösterir. Bu durum mide sorunlarına da neden olabilir.
İlaç kullanımı: Özellikle bazı ağrı kesicilerin kullanımı midede yanma hissine neden olabilmektedir.
Mide Yanması Belirtileri ve Tipleri Nelerdir?
Gastroözofageal reflü hastalığı, bu rahatsızlığa yol açan hastalıkların başında gelir. Bu hastalığı yaşayan kişilerde mide asidi yemek borusuna doğru geri akar ve bu da ağrıya neden olur. Göğüs kemiğinde veya göğüs kemiğinin arkasında spazm veya keskin bir ağrı şeklinde yanma hissi ortaya çıkar. Kalp krizi ağrısıyla asit reflü ağrısı birbiriyle karıştırılabilir.
Göğsün alt kısmında kalabilen asit reflü ağrısı, boğazın arkasına dek yükselebilir. Boğazın arka kısmında oldukça ekşi bir su akıntısı hissetmek de mümkündür. Boğaza, gırtlağa ya da ses kutusuna kadar yükseldiği zaman şiddetli öksürük atakları ya da ses kısıklığı da gözlemlenebilir.
Boğazdan yükselen asit, ağza kadar ulaşırsa ağızda acı veya yakıcı, asidik bir tat hissedilmesine yol açar. Uzun süre ihmal edilen reflü vakalarında, asidin yükselerek diş minesini aşındırdığı ve dişlere oldukça zarar verdiği de gözlemlenmiştir.
Bu yanma hissinden şikayetçi hastalar bu hissi genellikle akşam yemekten sonra uzanırken hissettiklerini dile getirir. Bunun nedeni yağlı ve ağır akşam yemekleri olabilir. Bazı zamanlarda hastalar, yanma hissinden dolayı uykudan uyanabilir.
Mide yanması esnasında hissedilen göğüs ağrısı, kalp krizi vakalarında gözlemlenen ağrı ile karıştırılabilir. Hasta şiddetli göğüs ağrısı ve göğüs basıncı hissediyorsa, kolda ve çenede ağrı duyuyorsa, nefes almada zorluk yaşıyorsa derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
Yanma hissinin haftada iki kereden fazla yaşandığı, reçetesiz satılan rahatlatıcı ilaçlara rağmen geçmemesi, yutkunmada sıkıntı yaşatması, kusma ve bulantıya neden olması gibi durumlarda hasta, durumunu daha fazla ihmal etmeyerek tedaviye başlamalıdır.
Mide Yanması ile Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar
Bu rahatsızlık neredeyse her gün tekrarlayarak bireyin günlük hayatını etkiler. Gastroözofageal reflü komplikasyonları olmayan bir hastalık değildir. Bu rahatsızlığı yaşayan kişilerin yemek borusunda skarifikasyon, yani yara izi oluşumu ve darlık gözlemlenebilir. Bu durum hastanın yemek borusuna ciddi zarar verecektir.
Eğer bu rahatsızlık ihmal edilirse ve tedavisi yapılmazsa yemek borusunun sürekli tahriş olması ve iltihap kapması, doku parçalanmasına neden olarak küçük ülserlere yol açabilir. Oluşan ülserler iç kanamalara neden olacaktır. Tedavi edilmeyen midede yanma hissi, kanser riskini de artırabilir.
Mide Yanması Hangi Belirtilere Eşlik Edebilir?
Mide yanması bir sindirim sistemi problemidir ve bu durumu yaşayan hastalar, sindirim sistemi ile anlaklı başka rahatsızlıkları da yanma hissinin yanında yaşayabilirler. Bu rahatsızlıklar şunlardır:
- Kötü ağız kokusu
- Ağza acı su veya gıda artıklarının gelmesi
- Geğirme
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- İshal veya kabızlık
- Şişkinlik ve hazımsızlık
- Halsizlik ve yorgunluk
- Bulantı ve kusma
- Özellikle sol üst kadranda aralıklı ve bıçak saplanır gibi karın ağrısı yaşamak
Mide Yanması Nasıl Teşhis Edilir?
Oldukça sık rastlanan bir şikayet olan bu rahatsızlık, şiddetli bir şekilde yaşandığında kalp krizi, pulmoner emboli, pnömoni ve göğüs duvarı ağrısı ile karıştırılabilir. Bu durumda hastanın gerekli muayenelerden geçerek ağrının ve yanma hissinin nedenini kesin olarak belirletmesi gerekir.
Mide yanması teşhisinin yapılabilmesi için hastanın tıbbi geçmişinin doktor tarafından incelenmesi ve fiziki muayene yapılması gerekir. Çoğu vakada bunlar bir tanı koymak ve tedaviye başlamak adına yeterli olacaktır ancak bazı vakalarda daha ayrıntılı bir muayene ve bazı testler yapılması gerekebilir.
Teşhisin yapılabilmesi adına hastalara baryum ve gastrografin adlı kontrast madde verilir. Kontrast malzemenin aşağı yukarı hareketini incelemek adına floroskopi makinesi ya da x ray ışını kullanılır. Bu sayede yemek borusunda ve yemek borusunun iç duvarlarında duvarlarındaki düzensizlikler, iltihaplanmalar saptanır. Ayrıca söz konusu maddeyi yemek borusu kaslarının mideye itmek için ritmik bir şekilde düzgün çalışıp çalışmadığı da kontrol edilir.
Endoskopi testi gereken durumlarda ise esnek bir tüpün ucuna konulan bir fiberoptik kamera yardımıyla yemek borusu ve midenin iç yüzeyine bakılır. Bu test sayesinde ülser ya da inflamasyon olup olmadığına bakılır. Tüpteki aparat yardımıyla midede kanserli doku olup olmadığına bakılabilir ve doku örneği alınabilir.
Kimi zaman nadir vakalarda yapılan testler bir sonuç vermediğinde ancak hastanın şikayeti devam ettiğinde manometri ve pH testi için basınç monitörlerinin kullanılması ve yemek borusu içinden asit ölçümlerinin alınması gerekir. Ambulatuvar asit prob testinin yapılabilmesi için bir asit monitörü hastanın yemek borusuna yerleştirilir ve bel çevresine veya omuz üzerinden bir kayışla takılan küçük bir bilgisayara bağlanır.
Mide Yanmasına Ne İyi Gelir?
Evde uygulanabilecek yöntemler mideyi rahatlatmaya yardımcı olacaktır. Bu yöntemler şunlardır:
- Karbonatlı su karışımı içmek
- Zencefil ya da zencefil çayı tüketimi
- Meyan kökü tüketimi
- Suyla seyreltilmiş elma sirkesi tüketimi
- Sakız çiğnemek
Mide Yanması Tedavisi Nasıl Yapılır?
Midede yanma hissinin altında pek çok hastalık yatabilir. Öncelikle doktorunuzun doğru bir teşhis koyması gerekecektir ve tedavi de bu teşhise göre yapılır. Bu rahatsızlığın en yaygın nedeni Gastroözofageal Reflü hastalığıdır ve ilaç tedavisi yapılır. Ancak bazı vakalarda cerrahi müdahale de gerekebilir.
İlaç tedavisi sırasında antiasitler, antihistaminikler ve proton pompa inhibitörlerinin kullanımına başvurulur. İlaç tedavisinin yanı sıra hastanın hayat tarzında da bazı değişiklikler yapması gerekecektir. Öncelikle hasta, mide yanmasına sebebiyet veren yiyecekleri hayatından çıkarmalıdır ve daha hafif bir beslenme düzenine geçmelidir. Akşam yemeğinde yağlı ve şekerli yiyecek tüketimini azaltmalıdır. Asitli yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalı ve yemekten en az iki saat önce gıda alımı kesilmelidir.
Gastrit veya peptik ülser sonucu ortaya çıkan midede yanmada yine ilaç tedavisi başlatılacaktır. Bu hastalara mide koruyucu ilaç da verilebilir. Ayrıca enfeksiyon gözlemlenmesi durumunda antibiyotik tedavisine de başlanabilir.
Mide Yanması Nasıl Önlenir?
Mide yanmasından kaçınmanın en etkili yolu beslenme alışkanlıklarına dikkat etmektedir. Asitli içecekler, alkol, sigara ve kafeinden kaçınmak faydalı olacaktır. Küçük porsiyonlarda, az ve sık yemek, yatmadan önce gıda alımını kesmek gerekir. Yatarken yastığın başının kaldırılması da yer çekiminin midede asit tutması ve yukarı sızmamasını engellemesine yardımcı olacağından tavsiye edilir.
Mide Yanması Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Mide yanması hangi hastalığın belirtisidir?
Bu rahatsızlık gastroözofageal reflü isimli hastalığın bir semptomudur.
Mide yanmasına neden olan yiyecekler nelerdir?
Bu rahatsızlığı tetikleyebilecek yiyecekler arasında soğan, domates, turunçgiller, çikolata, patates cipsi, işlenmiş gıdalar, abur cuburlar, sosis, pastırma, kahve, peynir ve nane gibi asitli veya yağ oranı yüksek yiyecekler bulunur.
Gece mide yanması neden olur?
Mide yanmasının gece yaşanmasının nedeni kişinin beslenme alışkanlıkları ile ilgili bir durumdur.
Mide yanması ilerlerse ne olur?
Kişinin bu rahatsızlığını ihmal etmesi ve tedaviye başlamaması durumunda durum ciddileşebilir. Nitekim bununla beraber yemek borusunda, yutakta ve akciğerlerde ciddi hasar oluşabilir.
Maden suyu mide yanmasına iyi gelir mi?
Yemekten yaklaşık 20 dakika sonra tüketilecek olan bir bardak maden suyu midede yanma hissine iyi gelecektir.
Mideyi rahatlatmak için ne yapmak lazım?
Öncelikle kişilerin hayat tarzlarını gözden geçirmeleri ve sağlıksız beslenme alışkanlıklarını değiştirmeye çalışmaları gerekmektedir. Hafif beslenmek, gerekiyorsa ilaç tedavisi görmek, yemekten sonra mideyi rahatlatacak papatya ve meyan kökü çayı gibi çaylar tüketmek mideyi rahatlatmaya yardımcı olacaktır.
Mide yanması nasıl geçer?
Eğer yemekten sonra mide yanması başlıyorsa limonlu su ya da mideyi rahatlatacak, asit düzeyini dengeleyecek bir çay içilmesi iyi gelecektir.
Mide yanması için evde ne yapılabilir?
Yemeklerde kullanılan yağ ve şeker miktarına dikkat etmek, akşam yemeğinde hafif beslenmek, yemekten sonra mideyi rahatlatacak ve asit dengesini düzenleyecek çaylar tüketmek evde yapabileceğiniz yöntemlerdir
