Mülakat Teknikleri
İş görüşmeleri, ya da yaygın adıyla, mülakat birçok insan için önemli ölçüde endişe ve stres kaynağıdır. Aslında bu endişenin büyük bölümü, süreci iyi bilmemekten ve algılama farklılıklarından kaynaklanmaktadır.
Mülakat(lar) sırasında müstakbel işvereninizle aranızda uyum olup olmadığını karşılıklı olarak araştıracaksınız. Mülakatı, sınandığınız ya da doğru yanıtları vermek zorunda olduğunuz bir sınav yerine, geleceğinizle ilgili önemli bir karar için ayırdığınız bir araştırma ve bilgilenme seansı olarak algılayın. Diğer taraftan, sahip olduğunuz bilgi, deneyim ve becerilerle işverene neler verebileceğinizi anlatmak için de iyi bir fırsattır.
Mülakatların büyük bir çoğunluğu 30-60 dakika sürdüğü için, zamanın iyi kullanılması mülakatta en dikkat edilecek hususlardan bir tanesidir.
Kendiniz Nasıl Sunuyorsunuz
Tüm iş görüşmelerinizde karşı taraf ile sağlıklı bir iletişim kurmak ve güven oluşturmak en az başarılarınız ve becerileriniz kadar önem taşır. Ne olduğunuz kadar, kendinizi nasıl sunduğunuz da sonucu etkiler. Ne istediğini bilen, kendine güvenen, iyi hazırlanmış bir aday görüşmecide iyi bir izlenim bırakır.
Vücut Dili
Görüşme sırasında sözleriniz kadar vücut diliniz de önemlidir. Duruşunuz, ses tonunuz, göz teması ve ellerinizi kullanış şeklinize dikkat etmelisiniz.
• Pozitif olun, gülümseyin
• Göz temasını koruyun; cevap hazırlamaya çalışırken fazla etrafa bakınmayın
• Vücudunuz görüşmeciye dönük olsun.
• Belli noktalarda görüşmeciyi dinlerken başınızı aşağı yukarı sallayarak takip ettiğiniz mesajını verin
• Ellerinizi saklamayın, masa üzerinde tutabilirsiniz. Kollarınızı kavuşturmayın
Davranışlar
Doğal olun; ellerinizi sıkmayın; kalem, gözlük vs. ile oynamayın; donmuş gibi ya da endişeli bir halde durmayın. Verilen kartvizitlerle oynamayın; büküp kıvırmayın. Masa başında iseniz, teşekkür edip masanın üzerine koyun, koltukta iseniz cebinize yerleştirin.
Konuşma Tarzı
Ne çok alçak, ne çok yüksek sesle konuşun. Cümle sonlarını ağzınızda kaybetmeyin. Cümleleri ezberlemiş hissi verecek monoton tonlar kullanmayın. Argodan kaçının. Sektörünüze özel terimleri, eğer sektörden biri ile konuşmuyorsanız kullanmayın. Şirketinize özel kısaltmalar ve ifadeleri açarak konuşun.
Hazırlık
Başarısız mülakatların çoğu yetersiz deneyimden değil, yetersiz hazırlıktan kaynaklanır. Mülakata çağrıldıysanız, zaten iş için gerekli belli nitelikleri taşıyorsunuz demektir. Mülakatın dinamiklerini ne kadar iyi anlarsanız, başarı olasılığınız da o kadar artar.
1. Kendinizi değerlendirme çalışmalarınızı gözden geçirin; başarılarınızı, becerilerinizi, iletişim tarzı testi sonuçlarını, araştırma bilgilerini ve özgeçmişinizi.
2. Mülakat sorularına çalışın ve vereceğiniz yanıtları hazırlayın.
3. Gideceğiniz şirketi, görüşeceğiniz kişiyi ve pozisyonu araştırın.
4. Kendi kendinize ve bir partnerle prova yapın. Ses ve/ veya görüntü kaydedin.
5. Kayıtları inceleyin. Fikir almak isteyeceğiniz yakınlarınıza/ arkadaşlarınıza da dinletin/ seyrettirin ve görüş alın.
Mümkünse, kendinizi mülakat provası sırasında videoya alın. Kendinizi rahat hissedeceğiniz biriyle çalışın. Size sanki mülakat yapıyormuşsunuz gibi sorular sorsun.
Mülakat Becerilerini Geliştirmek
Mülakat süreci ile ilgili bilgilenerek ve yeteri kadar pratik yaparak mülakatlardan iyi sonuç alabilirsiniz. Kendi kendinize ve başkalarıyla prova yapmak gerçek mülakat ortamına sizi hazırlar. İlk başta kendimizi biraz garip hissetseniz de, kısa zamanda ilerleme kaydedeceksiniz.
Görüşmede karşı taraf üzerinde olumlu bir etki bırakmak için ne yapmalısınız:
• Sözlü iletişiminizi geliştirmeli
• Mesajlarınızı görüşmeciye net olarak iletmeli
• Kariyer hedefinizi açıkca ortaya koymalı
• Vücut dilinizi iyi kullanmalı
• Defansif davranmamalı
• Görüşme sürecini karşılıklı bir bilgi alışverişi olarak görmeli
Mülakat başlangıcında görüşmeci çoğunlukla "bize kendinizden bahseder misiniz " sorusunu yöneltir. Bunun için kısa bir tanıtım hazırlayın. Kişisel bilgileri, kariyerinizin ana hatlarını ( şu tarihlerde, şu şirketlerde, şu görevde çalıştım), son olarak da yeni işinizden beklentilerinizi anlatan bir tanıtım hazırlayın.
Mülakat sırasında görüşmeci sormasa da, satır aralarında aşağıdaki konularda bilgi/ mesaj verin:
• Mülakata gittiğiniz şirket hakkındaki bilginiz ve sizin şirkete yapabileceğiniz muhtemel katkılar.
• Müstakbel çalışma arkadaşlarınızla nasıl uyum sağlayacağınız.
• Diğer adaylardan farkınız
Mülakat için İpuçları
İsim ve unvanları tam ve doğru olarak öğrenin. Mülakatta zaman zaman kişinin adını söyleyin. İtirazlara sinirlenmeden ve savunmaya geçmeden pozitif yanıtlar verin.
Mülakatta sadece yanıtlamak değil, sormak da vardır. Öğrenmek istediğiniz konuları sorun.
Eğitimli bazı mülakatçılar, sizi konuşturmak için sessizlik anlarını kullanırlar. 10 saniyelik bir sessizlik mülakatta sonsuzluk gibi gelebilir. Bu boşlukların sizde stres yaratmasına izin vermeyin; söyleceğiniz bitti ise durun, bekleyin. Mülakatçı başka bir soru soracaktır.
Mülakat yaptığınız kişilere kısa bir e-mail ile kendileri ile tanışmaktan memnuniyet duyduğunuzu belirtip, ayırdıkları vakit için teşekkür edin. Bu işlemi mülakattan sonraki 48 saat içinde yapın.