Akademisyen olma sartlari nelerdir?
Üniversitenin lisans programından mezun olan kişiler dilerlerse ilgili oldukları bölüm ya da başka bir bölümün alt bilim dallarından biri üzerine lisans üstü programlara katılabilirler. İhtisasla ilgili oldukları alanlarda araştırmalar yaparak özgün çalışmalar ortaya koyan ve akademik kariyere sahip olan öğretim üyesi kişiler akademisyen olarak nitelendirilir.
Akademisyenlik kariyeri, araştırma görevlisi unvanı ile başlayarak profesörlüğe kadar uzanan unvanları kapsar. Eğitim faaliyetlerinde de bulunabilen öğretim üyelerinin esas görevi bilimsel araştırmalar yapmaktır.
Akademisyen olmanın ilk şartı dört yıllık bir lisans eğitiminden başarı ile geçmektir. Eğitim sonrası tezli yüksek lisansa başvuru akademisyenlik kariyerindeki ilk adımdır. Esasen doktora eğitimine dayanan akademisyenlik için yüksek lisans gerekmemekle birlikte bazı avantajların söz konusu olması sebebiyle yüksek lisans eğitimi de tercih edilir.
ALES ve Diğer Sınavlar
Yüksek lisans tezli ve tezsiz olmak üzere iki şekildedir. Ancak kariyerine akademisyen olarak devam etmek isteyenler tezli yüksek lisansa başvuru yapmalılardır. Ayrıca tezli yüksek lisans söz konusu ise kişilerin mutlaka Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı’na (ALES) başvurmaları ve yabancı dil yeterliliğine de sahip olmaları gerekir.
Yabancı dil yeterliliği üniversitenin kendi bünyesinde gerçekleştireceği sınavla ya da kendi yapmazsa YDS, IELTS, TOEFL gibi sınavlara katılım sonuçlarına göre kabul edilir. Yeterli dil sınavını geçen ve ALES’ten en az 55 standart puanı alan kişiler, yüksek lisans görmek istedikleri üniversitelerin başvuru tarihlerini takip ederek belgeleri ile başvuru yaparak mülakat tarihini beklerler. Yüksek lisans eğitimi ilk yıl dersler, ikinci yıl ise tez hazırlamaya dayanan iki yıllık bir eğitimi kapsar. Ancak kişi, kendi bölümünden daha farklı bir bölüme yüksek lisans için başvurmuş ise, bir yıllık bilimsel hazırlık senesi bulunması sebebiyle yüksek lisans eğitimi üç yıla çıkar.
Başvuru Süreci
Bu süreç içerisinde akademik kariyer planlayan kişilerin açılan kadrolara göre araştırma görevlisi olarak başvurmaları söz konusudur. Öğretim üyeliğinin ilk aşaması olan araştırma görevlisi alımlarında ilk olarak ALES puanının %60 ile dil yeterlilik sınavının%40’ı hesaplanır. Bu puanlamaya göre oluşturulan sıralama durumu göz önünde bulundurularak mülakata ya da bilim sınavına girmeye hak kazanırlar.
Tüm bu aşamaları başarıyla aşarak araştırma görevlisi kadrosuna katılan kişiler için doçent ya da profesörlüğe giden yol ilk adım atılmış olur. Akademik olarak kariyer yapmak ve üniversitenin öğretim üyeleri arasında yer almak için sürekli bir ilerleme zorunluluğu söz konusudur. Bu duruma göre önce yüksek lisans, ardından da doktora eğitimi tamamlanarak akademik unvana hak kazanılır.
Doktora Eğitimi
Akademik olarak ilerlemede doktora eğitimi dört yıllık bir süreci kapsar. Çoğunlukla aksi bir durum olmadığı sürece 5-6 yıllık araştırma, proje ve sınavlarla geçen bir dönem sonrası yardımcı doçentlik, 3-4 yıl sonrası doçentlik unvanı akademik kariyerde söz konusudur. Ancak kişilerin doçent olabilmeleri için özgün yayın yapma şartları aranır.
Yayımlanan ve kabul gören bilimsel çalışmalar ve makaleler kapsamından 5 yıllık bir doçentlikten sonra profesörlüğe geçiş mümkündür. Profesörlüğe geçişteki en büyük basamak ise uluslararası düzeyde orijinal bir akademik yayına sahip olmaktır.
Akademisyen olarak kişilerin, doçentliğe ve profesörlüğe giden yolda ortaya koydukları bilimsel çalışmaların ve makalelerin büyük bir önemi vardır. Doçent olabilmek yardımcı doçent olma şartının aranmaması bu çalışmaların önemini ortaya koyacak bir unsurdur. Aynı şekilde yüksek lisans zorunluğu olmadan doktora eğitimine geçişte bu durumun bir sonucudur.
Yurt Dışı Süreçleri
Yurt dışında ise üniversitelerde akademik bir unvan almak benzer süreçleri kapsamakla birlikte genellikle aranan ön koşul doktora eğitimidir. İngiltere’de akademik anlamda başarı yüksek lisans ve doktora arasında geçen en az 10 yıllık bir süreci kapsar. Bu süreçte doktora eğitimi kadar artan yayınlar, konferans ve öğretmenlik deneyiminin büyük bir etkisi söz konusudur.
Amerika’da ise lisans derecesi elde ettikten sonra doktora programını tamamlamak en az 6 yıl gerektirir. Bu süre, ek olarak master derecesi kazanmak ve tez tamamlamak söz konusu olduğunda daha da uzayabilir. Amerika’da araştırma olarak yeni bir hipotez ortaya koymak ve bu süreçte orijinal araştırmaları tanımlayan birkaç yüz sayfalık kitap uzunluğunda mutlaka el yazısı ile tez hazırlamak gerekir.
Doktora eğitiminden sonra akademik olarak bir öğretim görevlisi olarak yer alabilmek için mutlaka 2-3 yıl boyunca üst disiplin dergileri tarafından sıralanmış bir çok makalenin yayımlanmış olması gerekir. Amerika’da profesörlüğe kadar uzanan akademik kariyerin ilk aşaması ise öğretim asistanlığıdır.
Alinti
Üniversitenin lisans programından mezun olan kişiler dilerlerse ilgili oldukları bölüm ya da başka bir bölümün alt bilim dallarından biri üzerine lisans üstü programlara katılabilirler. İhtisasla ilgili oldukları alanlarda araştırmalar yaparak özgün çalışmalar ortaya koyan ve akademik kariyere sahip olan öğretim üyesi kişiler akademisyen olarak nitelendirilir.
Akademisyenlik kariyeri, araştırma görevlisi unvanı ile başlayarak profesörlüğe kadar uzanan unvanları kapsar. Eğitim faaliyetlerinde de bulunabilen öğretim üyelerinin esas görevi bilimsel araştırmalar yapmaktır.
Akademisyen olmanın ilk şartı dört yıllık bir lisans eğitiminden başarı ile geçmektir. Eğitim sonrası tezli yüksek lisansa başvuru akademisyenlik kariyerindeki ilk adımdır. Esasen doktora eğitimine dayanan akademisyenlik için yüksek lisans gerekmemekle birlikte bazı avantajların söz konusu olması sebebiyle yüksek lisans eğitimi de tercih edilir.
ALES ve Diğer Sınavlar
Yüksek lisans tezli ve tezsiz olmak üzere iki şekildedir. Ancak kariyerine akademisyen olarak devam etmek isteyenler tezli yüksek lisansa başvuru yapmalılardır. Ayrıca tezli yüksek lisans söz konusu ise kişilerin mutlaka Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı’na (ALES) başvurmaları ve yabancı dil yeterliliğine de sahip olmaları gerekir.
Yabancı dil yeterliliği üniversitenin kendi bünyesinde gerçekleştireceği sınavla ya da kendi yapmazsa YDS, IELTS, TOEFL gibi sınavlara katılım sonuçlarına göre kabul edilir. Yeterli dil sınavını geçen ve ALES’ten en az 55 standart puanı alan kişiler, yüksek lisans görmek istedikleri üniversitelerin başvuru tarihlerini takip ederek belgeleri ile başvuru yaparak mülakat tarihini beklerler. Yüksek lisans eğitimi ilk yıl dersler, ikinci yıl ise tez hazırlamaya dayanan iki yıllık bir eğitimi kapsar. Ancak kişi, kendi bölümünden daha farklı bir bölüme yüksek lisans için başvurmuş ise, bir yıllık bilimsel hazırlık senesi bulunması sebebiyle yüksek lisans eğitimi üç yıla çıkar.
Başvuru Süreci
Bu süreç içerisinde akademik kariyer planlayan kişilerin açılan kadrolara göre araştırma görevlisi olarak başvurmaları söz konusudur. Öğretim üyeliğinin ilk aşaması olan araştırma görevlisi alımlarında ilk olarak ALES puanının %60 ile dil yeterlilik sınavının%40’ı hesaplanır. Bu puanlamaya göre oluşturulan sıralama durumu göz önünde bulundurularak mülakata ya da bilim sınavına girmeye hak kazanırlar.
Tüm bu aşamaları başarıyla aşarak araştırma görevlisi kadrosuna katılan kişiler için doçent ya da profesörlüğe giden yol ilk adım atılmış olur. Akademik olarak kariyer yapmak ve üniversitenin öğretim üyeleri arasında yer almak için sürekli bir ilerleme zorunluluğu söz konusudur. Bu duruma göre önce yüksek lisans, ardından da doktora eğitimi tamamlanarak akademik unvana hak kazanılır.
Doktora Eğitimi
Akademik olarak ilerlemede doktora eğitimi dört yıllık bir süreci kapsar. Çoğunlukla aksi bir durum olmadığı sürece 5-6 yıllık araştırma, proje ve sınavlarla geçen bir dönem sonrası yardımcı doçentlik, 3-4 yıl sonrası doçentlik unvanı akademik kariyerde söz konusudur. Ancak kişilerin doçent olabilmeleri için özgün yayın yapma şartları aranır.
Yayımlanan ve kabul gören bilimsel çalışmalar ve makaleler kapsamından 5 yıllık bir doçentlikten sonra profesörlüğe geçiş mümkündür. Profesörlüğe geçişteki en büyük basamak ise uluslararası düzeyde orijinal bir akademik yayına sahip olmaktır.
Akademisyen olarak kişilerin, doçentliğe ve profesörlüğe giden yolda ortaya koydukları bilimsel çalışmaların ve makalelerin büyük bir önemi vardır. Doçent olabilmek yardımcı doçent olma şartının aranmaması bu çalışmaların önemini ortaya koyacak bir unsurdur. Aynı şekilde yüksek lisans zorunluğu olmadan doktora eğitimine geçişte bu durumun bir sonucudur.
Yurt Dışı Süreçleri
Yurt dışında ise üniversitelerde akademik bir unvan almak benzer süreçleri kapsamakla birlikte genellikle aranan ön koşul doktora eğitimidir. İngiltere’de akademik anlamda başarı yüksek lisans ve doktora arasında geçen en az 10 yıllık bir süreci kapsar. Bu süreçte doktora eğitimi kadar artan yayınlar, konferans ve öğretmenlik deneyiminin büyük bir etkisi söz konusudur.
Amerika’da ise lisans derecesi elde ettikten sonra doktora programını tamamlamak en az 6 yıl gerektirir. Bu süre, ek olarak master derecesi kazanmak ve tez tamamlamak söz konusu olduğunda daha da uzayabilir. Amerika’da araştırma olarak yeni bir hipotez ortaya koymak ve bu süreçte orijinal araştırmaları tanımlayan birkaç yüz sayfalık kitap uzunluğunda mutlaka el yazısı ile tez hazırlamak gerekir.
Doktora eğitiminden sonra akademik olarak bir öğretim görevlisi olarak yer alabilmek için mutlaka 2-3 yıl boyunca üst disiplin dergileri tarafından sıralanmış bir çok makalenin yayımlanmış olması gerekir. Amerika’da profesörlüğe kadar uzanan akademik kariyerin ilk aşaması ise öğretim asistanlığıdır.
Alinti
