Osmanlı Devleti'nde Dönmeler
Dönmeler
17. yüzyıldan bu yana ortaya çıkan gizli bir Musevî-Müslüman cemaatinin üyelerine, Osmanlı Türklerinin verdiği ad.
Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli kentlerinde yaşayan Dönmelerin merkezi Selânik'ti. Musevîlikten Müslümanlığa döndüklerini belirtmek amacıyla kendilerine bu ad verilmiştir.
Bu gizli mezhebin kurucusu, İspanya'dan İzmir'e göç eden Yahudi Mordehay Sebi'nin oğlu Şabbetay Şebi'dir (Sabatay Sevi). Bir Musevî hahamı olan Şabbetay, mesih (peygamber) olduğunu ileri sürmüştür. Şabbetay ülkede türlü kargaşalıklara yol açtığı için, ya idam edilmek ya da Müslümanlığı kabul etmek seçenekleriyle karşı karşıya bırakıldı. Bundan sonra Müslümanlığı kabul edip Mehmet Aziz Efendi adını alan Şabbetay'a iyi bir görev verildi. Bundan sonra da eski düşüncelerini savunmayı sürdüren Şabbetay, Arnavutluk'a sürüldü ve orada öldü.
Şabbetay'ın ölümünden sonra Dönmeler üçe ayrıldılar. Bu üç cemaatin de çocukları Türk ve Müslüman olarak eğitim görüyorlardı. Bunlar Türkler ile beraber camiye gidiyor, oruç tutuyor, Müslümanların görünüşteki tüm koşullarını yerine getiriyorlardı. Dönmeler arasında politikacılar bulunduğu gibi, gazeteci, öğretmen olanları da vardı. Balkan Savaşı sırasındaki göçler Dönmelerin dağılmasına yol açtı. Cumhuriyetin ilânından sonra da bu gibi gizli cemaatlerin yaşaması çok güçleşti. Günümüzde Dönmeler, Türk topluluğu içinde erimek üzeredirler, Türkçe konuşurlar; dualarını İbranice okurlar, İspanyolcayı unutmuşlardır. Dinî liderlerine hoca adını vermişlerdir.
Dönmeler
17. yüzyıldan bu yana ortaya çıkan gizli bir Musevî-Müslüman cemaatinin üyelerine, Osmanlı Türklerinin verdiği ad.
Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli kentlerinde yaşayan Dönmelerin merkezi Selânik'ti. Musevîlikten Müslümanlığa döndüklerini belirtmek amacıyla kendilerine bu ad verilmiştir.
Bu gizli mezhebin kurucusu, İspanya'dan İzmir'e göç eden Yahudi Mordehay Sebi'nin oğlu Şabbetay Şebi'dir (Sabatay Sevi). Bir Musevî hahamı olan Şabbetay, mesih (peygamber) olduğunu ileri sürmüştür. Şabbetay ülkede türlü kargaşalıklara yol açtığı için, ya idam edilmek ya da Müslümanlığı kabul etmek seçenekleriyle karşı karşıya bırakıldı. Bundan sonra Müslümanlığı kabul edip Mehmet Aziz Efendi adını alan Şabbetay'a iyi bir görev verildi. Bundan sonra da eski düşüncelerini savunmayı sürdüren Şabbetay, Arnavutluk'a sürüldü ve orada öldü.
Şabbetay'ın ölümünden sonra Dönmeler üçe ayrıldılar. Bu üç cemaatin de çocukları Türk ve Müslüman olarak eğitim görüyorlardı. Bunlar Türkler ile beraber camiye gidiyor, oruç tutuyor, Müslümanların görünüşteki tüm koşullarını yerine getiriyorlardı. Dönmeler arasında politikacılar bulunduğu gibi, gazeteci, öğretmen olanları da vardı. Balkan Savaşı sırasındaki göçler Dönmelerin dağılmasına yol açtı. Cumhuriyetin ilânından sonra da bu gibi gizli cemaatlerin yaşaması çok güçleşti. Günümüzde Dönmeler, Türk topluluğu içinde erimek üzeredirler, Türkçe konuşurlar; dualarını İbranice okurlar, İspanyolcayı unutmuşlardır. Dinî liderlerine hoca adını vermişlerdir.
