Osmanlı Padişah Anneleri
Kösem Sultan
Mâh-Peyker Kösem (1590-2 Eylül 1651) Osmanlı devlet yönetiminde etkin bir rol oynamış Valide Sultan. Osmanlı padişahı I. Ahmed'in eşi olup, padişah IV. Murad ve I. İbrahim'in annesidir. Osmanlı tarihinin en güçlü kadın sultanıdır.
Osmanlı tarihinin ünlü ve etkili kadınlarından olan Kösem Sultan, 1590 yılında Yunanistan'da Anastasya adıyla doğdu. Bosna Beylerbeyi tarafından İstanbul'a kızlarağasına gönderildi. 15 yaşındayken Sultan I. Ahmet'e haseki oldu. Keskin zekasıyla padişahı etkisi altına aldı ve bütün saraya nüfuzunu kabul ettirdi. Kösem Sultan'ın dört erkek doğurdu: Murad Süleyman, İbrahim ve Kasim ve kızları Ayşe, Fatma, Atike ve Hanzade.
Kocası ölünce önce tahta geçen kocasının kardeşi Sultan I. Mustafa ve daha sonra da kocasının başka bir kadından olma oğlu Sultan II. Osman zamanında devlet işlerinde etkinliği arttı. Fakat II. Osman yaşı çok genç olmakla birlikte Kösem Sultan'ın devlet işlerine çok karışmasından rahatsız oldu ve muhtemelen annesi Valide Sultan Mahfiruz Hadice Sultan'ın da etkisiyle onu eski saraya gönderdi. Genç Osman'ın tahtan indirilmesi ve tekrar yerine geçen I. Mustafa'nın da tekrar tahttan indirilmesi üzerine tahta nihayet Kösem Sultan'ın kendi oğlu IV. Murat çıktı. IV. Murat tahta çıktığında sadece 11 yaşındaydı ve Kösem Sultan artık oğlu adına devleti büyük ölçüde yönetmeye başlamıştı.
Zamanla Sultan IV. Murat olgunlaşarak annesinin faaliyetlerini bir ölçüde engellemeye başlamışsa da genç yaşta ölümü üzerine tahta Kösem Sultan'ın diğer oğlu İbrahim çıktı ve Kösem Sultan'ın nüfuzu tekrar arttı. İbrahim tahta çıktığında Osmanlı Hanedanı büyük bir krizle karşılaştı. İbrahim hanedanın tek erkek varisi durumundaydı ve acil bir şekilde hanedanın devamını sağlama zorunluğu vardı. Oysa I. İbrahim bir ölçüde dengesiz görünüyor ve kadınlarla olan ilişkilere ilgi duymuyordu. Osmanlı hanedanının devamını sağlama görevi büyük ölçüde Kösem Sultan'a düştü. Oğlunu tedavi amacıyla ülkenin her yanından üfürükçüler getirtti. Bu üfürükçülerin en ünlüsü Cinci Hoca lakabıyla tanınan Safranbolulu Karabaşzade Hüseyin Efendi'ydi. Nihayet İbrahim'in tahta çıkmasından 2 yıl sonra şehzade Mehmet doğdu kösem sultan buna karşılık olarak Hüseyin Efendi'ye safranbolu da daha sonra cinci hanı olarak anılacak han'ın yapım masraflarını karşılayacak para verdirmiştir. En nihayetinde hanedanın devamı sağlanmış oldu.Hatta Cinci hoca o kadar güçlendi ki Cinci Hoca'nın öldürülmesinden sonra hazineye aktarılan paralar askere cülus olarak dağıtıltı ve bu paralar halk arasında 'cinci hoca akçesi' diye anılır oldu.
I. İbrahim, İstanbul'da patlak veren bir isyan sonucunda öldürüldükten sonra yerine Kösem Sultan'ın torunu 6 yaşındaki Sultan IV. Mehmet geçti. Önceleri Kösem Sultan'ın nüfuzu devam etti ama bir süre sonra Kösem Sultan'a rakip olan bir başka kadın ortaya çıktı. IV. Mehmet'in annesi Turhan Sultan'la Kösem Sultan arasında kıyasıya bir rekabet başladı. Bu rekabet 3 yıl sürdü ve Kösem Sultan'ın bir gece, dairesinde basılarak boğdurulmasıyla noktalandı. Bu olaydan sonra Köprülü ailesinden sadrazamlar iş başına geldi ve Valide Sultanların (padişahların anneleri) devlet siyasetindeki etkileri sona erdi. Kösem Sultan'ın cenazesi Sultan Ahmet Camii'ndeki I. Ahmet türbesine gömüldü.
Devlet Hatun
Devlet Hatun, دولت خاتون, (doğum ? - ölüm 1411) Germiyanoğlu II. Yakup Bey'in kızı; Yıldırım Bayezid’in eşi; Osmanlı Padişahı I. Mehmet ile Şehzade İsa Çelebi'in annesi
Mevlânâ Celâleddin-î Rûm-î’in oğlu Sultan Veled’in kızı Mutahhara Hâtûn’un soyundan gelen Devlet Hâtûn, 1411 yılında Fetret Devri’nde öldü. Oğlunun padişahlığını göremedi. Bu nedenledir ki hiçbir zaman Valide Sultan olamadı. Cenazesi Bursa’da yapılan Devlet Hâtûn Türbesi’ne defnedildi.
Devlet Şah Hâtûn
Devlet Şah Hâtûn, دولت شاه خاتون, (doğum ? - ölümü ? ), Germiyanoğlu Süleyman Şah'ın kızı; Yıldırım Bayezid'in eşi; Osmanlı Şehzâdeleri Musa Çelebi ile (Düzmece) Mustafa Çelebi'nin annesidir.
Kütahya civarında hüküm sürmüş Germiyanoğulları Beyliği hükümdarı ve kurucusu Yakup bin Ali Şir'in 1341 yılında ölmesinden sonra yerine oğlu Mehmet Bey, onun da ölümünden sonra 1361'de büyük oğlu Süleymanşah (Şah Çelebi) hükümdar oldu. Osmanlılar'la ilk ilişkiler Süleymanşah Şah zamanında kuruldu. Şah Çelebi, Karamanoğulları'nın istilasından korkarak Osmanlılar'la uyuşmuş, kızı Devlet Şah Hâtûn 'u Murad Hüdâvendîgâr'ın oğlu Yıldırım Bayezid'e vermiş, çeyiz olarak da Kütahya ile beraber Simav, Emet, Tavşanlı kazalarını Osmanlılar'a bırakmıştı.
Not: Devlet Şah Hâtûn'un oğullarından biri olan Musa Çelebi, Bizans Prensesi Angelina'nın oğlu Şehzâde Musa ile karıştırılmamalıdır.
Ayşe Hatun
I. Ayşe Hâtûn, عایشه خاتون (ölümü yaklaşık 1514) Dulkadiroğulları Beyliği'nden Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızı ve Yavuz Sultan Selim'in mânevî annesidir. Yavuz Sultan Selim tahta çıkmadan önce iki yıl önce öz annesi Gül-Bahar Hâtûn[1] vefât ettiğinden, "Valide Hatun" ünvanı "Ayşe Hâtûn" tarafından kullanılmıştır.
Yavuz Sultan Selim, Trabzon'da annesinin anısına 1514 yılında Hâtûniye Camii ve Hatûniye (Gülbahar-Ayşe Hâtûn) Külliyesi 'ni yaptırdı. Bu caminin Trabzon'daki ilk İslâmi eser olduğu düşünülmektedir.
II. Gülbahar Hatun
II. Gül-Bahar Sultan, گلبهار سلطان (ölümü yaklaşık 1510) Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim'in annesi ve II. Bayezid'in eşidir. 1453'te Trabzon'da doğmuş olup Abd-üs-Samed isminde bir şahsın kızıdır. 1469'da Amasya'da II. Bayezid ile evlenmiştir. Gülbahar Hatun 1510 yılı civarında oğlu tahta çıkmadan önce öldü. O sırada Trabzon valisi olan Yavuz Sultan Selim, Trabzon'da annesinin anısına 1514 yılında Hatûniye Camii ve Hatûniye (Gülbahar Hatun) Külliyesi'ni yaptırdı. Bu camiinin Trabzon'daki ilk İslâmi eser olduğu düşünülmektedir. Gülbahar Hatun oğlu Yavuz Sultan Selim'in tahta çıkmasından evvel vefât ettiğinden ötürü hiç bir zaman Valide Hatûn olamadı. Bu ünvan Yavuz Sultan Selim'in üvey annesi olan Ayşe Hatun tarafından kullanılmıştır.
Gülcemal Kadın Efendi
Gülcemal Kadın Efendi (1826-29 Aralık 1895) Osmanlı padişahı Mehmet Reşat'ın annesi ve ve Sultan Abdülmecit'ın eşlerinden biriydi.
Çerkez asıllıydı ve doğduğu zamanki ismi Sofiya idi. 27 Mart 1843 tarihinde Sultan Abdülmecit'in eşi oldu. 5 çocuk doğurdu. Çocukları sırasıyla Fatma Sultan (1 Kasım 1840-29 Ağustos 1884), Hatice Sultan (7 Şubat 1842-1842), Refia Sultan (7 Şubat 1842-4 Ocak 1880), Şehzade Mehmet Reşat (2 Kasım 1844-4 Temmuz 1918) ve Rukiye Sultan'dır (1850-). Gülcemal Kadın Efendi 29 Aralık 1895 tarihinde oğlu padişah olmadan önce vefat etti. Cenazesi İstanbul Yeni Cami Havatin Türbesine gömüldü.
Gülüstü Kadın Efendi
Fatma Gülüstü Kadın Efendi, (Abhazya, 1831 - İstanbul, Mayıs 1861) son Osmanlı padişahı Mehmet Vahidettin'in annesi ve Sultan Abdülmecit'in eşlerinden biriydi.
Abhaz asıllıydı ve son Abhaz Kral Hanedanı olan Çaçba-Şervaşidze'lere mensuptu. Babası Prens Tahir Şervaşidze'dir. 1854 yılında politik sebeplerden dolayı Sultan Abdülmecit'in eşi oldu. İki çocuğu oldu. 30 Temmuz 1856'da Mediha Sultan'ı ve 2 Şubat 1861'de Vahidettin'i doğurdu. Yaptığı doğumdan üç ay sonra Mayıs ayında önce kendisi ve hemen akabinde dört hafta sonra Haziran ayında da eşi Sultan Abdülmecit vefat etti ve Gülüstü Kadın Efendi Fatih Camii'nin mihrap önünde bulunan Münire Sultan Türbesi'ne defnedildi.
Oğlu Vahidettin annesinin ölümünden çok sonra, 57 yaşındayken tahta çıktığı için Gülüstü Kadın Efendi hiçbir zaman Valide Sultan olamadı
Kösem Sultan
Devlet Hatun
Devlet Şah hatun
Ayşe Hatun
II. Gülbahar Hatun
Gülcemal Kadın Efendi
Gülüstü Kadın Efendi
Hatice Muazzez Sultan
Hürrem Sultan
Mihrişah Sultan
Nurbanu Sultan
Rabia Sermi Sultan
Tirimüjgan Sultan
Şehsuvar Sultan
Devlet Hatun
Devlet Şah hatun
Ayşe Hatun
II. Gülbahar Hatun
Gülcemal Kadın Efendi
Gülüstü Kadın Efendi
Hatice Muazzez Sultan
Hürrem Sultan
Mihrişah Sultan
Nurbanu Sultan
Rabia Sermi Sultan
Tirimüjgan Sultan
Şehsuvar Sultan
Kösem Sultan
![images?q=tbn:ANd9GcQAqhJNTfj3GhiWvKLS4SP_fbwmgpLwzc5PGFzzyg009bdw42uRrw.webp images?q=tbn:ANd9GcQAqhJNTfj3GhiWvKLS4SP_fbwmgpLwzc5PGFzzyg009bdw42uRrw.webp](https://cerezforum.com.tr/data/attachments/13/13839-c4692dc08cf941437f942b3e42a07e53.jpg?hash=RXrGsMrA_Z)
Osmanlı tarihinin ünlü ve etkili kadınlarından olan Kösem Sultan, 1590 yılında Yunanistan'da Anastasya adıyla doğdu. Bosna Beylerbeyi tarafından İstanbul'a kızlarağasına gönderildi. 15 yaşındayken Sultan I. Ahmet'e haseki oldu. Keskin zekasıyla padişahı etkisi altına aldı ve bütün saraya nüfuzunu kabul ettirdi. Kösem Sultan'ın dört erkek doğurdu: Murad Süleyman, İbrahim ve Kasim ve kızları Ayşe, Fatma, Atike ve Hanzade.
Kocası ölünce önce tahta geçen kocasının kardeşi Sultan I. Mustafa ve daha sonra da kocasının başka bir kadından olma oğlu Sultan II. Osman zamanında devlet işlerinde etkinliği arttı. Fakat II. Osman yaşı çok genç olmakla birlikte Kösem Sultan'ın devlet işlerine çok karışmasından rahatsız oldu ve muhtemelen annesi Valide Sultan Mahfiruz Hadice Sultan'ın da etkisiyle onu eski saraya gönderdi. Genç Osman'ın tahtan indirilmesi ve tekrar yerine geçen I. Mustafa'nın da tekrar tahttan indirilmesi üzerine tahta nihayet Kösem Sultan'ın kendi oğlu IV. Murat çıktı. IV. Murat tahta çıktığında sadece 11 yaşındaydı ve Kösem Sultan artık oğlu adına devleti büyük ölçüde yönetmeye başlamıştı.
Zamanla Sultan IV. Murat olgunlaşarak annesinin faaliyetlerini bir ölçüde engellemeye başlamışsa da genç yaşta ölümü üzerine tahta Kösem Sultan'ın diğer oğlu İbrahim çıktı ve Kösem Sultan'ın nüfuzu tekrar arttı. İbrahim tahta çıktığında Osmanlı Hanedanı büyük bir krizle karşılaştı. İbrahim hanedanın tek erkek varisi durumundaydı ve acil bir şekilde hanedanın devamını sağlama zorunluğu vardı. Oysa I. İbrahim bir ölçüde dengesiz görünüyor ve kadınlarla olan ilişkilere ilgi duymuyordu. Osmanlı hanedanının devamını sağlama görevi büyük ölçüde Kösem Sultan'a düştü. Oğlunu tedavi amacıyla ülkenin her yanından üfürükçüler getirtti. Bu üfürükçülerin en ünlüsü Cinci Hoca lakabıyla tanınan Safranbolulu Karabaşzade Hüseyin Efendi'ydi. Nihayet İbrahim'in tahta çıkmasından 2 yıl sonra şehzade Mehmet doğdu kösem sultan buna karşılık olarak Hüseyin Efendi'ye safranbolu da daha sonra cinci hanı olarak anılacak han'ın yapım masraflarını karşılayacak para verdirmiştir. En nihayetinde hanedanın devamı sağlanmış oldu.Hatta Cinci hoca o kadar güçlendi ki Cinci Hoca'nın öldürülmesinden sonra hazineye aktarılan paralar askere cülus olarak dağıtıltı ve bu paralar halk arasında 'cinci hoca akçesi' diye anılır oldu.
I. İbrahim, İstanbul'da patlak veren bir isyan sonucunda öldürüldükten sonra yerine Kösem Sultan'ın torunu 6 yaşındaki Sultan IV. Mehmet geçti. Önceleri Kösem Sultan'ın nüfuzu devam etti ama bir süre sonra Kösem Sultan'a rakip olan bir başka kadın ortaya çıktı. IV. Mehmet'in annesi Turhan Sultan'la Kösem Sultan arasında kıyasıya bir rekabet başladı. Bu rekabet 3 yıl sürdü ve Kösem Sultan'ın bir gece, dairesinde basılarak boğdurulmasıyla noktalandı. Bu olaydan sonra Köprülü ailesinden sadrazamlar iş başına geldi ve Valide Sultanların (padişahların anneleri) devlet siyasetindeki etkileri sona erdi. Kösem Sultan'ın cenazesi Sultan Ahmet Camii'ndeki I. Ahmet türbesine gömüldü.
Devlet Hatun
Devlet Hatun, دولت خاتون, (doğum ? - ölüm 1411) Germiyanoğlu II. Yakup Bey'in kızı; Yıldırım Bayezid’in eşi; Osmanlı Padişahı I. Mehmet ile Şehzade İsa Çelebi'in annesi
Mevlânâ Celâleddin-î Rûm-î’in oğlu Sultan Veled’in kızı Mutahhara Hâtûn’un soyundan gelen Devlet Hâtûn, 1411 yılında Fetret Devri’nde öldü. Oğlunun padişahlığını göremedi. Bu nedenledir ki hiçbir zaman Valide Sultan olamadı. Cenazesi Bursa’da yapılan Devlet Hâtûn Türbesi’ne defnedildi.
Devlet Şah Hâtûn
Devlet Şah Hâtûn, دولت شاه خاتون, (doğum ? - ölümü ? ), Germiyanoğlu Süleyman Şah'ın kızı; Yıldırım Bayezid'in eşi; Osmanlı Şehzâdeleri Musa Çelebi ile (Düzmece) Mustafa Çelebi'nin annesidir.
Kütahya civarında hüküm sürmüş Germiyanoğulları Beyliği hükümdarı ve kurucusu Yakup bin Ali Şir'in 1341 yılında ölmesinden sonra yerine oğlu Mehmet Bey, onun da ölümünden sonra 1361'de büyük oğlu Süleymanşah (Şah Çelebi) hükümdar oldu. Osmanlılar'la ilk ilişkiler Süleymanşah Şah zamanında kuruldu. Şah Çelebi, Karamanoğulları'nın istilasından korkarak Osmanlılar'la uyuşmuş, kızı Devlet Şah Hâtûn 'u Murad Hüdâvendîgâr'ın oğlu Yıldırım Bayezid'e vermiş, çeyiz olarak da Kütahya ile beraber Simav, Emet, Tavşanlı kazalarını Osmanlılar'a bırakmıştı.
Not: Devlet Şah Hâtûn'un oğullarından biri olan Musa Çelebi, Bizans Prensesi Angelina'nın oğlu Şehzâde Musa ile karıştırılmamalıdır.
Ayşe Hatun
I. Ayşe Hâtûn, عایشه خاتون (ölümü yaklaşık 1514) Dulkadiroğulları Beyliği'nden Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızı ve Yavuz Sultan Selim'in mânevî annesidir. Yavuz Sultan Selim tahta çıkmadan önce iki yıl önce öz annesi Gül-Bahar Hâtûn[1] vefât ettiğinden, "Valide Hatun" ünvanı "Ayşe Hâtûn" tarafından kullanılmıştır.
Yavuz Sultan Selim, Trabzon'da annesinin anısına 1514 yılında Hâtûniye Camii ve Hatûniye (Gülbahar-Ayşe Hâtûn) Külliyesi 'ni yaptırdı. Bu caminin Trabzon'daki ilk İslâmi eser olduğu düşünülmektedir.
II. Gülbahar Hatun
II. Gül-Bahar Sultan, گلبهار سلطان (ölümü yaklaşık 1510) Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim'in annesi ve II. Bayezid'in eşidir. 1453'te Trabzon'da doğmuş olup Abd-üs-Samed isminde bir şahsın kızıdır. 1469'da Amasya'da II. Bayezid ile evlenmiştir. Gülbahar Hatun 1510 yılı civarında oğlu tahta çıkmadan önce öldü. O sırada Trabzon valisi olan Yavuz Sultan Selim, Trabzon'da annesinin anısına 1514 yılında Hatûniye Camii ve Hatûniye (Gülbahar Hatun) Külliyesi'ni yaptırdı. Bu camiinin Trabzon'daki ilk İslâmi eser olduğu düşünülmektedir. Gülbahar Hatun oğlu Yavuz Sultan Selim'in tahta çıkmasından evvel vefât ettiğinden ötürü hiç bir zaman Valide Hatûn olamadı. Bu ünvan Yavuz Sultan Selim'in üvey annesi olan Ayşe Hatun tarafından kullanılmıştır.
Gülcemal Kadın Efendi
Gülcemal Kadın Efendi (1826-29 Aralık 1895) Osmanlı padişahı Mehmet Reşat'ın annesi ve ve Sultan Abdülmecit'ın eşlerinden biriydi.
Çerkez asıllıydı ve doğduğu zamanki ismi Sofiya idi. 27 Mart 1843 tarihinde Sultan Abdülmecit'in eşi oldu. 5 çocuk doğurdu. Çocukları sırasıyla Fatma Sultan (1 Kasım 1840-29 Ağustos 1884), Hatice Sultan (7 Şubat 1842-1842), Refia Sultan (7 Şubat 1842-4 Ocak 1880), Şehzade Mehmet Reşat (2 Kasım 1844-4 Temmuz 1918) ve Rukiye Sultan'dır (1850-). Gülcemal Kadın Efendi 29 Aralık 1895 tarihinde oğlu padişah olmadan önce vefat etti. Cenazesi İstanbul Yeni Cami Havatin Türbesine gömüldü.
Gülüstü Kadın Efendi
Fatma Gülüstü Kadın Efendi, (Abhazya, 1831 - İstanbul, Mayıs 1861) son Osmanlı padişahı Mehmet Vahidettin'in annesi ve Sultan Abdülmecit'in eşlerinden biriydi.
Abhaz asıllıydı ve son Abhaz Kral Hanedanı olan Çaçba-Şervaşidze'lere mensuptu. Babası Prens Tahir Şervaşidze'dir. 1854 yılında politik sebeplerden dolayı Sultan Abdülmecit'in eşi oldu. İki çocuğu oldu. 30 Temmuz 1856'da Mediha Sultan'ı ve 2 Şubat 1861'de Vahidettin'i doğurdu. Yaptığı doğumdan üç ay sonra Mayıs ayında önce kendisi ve hemen akabinde dört hafta sonra Haziran ayında da eşi Sultan Abdülmecit vefat etti ve Gülüstü Kadın Efendi Fatih Camii'nin mihrap önünde bulunan Münire Sultan Türbesi'ne defnedildi.
Oğlu Vahidettin annesinin ölümünden çok sonra, 57 yaşındayken tahta çıktığı için Gülüstü Kadın Efendi hiçbir zaman Valide Sultan olamadı