- Engellilik tanımı fiziksel veya zihinsel kısıtlamalardan dolayı; yürümek, duymak, görmek, nefes almak, ayakta durmak, okumak, çalışmak, konuşmak, öğrenmek, düşünmek gibi birçok insanın kolayca yapabildiği temel günlük aktivitelerin yerine getirilememesi durumudur. UNESCO tarafından yapılan araştırmalara göre Türkiye nüfusunun 'unun engelli olduğu düşünülmektedir. Ülkemizde engellilerin birçok sorunları bulunmaktadır. Sağlık sorunları ve özellikle ağız ve diş sağlığında yaşanan sıkıntılar bunların başında yer almaktadır. Yapılan araştırmalar engellilerde ağız-diş sağlığı sorunlarının görülme sıklığının normal bireylerden oldukça yüksek olduğunu göstermektedir. Ülkemizde mevcut sağlık sistemi içersinde gerek devlet gerekse özel teşebbüsler engellilerin ağız ve diş sorunlarını çözümüne yönelik yeterli çalışma yapmadıkları için, engelliler diş hekimliği hizmetlerinden yeterince yararlanamamaktadır. Bu sorunun çözümü için konunun hem diş hekimleri açısından hem de engelliler açısından değerlendirilmesi gerekmektedir.
Diş hekimlerinin engelli bireylerin diş tedavileri konusundaki eğitim yetersizliği, diş tedavileri için çok fazla zaman ayrılması gerektiğinin düşünülmesi (fakat bunun geri dönüşümünün maddi açıdan tatminkar olmaması), diş tedavi işlemleri için ekstra yatırım yapılması gerekliliği gibi sebeplerden, diş hekimleri engelli bireylerin tedavilerinden uzak durmaya çalışmaktadırlar.
Engellilerin diş hekimliği hizmetlerine ulaşmasında yaşadıkları zorluklar ise;- Erişilebilirlik
- Eğitimli Diş hekimi sayısındaki yetersizlik
- Engellilik Tipi
- Ailelerin veya bakıcıların ağız diş sağlığına olan yaklaşımları
- Kullandıkları ilaçların yan etkileri
- Tıbbi Sorunlar
- Maddi Kaygılar
Tüm bu zorluklara ek olarak mevcut engellilik durumunun getireceği ekstra medikal sorunlar engelli bireylerde ağız ve diş sağlığı sorunlarının daha sık görülmesine sebep olmaktadır. Engellilerde diş hekimliği tedavilerini zorlaştıran bir başka faktör ise üretilen dental unitlerin (diş hekimi koltuğu) engelli hastalara göre dizayn edilmemiş olmasıdır. Engellilerde bir başka büyük sorun olan iletişim kurmada yaşanan güçlükler, davranış yönlendirmesi ve tedavi yaklaşımlarındaki farklıklar, diş hekimlerinin bu konuda yetersiz kalmalarına sebep olmaktadır. Unutulmamalıdır ki engelli bireylerin diğer normal insanlar gibi en üst düzeyde sağlık hizmeti almaları en doğal haklarıdır. Engellilerin ağız-diş sağlığı sorunlarının çözümünde ekip çalışması çok önemlidir.
Özel ilgi gereken çocuklarda Ağız ve Diş Sağlığı Sorunlarından Korunma
Bütün çocukların sağlıklı bir diş ve dişetine sahip olmaları en doğal haklarıdır. Engelli çocukların da bu konuda herhangi bir ayrıcalığı yoktur. Güzel bir ağız ve dişler çocuğun genel sağlığı için çok önemlidir. Güzel ve sağlıklı dişleri olan çocuklar daha iyi çiğneyebilir, harfleri daha güzel söyleyerek daha net ve anlaşılır konuşabilirler. Sağlıklı dişlerin estetik görüntüsü çocukların kendilerine olan güvenlerinin artmasına da sebep olmaktadır.
Engelli çocuklarda görülebilecek tıbbi, beslenme, duygusal sorunlar; günlük ağız ve diş sağlığı bakımının yeterince yapılamamasına sebep olmaktadır. Ayrıca onları diş hekimi muayenehanesine götürmek ve diş ve dişeti sorunlarının tedavilerini yaptırmak da oldukça zor bir iştir. Koruyucu dişhekimliği uygulamaları sayesinde tüm bu tedavilerin maddi ve manevi sıkıntılarından korunmak mümkündür. Bu koruyucu uygulamalar çocuğun gereksiz yere diş tedavilerine götürülmesini ve çocuğun her seferinde psikolojik olarak olumsuz yönde etkilenmesini önlemektedir
