Öğretim yöntem ve teknikleri içinde yer alan probleme dayalı öğrenme (PDÖ) kuramının amacı, öğrencilerin gerçek hayat problemlerini çözmek için bilimsel yöntemin ilkelerini kullanarak çalışmalarını ve kendi öğrenmelerini gerçekleştirmesini sağlamaktır.
Probleme dayalı öğrenme daha çok mesleki yaşamda çıkabilecek problemlere karşı araştırma, soruşturma ve tartışma yöntemiyle, öğrencilere işbirlikli bir yöntemle çok yönlü çözüm önerileri buldurmaya çalışır.
Probleme dayalı öğrenme, problem çözmeyi beraberinde getirdiği için üst düzey zihinsel beceriler gerektiren bir öğrenme kuramıdır.
Öğretmenler, öğrencilerin farklı düşünmesini ve bakış açılarını geliştirmesini sağlar. Çünkü problem çözme için yaratıcı düşünceye ihtiyaç duyulmaktadır. Deneme yanılma, içgörü kazanma, neden sonuç ilişkilerini bulma gibi etkinlikleri kapsamaktadır.
Probleme dayalı öğrenme kuramı öğrenci merkezlidir. Öğretmen ise rehber olarak görev alır.
Probleme Dayalı Öğrenme Özellikleri
Probleme Dayalı Öğrenme Uygulama Aşamaları
1) Problem sunulur.
Öğrencinin problemi anladığından emin olunmalıdır.
2) Çalışma konuları modül olarak bölümlere ayrılır ve her modüle göre oturumlar halinde çalışılır.
3) Problem bireysel ve grupsal olarak analiz edilir.
4) Öğrencileri halihazırdaki bilgileriyle hipotez ve çözüm yolları geliştirilir.
5) Problemi çözebilmek için daha farklı hangi bilgilerin bulunması gerektiği belirlenir.
Bu aşamada, problem hakkında bilinen nedir? Problemi çözmek için nelere ihtiyacım var? İhtiyacımız olan bilgiyi nerden bulabiliriz? Gibi soruları sorularak araştırmaya devam edilir.
6) Bilgiler araştırılarak toplanır ve analiz edilir.
7) Çözüm yolları denenir ve geliştirilir.
8) Problem için en iyi çözüm yolu belirlenir. Böylece probleme dayalı öğrenme gerçekleşmiş olur.
Probleme dayalı öğrenme kuramında, problemin çözümünü etkileyen bazı bireysel faktörler bulunmaktadır.
Zeka: Kişinin zeka düzeyi ile problem çözme arasında doğrudan bir ilişki vardır.
Güdülenme: Güdülenmiş bireyler problemi çözmede daha aktif ve başarılı olurlar.
İşleve Takılma: Bir problemi çözerken belli başlı kalıplara takılan kişiler problem çözmede başarısızdır. Yaratıcı olan bir birey kesinlikle işleve takılmaz ve önüne çıkan engelleri yaratıcılığıyla aşabilir durumdadır.
Tepki Kurulumu: Birey herhangi bir problemi çözerken kendi tepkileri yetersiz kalıyorsa bunları, yani şemasını değiştirebilmeyi başarabilmelidir.
Muhakeme: Problem çözebilen birey muhakeme gücünü geliştirebilmelidir. Yani karşılaştırılması gereken seçenekleri hızlı ve başarılı bir şekilde seçebilmelidir.
Probleme dayalı öğrenme daha çok mesleki yaşamda çıkabilecek problemlere karşı araştırma, soruşturma ve tartışma yöntemiyle, öğrencilere işbirlikli bir yöntemle çok yönlü çözüm önerileri buldurmaya çalışır.
Probleme dayalı öğrenme, problem çözmeyi beraberinde getirdiği için üst düzey zihinsel beceriler gerektiren bir öğrenme kuramıdır.
Öğretmenler, öğrencilerin farklı düşünmesini ve bakış açılarını geliştirmesini sağlar. Çünkü problem çözme için yaratıcı düşünceye ihtiyaç duyulmaktadır. Deneme yanılma, içgörü kazanma, neden sonuç ilişkilerini bulma gibi etkinlikleri kapsamaktadır.
Probleme dayalı öğrenme kuramı öğrenci merkezlidir. Öğretmen ise rehber olarak görev alır.
Probleme Dayalı Öğrenme Özellikleri
- Öğrencinin üst düzey becerilerini geliştirir.
- Grup halinde çalışma mevcuttur. Böylece bireylere sosyal becerilerini ve sorumluluklarını geliştirebilme imkanı tanır.
- Probleme dayalı öğrenme kuramında öğrenme, gerçek hayattan ilgi ve merak uyandırılan bir problemin çözülmesi ile gerçekleşir.
- Öğretmen rehber konumundadır.
- Gerçek hayatta olan problemlerle daha önceden yüz yüze gelmeyi ve tecrübe etmeyi sağlar.
- Önceki öğrenmelerle beraber yeni bilgi ve becerilerin kazanılmasına olanak sağlar.
- Probleme dayalı öğrenme kuramında öğretmen ve öğrenci birlikte öğrenirler.
- Bilgi derinlemesine çalışılarak anlamlandırılır.
- Hem öğrenme ürünü hem de süreç önemlidir.
- Tümevarım ve tümdengelim tekniklerinin bir arada kullanılmasını sağlar.
- Probleme dayalı öğrenme kuramında eğitim programı esnek bir şekilde hazırlanır.
Probleme Dayalı Öğrenme Uygulama Aşamaları
1) Problem sunulur.
Öğrencinin problemi anladığından emin olunmalıdır.
2) Çalışma konuları modül olarak bölümlere ayrılır ve her modüle göre oturumlar halinde çalışılır.
3) Problem bireysel ve grupsal olarak analiz edilir.
4) Öğrencileri halihazırdaki bilgileriyle hipotez ve çözüm yolları geliştirilir.
5) Problemi çözebilmek için daha farklı hangi bilgilerin bulunması gerektiği belirlenir.
Bu aşamada, problem hakkında bilinen nedir? Problemi çözmek için nelere ihtiyacım var? İhtiyacımız olan bilgiyi nerden bulabiliriz? Gibi soruları sorularak araştırmaya devam edilir.
6) Bilgiler araştırılarak toplanır ve analiz edilir.
7) Çözüm yolları denenir ve geliştirilir.
8) Problem için en iyi çözüm yolu belirlenir. Böylece probleme dayalı öğrenme gerçekleşmiş olur.
Probleme dayalı öğrenme kuramında, problemin çözümünü etkileyen bazı bireysel faktörler bulunmaktadır.
Zeka: Kişinin zeka düzeyi ile problem çözme arasında doğrudan bir ilişki vardır.
Güdülenme: Güdülenmiş bireyler problemi çözmede daha aktif ve başarılı olurlar.
İşleve Takılma: Bir problemi çözerken belli başlı kalıplara takılan kişiler problem çözmede başarısızdır. Yaratıcı olan bir birey kesinlikle işleve takılmaz ve önüne çıkan engelleri yaratıcılığıyla aşabilir durumdadır.
Tepki Kurulumu: Birey herhangi bir problemi çözerken kendi tepkileri yetersiz kalıyorsa bunları, yani şemasını değiştirebilmeyi başarabilmelidir.
Muhakeme: Problem çözebilen birey muhakeme gücünü geliştirebilmelidir. Yani karşılaştırılması gereken seçenekleri hızlı ve başarılı bir şekilde seçebilmelidir.
