ÖNSÖZ
Şempanze ve insanın evrimsel geçmişlerinin yaklaşık yüzde 99,5i ortaktır; yine de birçok
mantıklı insan şempanzeye eğribüğrü, insanla ilgisiz, tuhaf bir yaratık olarak bakar ve
kendisini Mutlak Yaradana erişme yolunda bir basamak taşı olarak görür. Evrimci için böyle
bir şey olamaz. Bir türü, diğer bir türden üstün kılacak hiçbir nesnel dayanak yoktur.
Şempanze ve insan, kertenkele ve mantar, hepimiz, üç milyar sene kadar önce doğal seçilim
olarak tanıdığımız bir süreç içerisinde evrimleştik. Her tür içerisinde, kimi bireyler
diğerlerinden daha çok sayıda, yaşamını sürdürebilen döl vermişlerdir. Buna bağlı olarak da,
üreme bakımından başarılı olan bireyin kalıtsal özellikleri (genler), bir sonraki nesilde sayıca
artmıştır. İşte bu doğal seçilimdir (Genlerin farklı, gelişigüzel olmayan üremesi). Bizi doğal
seçilim inşa etmiştir ve eğer kendi kimliklerimizi kavrayabilmek istiyorsak anlamamız
gereken de bu doğal seçilimdir.
GİRİŞ
Bu kitap bir bilim kurguymuşcasına -ya da ona benzer birşey gibi- okunmalı. Düş gücüne
seslenmek üzere tasarlandı. Ancak bilimkurgu değil; bu kitap bilimin ta kendisi. Size
kalıplaşmış bir tanım gibi görünebilir ama, kurgudan daha tuhaf sözcükleri benim gerçek
hakkında hissettiklerimi bütünüyle yansıtıyor. Bizler yaşamkalım makineleriyiz, genler adıyla
bilinen bencil moleküllerini körü körüne korumak için programlanmış robot araçlarız. Beni
hala şaşkınlığa sürükleyen bir gerçek bu; yıllardır bilmeme karşın, hiçbir zaman tam
alışamadım. Besleyebileceğim umutlardan biri ise, başka insanları şaşırtma konusunda
başarılı olabilmek.
Fazlasıyla arzuladığım bir başka amaca, kitabın konusunun hakettiği oranda eğlendirici
kılınması ve okuyucunun yakalanmasının sağlanması amacına ulaşıp ulaşmadığını da
kestiremiyorum. Uzun zamandır, biyolojinin başkaları için de gizemli bir öykü kadar
heyecanlandırıcı olması gerektiğini düşünüyorum, çünkü biyoloji gizemin ta kendisidir.
Konunun verebileceği coşkunun küçücük bir parçasından daha fazlasını açığa çıkartabildiğimi
düşünmeye cesaretim yok.
İNSANLAR NEDEN VAR?
Bir gezegendeki zeki varlıklar, gün gelir, kendi varlıklarının nedenini soracak yaşa gelirler.
Eğer günün birinde uzaydan dünyaya üstün yaratıklar gelirse, uygarlığımızın düzeyini
değerlendirmek için soracakları soru şu olacaktır: Evrimi keşfettiler mi? Canlı organizmalar
üç bin milyon yıldan daha uzun bir süre dünya üzerinde varoldular ve neden yaşadıklarını hiç
bilemediler, ta ki güneş doğana ve ışınları bir tanesine ulaşana dek. Bu kişinin adı Charles
Darwindi... Dürüst olmak gerekirse, başkaları gerçeği belli belirsiz sezmişlerdi. Ancak ilk
kez Darwin, neden varolduğumuzun tutarlı ve kabul edilebilir bir açıklamasını yapmıştır.
Bu kitaptaki tez, bizim, diğer bütün hayvanlar gibi, genlerimiz tarafından yaratılmış
makineler olduğumuzdur. Başarılı Şikago gangsterleri gibi, bizim genlerimiz de, epey
rekabetçi bir dünyada milyonlarca sene boyunca, hayatta kalmayı başarabilmişlerdir. Buna
dayanarak, genlerimizde belirli nitelikler olduğunu ileri sürebiliriz. Ben başarılı bir gende,
baskın özelliğin acımasız bir bencillik olduğunu savunacağım. Genin bu bencilliği, bireyin
davranışlarında da bencil olmasına yol açacaktır. Bununla birlikte, göreceğimiz gibi, bir genin
bencil amaçlarına ulaşmak için tutabileceği en iyi yolun, sınırlandırılmış bir özveri
benimsemek olduğu özel durumlar vardır. Bu son cümledeki sınırlandırılmış ve özel çok
önemli sözcükler.
Şempanze ve insanın evrimsel geçmişlerinin yaklaşık yüzde 99,5i ortaktır; yine de birçok
mantıklı insan şempanzeye eğribüğrü, insanla ilgisiz, tuhaf bir yaratık olarak bakar ve
kendisini Mutlak Yaradana erişme yolunda bir basamak taşı olarak görür. Evrimci için böyle
bir şey olamaz. Bir türü, diğer bir türden üstün kılacak hiçbir nesnel dayanak yoktur.
Şempanze ve insan, kertenkele ve mantar, hepimiz, üç milyar sene kadar önce doğal seçilim
olarak tanıdığımız bir süreç içerisinde evrimleştik. Her tür içerisinde, kimi bireyler
diğerlerinden daha çok sayıda, yaşamını sürdürebilen döl vermişlerdir. Buna bağlı olarak da,
üreme bakımından başarılı olan bireyin kalıtsal özellikleri (genler), bir sonraki nesilde sayıca
artmıştır. İşte bu doğal seçilimdir (Genlerin farklı, gelişigüzel olmayan üremesi). Bizi doğal
seçilim inşa etmiştir ve eğer kendi kimliklerimizi kavrayabilmek istiyorsak anlamamız
gereken de bu doğal seçilimdir.
GİRİŞ
Bu kitap bir bilim kurguymuşcasına -ya da ona benzer birşey gibi- okunmalı. Düş gücüne
seslenmek üzere tasarlandı. Ancak bilimkurgu değil; bu kitap bilimin ta kendisi. Size
kalıplaşmış bir tanım gibi görünebilir ama, kurgudan daha tuhaf sözcükleri benim gerçek
hakkında hissettiklerimi bütünüyle yansıtıyor. Bizler yaşamkalım makineleriyiz, genler adıyla
bilinen bencil moleküllerini körü körüne korumak için programlanmış robot araçlarız. Beni
hala şaşkınlığa sürükleyen bir gerçek bu; yıllardır bilmeme karşın, hiçbir zaman tam
alışamadım. Besleyebileceğim umutlardan biri ise, başka insanları şaşırtma konusunda
başarılı olabilmek.
Fazlasıyla arzuladığım bir başka amaca, kitabın konusunun hakettiği oranda eğlendirici
kılınması ve okuyucunun yakalanmasının sağlanması amacına ulaşıp ulaşmadığını da
kestiremiyorum. Uzun zamandır, biyolojinin başkaları için de gizemli bir öykü kadar
heyecanlandırıcı olması gerektiğini düşünüyorum, çünkü biyoloji gizemin ta kendisidir.
Konunun verebileceği coşkunun küçücük bir parçasından daha fazlasını açığa çıkartabildiğimi
düşünmeye cesaretim yok.
İNSANLAR NEDEN VAR?
Bir gezegendeki zeki varlıklar, gün gelir, kendi varlıklarının nedenini soracak yaşa gelirler.
Eğer günün birinde uzaydan dünyaya üstün yaratıklar gelirse, uygarlığımızın düzeyini
değerlendirmek için soracakları soru şu olacaktır: Evrimi keşfettiler mi? Canlı organizmalar
üç bin milyon yıldan daha uzun bir süre dünya üzerinde varoldular ve neden yaşadıklarını hiç
bilemediler, ta ki güneş doğana ve ışınları bir tanesine ulaşana dek. Bu kişinin adı Charles
Darwindi... Dürüst olmak gerekirse, başkaları gerçeği belli belirsiz sezmişlerdi. Ancak ilk
kez Darwin, neden varolduğumuzun tutarlı ve kabul edilebilir bir açıklamasını yapmıştır.
Bu kitaptaki tez, bizim, diğer bütün hayvanlar gibi, genlerimiz tarafından yaratılmış
makineler olduğumuzdur. Başarılı Şikago gangsterleri gibi, bizim genlerimiz de, epey
rekabetçi bir dünyada milyonlarca sene boyunca, hayatta kalmayı başarabilmişlerdir. Buna
dayanarak, genlerimizde belirli nitelikler olduğunu ileri sürebiliriz. Ben başarılı bir gende,
baskın özelliğin acımasız bir bencillik olduğunu savunacağım. Genin bu bencilliği, bireyin
davranışlarında da bencil olmasına yol açacaktır. Bununla birlikte, göreceğimiz gibi, bir genin
bencil amaçlarına ulaşmak için tutabileceği en iyi yolun, sınırlandırılmış bir özveri
benimsemek olduğu özel durumlar vardır. Bu son cümledeki sınırlandırılmış ve özel çok
önemli sözcükler.
