Sesin Yansıması (6. Sınıf)
Ses dalgalarının bir yüzeye çarparak yön değiştirmesine sesin yansıması denir. Ses bir yüzeye geldiğinde yüzeyin durumuna göre iki şekilde yansımaya uğrar. Işığın düz yüzeylerde yansımasında olduğu gibi.
Düz yüzeylerden yansıyan ses aynı doğrultularda yayılır. Benzer şekilde ışığın pürüzlü yüzeylerden yansımasında olduğu gibi pürüzlü yüzeylerden yanıysan ses farklı doğrultularda yayılabilir bunun sonuncunda pürüzlü yüzeylerden yansıyarak kulağımıza gelen ses dalgaları azalır.
Boş odada şiddetli duyulan sesler odaya yerleştirildiğinde aynı şiddette duyulmaz çünkü boş odada ses dalgalarının bir kısmı odanın duvarlarına çarpar ve tekrar yansır. Ses dalgalarının sert bir yüzeye çarpıp tekrar kaynağına geri dönmesine yankılanma denir. Yankı oluşabilecek yerler büyük duvarlar ve geniş vadilerdir.
Sesin soğrulması ve yalıtım
Evinizde salonda otururken sokakta çalışan bir iş makinesinin sesini duyabiliriz, çünkü sesin bir kısmı pencere ve duvarlardan geçmiştir. Bir kısmı da pencerede ve duvarlar tarafından soğrulduğu (emildiği için) iş makinesinin çıkardığı ses kadar şiddetli değildir. Ses yumuşak ve gözenekli maddelere çarptığında enerjisi bu çoğu maddeler tarafından emilir. Maddelerin sesi soğurma özellikleri birbirinden farklıdır.
Yün halı, pamuk gibi maddeler sesi çok soğururlar, tahta, demir ve beton gibi maddeler sesi az soğururlar. Ses yalıtımında sesi daha fazla soğuran maddelerden yararlanılır. Aşırı gürültülü ortamlar bizleri rahatsız ettiği gibi çeşitli sağlık sorunlarına da sebep olabilir. Bu yüzden bu tür ortamlarda ses yalıtımına ihtiyaç duyulur
Bir binanın duvarları ve tabanları yapılırken ses geçirmemesine önem verilir. Tuğla ile sıva arasına ses yalıtım malzemeleri konularak yan ve alt dairelere ses gitmesi önlenebilir. Bir ses kaynağının bir saniyedeki titreşim sayısı 20 binden fazla ise, bu kaynağın ürettiği sesi duyamayız, bu tür seslere ultrason denir. Ultrason sesleri kedi, köpek, at gibi hayvanlar duyabilir. Bu yüzden bazı köpek eğitmenleri ultrason ses çıkaran düdükler kullanabilir.
İnsan kulağının işitmediği titreşimlerde günlük hayatta birçok yerde yararlanılır.
Sonar adı verilen cihazların ürettikleri ses dalgaları ile gemiler mesafe tespiti yapabilir.
Deniz tabanının haritası çıkarılabilir. Denizdeki balıkların yerleri tespit edilebilir.
Radar cihazı çok yüksek titreşimli ses dalgaları mikrodalga yayını yapar. Mikrodalgalar saniyede 300 bin km yolamadığı için sinyal gidiş dönüş süresi çok kısadır. Böylece çok kısa sürede çok uzaktaki cisimler uzaklığı, hareket yönü ve yerden yüksekliği hesaplanabilir.
Ses dalgalarının bir yüzeye çarparak yön değiştirmesine sesin yansıması denir. Ses bir yüzeye geldiğinde yüzeyin durumuna göre iki şekilde yansımaya uğrar. Işığın düz yüzeylerde yansımasında olduğu gibi.
Düz yüzeylerden yansıyan ses aynı doğrultularda yayılır. Benzer şekilde ışığın pürüzlü yüzeylerden yansımasında olduğu gibi pürüzlü yüzeylerden yanıysan ses farklı doğrultularda yayılabilir bunun sonuncunda pürüzlü yüzeylerden yansıyarak kulağımıza gelen ses dalgaları azalır.
Boş odada şiddetli duyulan sesler odaya yerleştirildiğinde aynı şiddette duyulmaz çünkü boş odada ses dalgalarının bir kısmı odanın duvarlarına çarpar ve tekrar yansır. Ses dalgalarının sert bir yüzeye çarpıp tekrar kaynağına geri dönmesine yankılanma denir. Yankı oluşabilecek yerler büyük duvarlar ve geniş vadilerdir.
Sesin soğrulması ve yalıtım
Evinizde salonda otururken sokakta çalışan bir iş makinesinin sesini duyabiliriz, çünkü sesin bir kısmı pencere ve duvarlardan geçmiştir. Bir kısmı da pencerede ve duvarlar tarafından soğrulduğu (emildiği için) iş makinesinin çıkardığı ses kadar şiddetli değildir. Ses yumuşak ve gözenekli maddelere çarptığında enerjisi bu çoğu maddeler tarafından emilir. Maddelerin sesi soğurma özellikleri birbirinden farklıdır.
Yün halı, pamuk gibi maddeler sesi çok soğururlar, tahta, demir ve beton gibi maddeler sesi az soğururlar. Ses yalıtımında sesi daha fazla soğuran maddelerden yararlanılır. Aşırı gürültülü ortamlar bizleri rahatsız ettiği gibi çeşitli sağlık sorunlarına da sebep olabilir. Bu yüzden bu tür ortamlarda ses yalıtımına ihtiyaç duyulur
Bir binanın duvarları ve tabanları yapılırken ses geçirmemesine önem verilir. Tuğla ile sıva arasına ses yalıtım malzemeleri konularak yan ve alt dairelere ses gitmesi önlenebilir. Bir ses kaynağının bir saniyedeki titreşim sayısı 20 binden fazla ise, bu kaynağın ürettiği sesi duyamayız, bu tür seslere ultrason denir. Ultrason sesleri kedi, köpek, at gibi hayvanlar duyabilir. Bu yüzden bazı köpek eğitmenleri ultrason ses çıkaran düdükler kullanabilir.
İnsan kulağının işitmediği titreşimlerde günlük hayatta birçok yerde yararlanılır.
Sonar adı verilen cihazların ürettikleri ses dalgaları ile gemiler mesafe tespiti yapabilir.
Deniz tabanının haritası çıkarılabilir. Denizdeki balıkların yerleri tespit edilebilir.
Radar cihazı çok yüksek titreşimli ses dalgaları mikrodalga yayını yapar. Mikrodalgalar saniyede 300 bin km yolamadığı için sinyal gidiş dönüş süresi çok kısadır. Böylece çok kısa sürede çok uzaktaki cisimler uzaklığı, hareket yönü ve yerden yüksekliği hesaplanabilir.
