Atatürk'le 3 yıl Harbiye'de aynı sırada Erkan-ı Harbiye'de beraberce okumuş ve aynı yılda mektepten mezun olmuş olan Kemal Ohrili, arkadaşımız Mustafa Baydar'a Atatürk'e dair hiçbir yerde bulunmasına imkan olmayan çok kıymetli hatıralarını yazdırmıştır.
İnkılap tarihimiz için en hakiki bir vesika olan bu şayanı dikkat ve emsalsiz hatıraları bu sayımızdan itibaren kıymetli okuyucularımıza sunmakla büyük bir bahtiyarlık duymaktayız.
Mustafa Kemal'in Harbiye Mektebindeki hayatı muntazam ve arkadaşlariyle gayet samimi geçmiştir. Bu okulu bitirdikten ve Erkan-ı Harp namzedi olarak mülaazımlık rütbesiyle Erkan-ı Harbiye'ye geçtikten sonra burada da 3 yıl okumuş ve 1904'te Erkan-ı Harp yüzbaşısı olarak mektepten çıkmıştır.
Erkan-ı Harbiye mektebinde geçen hayat, tabiatiyle daha serbest olmuştu. Arkadaşlarıyla çok mücamelekar, mülatıfekar hayat geçirirdi. Bilhassa cuma günü akşamları mektebe çakır keyif geldiğinden o akşam müzakeresinde arkadaşlarına anlattığı açık saçık latif hikayelerle bütün dikkatleri üzerine çeker ve herkes seve seve çalışmaktan feragat ederdi.
MUSTAFA KEMAL TEVKİF EDİLİYOR
Mektep bitince henüz bir tarafa tayin edilmeden Kumkapı'da arkadaşı ve hemşehrisi Selanikli Tevfik ve Köprülü İsmail Hakkı ile aynı yerde oturmakta idiler. Bu esnada ikametgahlarına gelen ve yüzbaşılıktan matrut Selanikli bir hafiyenin ihbarı üzerine her üçü tevkif edilerek Harbiye Mektebinde hapsedildiler. Bu arada yanlarında bulunan Fransa inkılabına ait kitaplar vesaire yüzünden gerek kendileri ve gerekse iki arkadaşı Yıldız Sarayı'nda Sultan Hamid'in işitebileceği bir odada sorguya çekilmişler, fakat tehlikeli bir durum görülmediği için serbest bırakılmışlardı.
OKUDUĞU KİTAPLAR
Mustafa Kemal, daha Erkan-ı Harbiye mektebinde iken liberalliği ve ihtilalci fikirleri ile tanınmıştı. O zaman için tehlikeli ve okunması yasak kitaplar onun elinden düşmüyordu. Bu kitapları mektepte arkadaşlarına da verirdi.
M. Kemal'in mezun olduğu sınıf, ordulara gönderileceği zaman Genelkurmay Başkanlığı'ndan vaki olan soru üzerine bunlar altışar altışar 2. ve 3. Ordulara talip olmuşlardı. Fakat sonradan yapılan bir jurnal üzerine bu tehlikeli sınıfın böyle toplu olarak aynı ordulara talip olmaları tehlikeli gösterilmiş ve sadır olan İrade-i Seniye ile bunların 2. ve 3. Ordulardan gayrı ordulara tayinleri tebliğ olunmuştur.
Eğer Serasker Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Reisi beray-ı sadakat, bu menfi erkan-ı harpleri 6. ve 7. Ordulara gönderseydi vaziyet, yeni mezunlar için çok kötü olabilirdi. Çünkü 6. Ordu Irak, 7. Ordu da Yemen ve Şam'da bulunuyordu. Bereket böyle bir şey yapılmadı ve çiftler çifte, tekler teke olmak üzere 4. ve 5. Ordulara tayin edildiler. Bunun üzerine Mustafa Kemal de 5. Orduya düşerek Şam'a gitti.
Orada geçirilecek hayat o zamanki nizama göre piyadede 8, süvaride 8 ve topçuda 8 aylık bölük komutanlığı vazifesi görmek ve ondan sonra da Erkan-ı Harbiye'ye geçmekti! Son stajını bitirdiği bir sırada adaşı bulunan Erkan-ı Harp yüzbaşısı Kemal namına gelmiş bir izin kağıdıyle (Kendisine izin kağıdı gelen zat başka bir mazeretle o sırada Rumeli'ye gittiğinden bu izin kağıdı boş kalmıştı) Selanik'e geldi ve orada Ferik Esat Paşa'nın vekalet ettiği müşiriyet erkanı harbiyesine tayin edildi. Ayrıca Selanik-Üsküp şimendifer hattına da hat müfettişi oldu.
İhtilalci ve inkılapçı olan bu zat, İttihat ve Terakki'ye de bağlı bulunduğundan gerek Selanik'te ve gerekse seyahatlerinde inkılap propagandası yapmakta idi. Fakat İttihat ve Terakki'de asıl nüfuz, orada evvelden çalışmaya başlamış, rütbeleri yüksek olan ve aynı zamanda birçok vazifeler ifa etmiş diğer Erkan-ı Harbiye ümerasından olduğundan, bunların yanında kendisi kolayca aynı nüfuz ve mevkiye ulaşamıyordu. Bu hali doğuran diğer en mühim bir sebep de kendisinin fazla liberal olması idi. Bununla beraber taraftarları günden güne çoğalmakta idi. Hürriyet ilanında İttihat Terakki'nin başında bulundu. Erkan-ı Harbiye'nin ileri gelenleri şunlardı: Manastırda Erkan-ı Harp kaymakamı Selahattin, Hasan Tosun, Binbaşı Enver, Ali Fethi ve Selanik'te Erkan-ı Harp binbaşısı Cemal, Vilayet-i Selase Müfettişliğinde Binbaşı İsmail Hakkı ve Selanik Mıntıka Kumandanlığında Binbaşı Hafız Hakkı, Üsküp'te Kolağası Cafer Tayyar, Köprülü'de (Selanik ile Manastır arasında) Binbaşı Yusuf Rasih beylerdi. Gerçi zabitan ümera ve kumandanlardan inkılaba hizmet etmiş, birçok kıymetli zatlar varsa da biz buarada en mühim işleri görmüş olan erkan-ı harpleri yazıyoruz. Yoksa mesela, Kosova'da Arnavutları Şardağı'nda isyan için toplanmışken mahirane idaresi ile hürriyet uğrunda iktidarını gayet iyi göstermiş olan jandarma kumadanı Miralay Galip Bey'i unutmamak lazım gelirdi. Fakat bütün bu erkan-ı harp ümerası içinde Ali Fethi Bey'den başka o da Mustafa kemal'in, İttihat Terakki Umumi Merkezi'nde hücuma uğramasının asıl sebebi bu idi
5 Şubat 1954 tarihli Yeni İnci dergisinden alınmıştır
İnkılap tarihimiz için en hakiki bir vesika olan bu şayanı dikkat ve emsalsiz hatıraları bu sayımızdan itibaren kıymetli okuyucularımıza sunmakla büyük bir bahtiyarlık duymaktayız.
Mustafa Kemal'in Harbiye Mektebindeki hayatı muntazam ve arkadaşlariyle gayet samimi geçmiştir. Bu okulu bitirdikten ve Erkan-ı Harp namzedi olarak mülaazımlık rütbesiyle Erkan-ı Harbiye'ye geçtikten sonra burada da 3 yıl okumuş ve 1904'te Erkan-ı Harp yüzbaşısı olarak mektepten çıkmıştır.
Erkan-ı Harbiye mektebinde geçen hayat, tabiatiyle daha serbest olmuştu. Arkadaşlarıyla çok mücamelekar, mülatıfekar hayat geçirirdi. Bilhassa cuma günü akşamları mektebe çakır keyif geldiğinden o akşam müzakeresinde arkadaşlarına anlattığı açık saçık latif hikayelerle bütün dikkatleri üzerine çeker ve herkes seve seve çalışmaktan feragat ederdi.
MUSTAFA KEMAL TEVKİF EDİLİYOR
Mektep bitince henüz bir tarafa tayin edilmeden Kumkapı'da arkadaşı ve hemşehrisi Selanikli Tevfik ve Köprülü İsmail Hakkı ile aynı yerde oturmakta idiler. Bu esnada ikametgahlarına gelen ve yüzbaşılıktan matrut Selanikli bir hafiyenin ihbarı üzerine her üçü tevkif edilerek Harbiye Mektebinde hapsedildiler. Bu arada yanlarında bulunan Fransa inkılabına ait kitaplar vesaire yüzünden gerek kendileri ve gerekse iki arkadaşı Yıldız Sarayı'nda Sultan Hamid'in işitebileceği bir odada sorguya çekilmişler, fakat tehlikeli bir durum görülmediği için serbest bırakılmışlardı.
OKUDUĞU KİTAPLAR
Mustafa Kemal, daha Erkan-ı Harbiye mektebinde iken liberalliği ve ihtilalci fikirleri ile tanınmıştı. O zaman için tehlikeli ve okunması yasak kitaplar onun elinden düşmüyordu. Bu kitapları mektepte arkadaşlarına da verirdi.
M. Kemal'in mezun olduğu sınıf, ordulara gönderileceği zaman Genelkurmay Başkanlığı'ndan vaki olan soru üzerine bunlar altışar altışar 2. ve 3. Ordulara talip olmuşlardı. Fakat sonradan yapılan bir jurnal üzerine bu tehlikeli sınıfın böyle toplu olarak aynı ordulara talip olmaları tehlikeli gösterilmiş ve sadır olan İrade-i Seniye ile bunların 2. ve 3. Ordulardan gayrı ordulara tayinleri tebliğ olunmuştur.
Eğer Serasker Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Reisi beray-ı sadakat, bu menfi erkan-ı harpleri 6. ve 7. Ordulara gönderseydi vaziyet, yeni mezunlar için çok kötü olabilirdi. Çünkü 6. Ordu Irak, 7. Ordu da Yemen ve Şam'da bulunuyordu. Bereket böyle bir şey yapılmadı ve çiftler çifte, tekler teke olmak üzere 4. ve 5. Ordulara tayin edildiler. Bunun üzerine Mustafa Kemal de 5. Orduya düşerek Şam'a gitti.
Orada geçirilecek hayat o zamanki nizama göre piyadede 8, süvaride 8 ve topçuda 8 aylık bölük komutanlığı vazifesi görmek ve ondan sonra da Erkan-ı Harbiye'ye geçmekti! Son stajını bitirdiği bir sırada adaşı bulunan Erkan-ı Harp yüzbaşısı Kemal namına gelmiş bir izin kağıdıyle (Kendisine izin kağıdı gelen zat başka bir mazeretle o sırada Rumeli'ye gittiğinden bu izin kağıdı boş kalmıştı) Selanik'e geldi ve orada Ferik Esat Paşa'nın vekalet ettiği müşiriyet erkanı harbiyesine tayin edildi. Ayrıca Selanik-Üsküp şimendifer hattına da hat müfettişi oldu.
İhtilalci ve inkılapçı olan bu zat, İttihat ve Terakki'ye de bağlı bulunduğundan gerek Selanik'te ve gerekse seyahatlerinde inkılap propagandası yapmakta idi. Fakat İttihat ve Terakki'de asıl nüfuz, orada evvelden çalışmaya başlamış, rütbeleri yüksek olan ve aynı zamanda birçok vazifeler ifa etmiş diğer Erkan-ı Harbiye ümerasından olduğundan, bunların yanında kendisi kolayca aynı nüfuz ve mevkiye ulaşamıyordu. Bu hali doğuran diğer en mühim bir sebep de kendisinin fazla liberal olması idi. Bununla beraber taraftarları günden güne çoğalmakta idi. Hürriyet ilanında İttihat Terakki'nin başında bulundu. Erkan-ı Harbiye'nin ileri gelenleri şunlardı: Manastırda Erkan-ı Harp kaymakamı Selahattin, Hasan Tosun, Binbaşı Enver, Ali Fethi ve Selanik'te Erkan-ı Harp binbaşısı Cemal, Vilayet-i Selase Müfettişliğinde Binbaşı İsmail Hakkı ve Selanik Mıntıka Kumandanlığında Binbaşı Hafız Hakkı, Üsküp'te Kolağası Cafer Tayyar, Köprülü'de (Selanik ile Manastır arasında) Binbaşı Yusuf Rasih beylerdi. Gerçi zabitan ümera ve kumandanlardan inkılaba hizmet etmiş, birçok kıymetli zatlar varsa da biz buarada en mühim işleri görmüş olan erkan-ı harpleri yazıyoruz. Yoksa mesela, Kosova'da Arnavutları Şardağı'nda isyan için toplanmışken mahirane idaresi ile hürriyet uğrunda iktidarını gayet iyi göstermiş olan jandarma kumadanı Miralay Galip Bey'i unutmamak lazım gelirdi. Fakat bütün bu erkan-ı harp ümerası içinde Ali Fethi Bey'den başka o da Mustafa kemal'in, İttihat Terakki Umumi Merkezi'nde hücuma uğramasının asıl sebebi bu idi
5 Şubat 1954 tarihli Yeni İnci dergisinden alınmıştır
