Türkiye’de kullanılmaya başladı. Her şey gibi dünyayı bu konuda da geriden takip ettiğimiz için, henüz bu kadar uzmanlaşan politikacılar çok sınırlıdır.
Bununla ilgili bir kaç dergi, makale ve yazı okudum. Tatmin etmedi, politika konusunda yeterince anlaşılabildiğini düşünmüyorum. Hatta bazıları “danışman, akıl hocası” gibi çevirmişler ve bunun neden yanlış olduğunu size anlatacağım. Böyle çevirmede olmaz.
Türkçe olarak en uygun kelime “sağ kol”dur. Yardımcıda değil, bildiğimiz mafyadaki sağ koldan temel alır.
Sağ Kol (Spin Doctor) Nedir? Danışman ve Akıl Hocasından Farkı Nedir?
Burada diğer kısımları değil; ilgi alanım olan psikolojik savaş ve propaganda kısmından yani politika, markalaşma, pazarlama kısımlarından devam edeceğim. Bu yüzden şirketlerde durum nedir pek iyi bilmem ancak politikada;
Diyelimki milletvekili, belediye başkanı, başbakan, bakan gibi bir göreviniz var. Danışman tutmak için ne yapacaksınız? Alanlarında uzman akademisyenler ilk kaynağınız olacak. Eğer daha önce başkalarına danışmanlık yapmışlara giderseniz, bu “kurtlar” sizi parmağında döndürebilir. Evet bazı işleri halledeceklerdir ancak efsane olur musunuz? Kocaman bir soru işareti. Bu yüzden bilimsel analizler ve yazılar yazmış, işinde uzman akademisyenleri (ve bir araştırma ekibi olan, daha önce araştırma ve analiz işleri yapmış) akademisyenler muhtemelen daha isabetli olacak. Bunların yanında, bilgi ve akademi tamam ama tecrübe derseniz; “AKIL HOCASI” olarak eski ve kararkterine güvendiğiniz bir politikacıya başvurabilirsiniz.
Yani akademisyenler ve uzmanlar danışman, eski politikacılar akıl hocası olabilir. Bu, genelde tek taraflı bir ilişkidir. Sorular sorarsınız, fikirlerini sorarsınız ve size öneri verirler. Onları uygulayıp denersiniz. Bunlar mükemmel olsa dahi, patlayacağınız kısıma geldik…
Danışman ve akıl hocası sizlere yolları ve fikirleri sunar. Yapmak yada yapmamak size kalmıştır. Genelde farklı fikirleri dinleyip, süzgeçten geçirmeniz gerekebilir. Sonuçta “falcı” gibi bir şey bu. Tek yönlü, soruları cevaplar…
Spin Doctor Olmadan Olmaz
Spin doctor ise “sizin için çalışan” uzmandır.
Akıl hocası ve danışmandan farklı olarak, sizin istediklerinizi yapmakla yükümlüdür. Ne yapacağını siz söylersiniz, nasıl yapacağını bu insanlar bilir.
Bana göre işin en temel ayrımı ise; danışman ve akıl hocası size “olması gerekeni” söyler, düşünce ve tecrübelerinden yola çıkar. Ancak spin doctor, sorulmadığı sürece fikrini söylemez. Bir şey yapmasını istersiniz ve yapar. Tam tersi düşünsede yapar.. Tamamen zıt politik görüşü olsada yapar. Hatta farklı düşüncelerin bu konuda daha iyi olduğu bir gerçektir. Böylece size karşı muhalif olanların düşüncelerini yansıtır.
Peki Bu Spin Doctor Neyi Nasıl Yapar?
Bu insanlar propaganda, psikolojik savaş, markalaşma, pazarlama, halkla ilişkiler ve politika gibi konularda bilgilidir. Hepsinde uzman olması çok iddialı. Ancak tecrübe ve bilgi sahibidir. Daha önemlisi nasıl kullanılacağını bilir.
Bu kişi metin yazarı olabilirde olmayabilirde ancak birlikte ve eş zamanlı çalışır.
Markalaşma
Her insan, her isim bir markadır. Bu markayı yaratmak elinizde. Bu markanın nasıl olacağına karar vermelisiniz (ve sizden bağımsız bir kişi olmamalı). Ardından spin doctor konuşma metninden instagram resimlerine, hangi toplantı için nasıl giyinilmesi gerektiğinden projelere, hangi kanallara katılamsına kadar çok farklı alanlarda kontrol ve yönlendirme yapar. Hepsi bu marka değerine uygun olmalı ve söylenecek kalıp sözler dahi bu eşleşmeyi sağlayabilmeli.
Çünkü markalaşma uzun bir süreçtir ve her adımda aynı mesajları insanlara vermek gerekir.
Kampanyalar
Dedikodu kampanyaları (yada fısıltı kampanyaları diyede çevirebiliriz) bu insanların işidir. Bunlara karşı koymakta bu insanların işidir. En basitinden “CHP iktidara gelirse dini yasaklar” diye bi söylenti kampanyasının BİRİLERİ tarafından (artık kimse) kullanıldığını biliyorum. Ancak CHP buna karşı koyamadı. Üzerine İstanbul milletvekilinin “Haydi Bismillah” kampanya şarkısı yasaklaması, ekmeklerine yağ sürdü.
CHP içinde spin doctor olsaydı (yada varsa işlerinde iyi olsalardı) bunu düşünebilirlerdi. Yada bu tarz hareketler, bu insanlara danışılmadı.
Bunu Erdoğan çok iyi yapmaktadır. Örnekleri defalarca vermeme gerek yok, “bu gömlek, bu bedene dar geliyor” sözcüğü bile iddia ettikleri sistemsel sorunu(!) ne kadar iyi tanımlamaktadır. Var yada yok, orası farklı tartışma. Ancak halkın diline inerek bu kalıp cümleleri söylemesi…
İşte bu kalıp cümleleri hazırlayanlar sadece metin yazarları mı?
Sistemleri nasıl işliyor bilmem ancak bu işi yapacak adamlar spin doctor dediğimiz uzman sağ kollardır.
Algı Yönetimi
Çalıştığı insanın, diğer insanlarca nasıl algılandığı (markalaşma gibidir) ve daha ayrıntılı, alt kol olarak olay ve attığı adımların nasıl algılandığı yine bu insanlarca belirlenecektir. Örneğin yapacağı bir proje, genel marka değerine ters düşmemeli, aksine genel marka değerini güçlendirerek katkı sağlamalı ve paralel olmalıdır.
Uzatılabilir ancak anlatabildiğimi düşünüyorum. İlla örnek isterseniz;
House of Cards dizisindeki Stamper,
Borgen dizisindeki Kasper Juul
çok güzel örnekler olduğu gibi bonus olarak şunu vereceğim (Türkçe altyazısı var), seçim süreci ve Obama’yı gözlemleyin. Çünkü görüp görebileceğiniz en güzel kampanyalardan birisidir.
“By the People: The Election of Barack Obama”
Kaynak; Emre Çetin Blog.
