Tac Mahal

Hindistan'ın Agra şehrinde bulunan anıt mezar.

Taç Mahal, Hindistan Türk İmparatorluğu'nun Timuroğulları hanedanının 5. hükümdarı Şah Cihan -Şah-ı Cihan (Dünyanın şahı)-(1593-1666) tarafından, o zamanki imparatorluğun başkenti olan Hindistan'in Agra şehrinde, Jumna (Yamuna) Nehri'nin kıyısında yaptırılmıştır. (Babür Şah'ın kurduğu Hint-Türk İmparatorluğu, Hindistan'da 332 yıl (1526-1858) egemen oldu.)



Dünyada aşk için dikilmiş en büyük ve en güzel anıt olarak kabul edilen bu türbe, Şah Cihan'ın büyük bir aşkla sevdiği eşi Arcümend Banu'nun, (Mümtaz Banu Begüm) doğum sırasında ölümü üzerine, onun hatırasına yaptırılmıştır.

Yapının mimarları; Mimar Sinan'ın talebelerinden Mehmet İsa Efendi ve Mehmet İsmail Efendi ile yapıdaki yazılari yazan Hattat Serdar Efendi, eserin yapimi için Şah Cihan tarafından İstanbul'dan davet edilmişlerdi. 1630'da inşaasına başlanan eser, 22 yil sonra 1652'de tamamlanmıştır.

Taç Mahal'in yapımında parlak, ince mavi damarları olan beyaz mermer kullanılmistır. Aynı mermerden yapılan ve yerden yüksekliği 82 metre olan kubbe, Mimar İsmail Efendi tarafından yapılmıştır.

Kubbe üzerinde altınlı bir alem vardır. Türbenin beyaz mermerden 4 minaresi vardır. Anıtın dört yanına Hattat İsmail Efendi tarafından Yasin suresinin tamamı yazılmıştır.

İnşaatta çok sayıda ustanın da yanısıra, günde 20 bin işçinin çalışmasıyla türbe 1643'te, çevresindeki avlu ve yapılar 1649'da bitirildi. Tac Mahal, 22 yılda 1653'te bütünüyle tamamlandı.

Agra ilinin dışında Yamuna Irmağı'nın kıyısında, 305x580 metre ölçülerinde dikdörtgen avluda yer alan Tac Mahal, dört cephesinin ortalarında 33 metre yüksekliğindeki taç kapılarıyla 75 metre yüksekliğindeki anıt kubbeyi çevreliyor.

İç mekanı örten 30 metre yüksekliğindeki alt kubbeyle üst kubbe arasında türbe mekanı kadar ölü hacim var.

Mümtaz Mahal ve Şah Cihan'in sandukaları üst katta, kubbenin altındadır. Sandukaların bulunduğu yerdeki kubbede insan ağzından çıkan her ses 7 kez yankılanacak şekilde bir akustiğe sahiptir. Şah'ın ve eşinin asıl lahitleri ise, en alt katta bulunmaktadir.

Taç Mahal'in yüzbinlerce akik, sedef ve firuze gömülü olan duvarlarında ayrıca 42 zümrüt, 142 yakut, 625 pırlanta ve 50 adet çok iri inci vardır.

Romantik görünüşü ile herkesi büyüleyen, Doğulu Batılı birçok ünlü yazar ve şaire ilham kaynağı olan Taç Mahal, mehtaplı gecelerde bile aydan daha parlak görünür.

EFSANELERİNDEN BİRİ

Bir isyanı bastırmak için ordularıyla Burhanpur'a giden Şah Cihan'a, dokuz aylık hamile olmasına rağmen her zamanki gibi eşi Mümtaz Mahal de eşlik etmişti. Mümtaz Mahal, 14. çocuklarını doğururken öldü.

(1631) Şah Cihan, eşinin ölümünden sonra 2 yıl yas tuttu. Artık devlet işlerine ilgisini kaybeden hükümdar, teselliyi sanat ve mimaride buldu. Eşinin ölümünden 6 ay sonra Taç Mahal'in temeli atıldı.

Efsaneye göre kubbeyi desteklemek için yapılan iskele, kubbeden daha fazla masraf ve iş gücü gerektirmişti. İnşaatın bitimine yakın Şah Cihan'a iskeleti sökmenin 5 yıl alacağı bilgisi verilmesi üzerine Şah Cihan, herkesin söktüğü tuğlanın kendisine kalacağı şeklinde bir emir yayınlamış ve iskele bir gecede sökülmüştü.

Tac Mahal, 1983’ten bu yana UNESCO’nun Dünya Miras Listesi’nde yer almaktadır.

Alıntı

Tac Mahal Hakkında 10 İlginç Bilgi

1. Büyük aşkın hazin sonu

Tac Mahal, Babür İmparatoru Şah Cihan’ın 7 eşinden en sevdiği hanımı, 14. çocuğunu doğururken hayatını kaybeden Mümtaz Mahal anısına yaptırılmıştır.

2. Bu değil bu hiç değil işte bu!

“Cennet” tasvirini yapılaştırmak gibi ciddi bir iddiayla yola çıkan Şah’a, Tac Mahal’in şimdiki halinde karar kılana kadar 2000 farklı model gösterilir.

3. Filler

İnşasına 1632 yılında başlanmıştır. 21 yıl boyunca 22.000 işçi çalışmıştır, geyiklerin aksine bilindiği kadarıyla hiçbirinin kolları kesilmemiş, gözleri oyulmamıştır. Birçok farklı bölgeden getirilen taşların taşınmasında 1000 fil kullanılmıştır.

4. Osmanlı etkisi

İslam, İran, Osmanlı, Türk ve Hint mimarisinin birleşimi olan Taj’da, baş mimarlardan sonra Osmanlı’dan iki mimar çok önemli katkıda bulunmuştur. İsmail Efendi ana kubbeyi tasarlamış, Üstad İsa’nın da genel tasarımda büyük etkisi olmuş ve öğrencisini projenin baş mimarlarından biri olarak görevlendirmiştir.

5. Kadının renkleri

Tac Mahal gün içinde farklı renklere bürünür. Gün doğumuyla birlikte pembemsi ve en güzel rengini gösteren Tac Mahal kısa bir süre sonra beyaz görünümüne döner. Ayışığıyla beraber de altınımsı bir renk alır. Efsaneler bu eşsiz özelliğin kadınların, özellikle de Mümtaz Mahal’in his değişikliklerini yansıttığını söyler.

6. Emeğe saygı

Dış tasarımındaki işlemeler, mermerlerin içi oyulup, titizce kesilerek minicik taşların mermerlerin içine teker teker yerleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Yapının içinde ve dışındaki işlemelerde Kuran’dan birçok ayet de bulunmaktadır.

7. Şah Cihan’ın trajik sonu

Şah Cihan, Tac Mahal’in yapımından kısa bir süre sonrasında oğlu tarafından devrilmiş ve hayatını Tac Mahal manzaralı odasında hapis hayatı yaşayarak geçirmiştir.

8. Simetrinin erkek egemenliği ile mücadelesi

Tac Mahal, kubbesi ve dört köşesindeki minareleriyle, hangi yönden bakarsanız bakın simetriktir. (Minareler depremde dışa yıkılsın diye hafif dışa eğiktir) Tüm yapıda simetrik olmayan tek yapı anıt mezarlardır. Şah Cihan’ın mezarı İslam geleneklerine uygun olarak kadınından üstün ve yüksektedir.

9. Siyah Tac Mahal

Şah Cihan’ın kendisi için Yamuna Nehri’nin diğer yakasına Tac Mahal’in hemen karşısına Tac Mahal’in siyah mermerden bir kopyasını yaptırmak istediği ama Alemgir Şah iktidara geldikten sonra inşasına başlanan yapıyı yıktırdığı söylenir.

10. Turizm

Tac Mahal, Dünya’nın 7 yeni harikasından biridir. Yılda yaklaşık 3 milyon kişi ziyaret etmektedir, fakat bunun yalnızca %10’u yabancı turisttir. Yabancılar için giriş yaklaşık 28 TL, Hintliler için yaklaşık 70 kuruştur. (2014 Ocak)